76
Mudah dan Aktif Belajar Fisika untuk Kelas X
2. Gerak Melingkar pada Arah Horizontal
9,8,=43492,092,9;0.:-,,9B,9247,6?6,9;,,+-+ 0=?922?39B,20,6,9B,928090,;6,9;49=4;B,92=,8,
,;,9,743,;,,=6,7,B,9270-43-0=,84=,79B,;,,;08,49,9 :9,92,949203,46,9
46,9,=0,92809?922,924
;08,49,9 494 9, ,6,9 80,=,6,9 =0:7,3:7,3 =0,92 -020,6 4;0.0;,8094922,76,9;::=;?,,9
9?6809B003,9,6,9;0=:,7,984=,79B,:9,92,94920=0-? =0,92-020,6-07,A,9,9,,35,?85,8092,9607,5?,97490,=0=,,
B,920,;=0;044;0743,6,9;,,
9,B,92=0,92 809,464 :9,92,9492 80923,,; 60 ,,3 7?, 749,=,9 8074926,
60.0;,,9=0=,,;,,4464?,,7,3809B4922?9274926,,946,4,6 ,,B,92809,469,,749,,6,9-020,60-,928094922,76,9
749,=,9:9,92,94920-09,9B,9,=0,92-020,64;0.0;, 809?5?60,,3;?=,74926,,9
Gambar 4.6
Gerak penumpang pada permainan ontang-anting.
Tes Kompetensi Subbab
C
,,+ 07,=6,97,38092,;,;09?8;,92
4,6
5,?36046,=0,92-020,6808-09?674926,,9 046,9,46;08,49,9:9,92,94928092,;,9,
80,=,=0,6,9,6,90708;,,94;0.0;,809?5? 607?,749,=,9:9,92,9492
?74=6,97,3,;746,=420,68074926,7,499B,4=064, 9,
Gambar 4.8
Sebuah titik berpindah dari A menuju B.
t = 0
1 2
t = t B
A
D. Gerak Melingkar Berubah Beraturan
8,47,3=0-?,3;0947;,,:,=0;0,4=,79B,;0947=0;0,9, =0,92-0;?,8?7,4,4;?,,980948095,4
;?,,98094
,49B,;0947:,0=0-?8092,7,84;0?-,3,960.0;,,9=?? 0=,9B,;0?-,3,960.0;,,9=??;,,=04,;446,,7,30,;,8,
092,920,67??=-0?-,3-0,?,9;0.0;,,9401494=46,9=0-,2,4 ;0-,9492,9,9,,;0?-,3,960.0;,,9,9=07,92A,6?05,49B,
;0?-,3,90=0-? 0.0;,,9 ;0?-,3,9 60.0;,,9
=07,92 A,6? ,7,820,68074926,-0?-,3-0,?,9;0.0;,,9=??9B,6:9=,9
,;,4?74=3?-?92,9=0-,2,4-046? ,,?
E 9,60,3?4-,3A,
t
,9E 8,6,;0=,8,,99B,8095,4
,,? E
percepatan semu yang dirasakan
penumpang
v
a
sp
0;49,3,9B,9247,6?6,9;,4607-0=,9B,,,7,3
2 1
,7,8
Gambar 4.7
Diagram vektor gerak penumpang
Sumber:
Dokumentasi Penerbit
Di unduh dari : Bukupaket.com
77
Gerak Melingkar
=07,92A,6?
t
0,4-0=,60.0;,,9=??,,,,,,7,3 t
0=,,9 80?;,6,9-0=,60.0;,,9,,,, 0.0;,,9,,,,,;, 401494=46,9=0-,2,4947,4092,3,460.0;,,9,A,7,960.0;,,9,634
092,908464,9;0=,8,,9 ,;,4?74=6,9=0-,2,4-046?
,,?,;,4?74=6,95?2,,7,8-09?6-046?
092,9808,=?66,9;0=,8,,9 ,6,94;0:703
2
2 E
092,908464,9
08095,4
00,92,9 -0=,=??B,92408;?3,
60.0;,,9=??,A,7,= ;0.0;,,9=??,=
A,6?= 46,9,;03,46,9;,,20,67??=-0?-,3-0,?,909B,,
8084746460=,8,,93?-?92,98,08,4=092,920,68074926,-0?-,3 -0,?,97036,09,4?9,,;,809B070=,46,9;0=:,7,9B,92
809B,926?60.0;,,9=??;0.0;,,9=??,9-0=,=??B,92 408;?3092,9;0=:,7,9B,92=,8,092,920,67??=-0,?,9
E
0-,9492,90,6074926,0?-,30,?,9092,90,6??=0?-,30,?,9 , +,
++ , +,
, ,,++
t
2
t t
2 2
2
0-?,3:,247,80=4940=07-0;?, ;8:,=4;08094608?4,948,46,9 =034922,:,-0;?,4;07,8-,=,8;,4-03094,7,8A,6?
=06:946,
;0.0;,,9=??6:9=,9-0,;,6,74:,-0;?,=0-07?8-03094
Contoh
4.5
Di unduh dari : Bukupaket.com
78
Mudah dan Aktif Belajar Fisika untuk Kelas X
0-?,34468,04-020,68074926,-0?-,3 -0,?,9092,960.0;,,9=??,A,7 ,=
007,3-020,6=4468,040=0-?-03094 09?6,97,3
, ;0.0;,,9B,924,7,844468,04 - -0=,=??B,92408;?3
0-?,38::74=46,460,,,94,8-020,6:,=4 092,960.0;,,9=??6:9=,9=0-0=,,=
=07,8, = 08?4,9 8:: 74=46 430946,9 092,9
;07,8-,,96:9=,9,7,8
;?,,909?6,97,3 , ;0?-,3,9=??8::74=46
- A,6?B,924;07?6,9=0-07?88::-03094 0-?,380=4980807?6,9A,6?=?9?6-0?-,3,4
60.0;,,9=??
;88095,4 ;8 , 0,;,6,3;0.0;,,9=??9B,
- 0,;,-,9B,6;?,,9B,9247,6?6,9,7,8 A,6?0=0-?
0-?,3:,-0;?,,460,,,94,860
;8 :,=4;08094,7,8A,6? =4?927,3
, ;0.0;,,9=??:, - -,9B,6;?,,9B,924-?,:,
. 6:8;:909;0.0;,,9,9209=4,7,9=094;0,7,4 =0-?,3446B,92-05,,6
.8,4;?=,:,60
46,:,-0;?,092,960.0;,,9=??
;8
Tes Kompetensi Subbab
D
,,+ .
460,3?4 0.0;,,9=??,A,7 ;8;?,,9=
+,6?=,8;,4-03094
= 07,8-,,9:,4;0:703092,9;0=,8,,9
E
E ;?,,9= =
;?,,9= ?87,3;?,,9434?92092,9
0
t
12 ;?,,9
= E
E
;?,,9
,,-,7,;,9;,,;08-,7,;80844926,9609,,,9,9-,,99B, 6046,807,7?446?92,9092,;,08464,9;,B,9205,4546,;08-,7,;4?
4,680844926,9-,,99B,
Mari Mencari Tahu
,,?
0.0;,,9=??401494=46,9=0-,2,4-046?
0=,=?? 08;?3 0.0;,,9 =??
+,6?08;?3
0.0;,,9 =094;0,7 ;,, 20,6 8074926, ,,39B,809?5?446;?=,74926,,9
Rangkuman
0,6-09,B,92749,=,99B,-0?;,74926,,9 4=0-?20,68074926,
06?09=4;,,20,68074926,401494=46,9 =0-,2,4-,9B,69B,;?,,9B,9247,6?6,9;,4607
,7,8=04,;=,?,9A,6? 04:0
;,,20,68074926,401494=46,9
=0-,2,4A,6?B,924;07?6,9;,4607?9?6 80908;?3=,?6,74;?,,9
?-?92,9,9,,106?09=4,9;04:0 ;,,20,68074926,4?74=6,9=0-,2,4-046?
Di unduh dari : Bukupaket.com
79
Gerak Melingkar
Peta Konsep
.449B,
0.0;,,9=??9B, 6:9=,9
.449B,
0,6074926,0?-,30,?,9
044 ,,=
0.0;,,9=??9B, -0?-,3=0.,,
6:9=,9
.449B,
49,=,920,69B, -0?;,74926,,9
0,6074926,0,?,9
Setelah mempelajari bab ini, tentunya Anda dapat menyebutkan contoh-contoh benda yang bergerak
melingkar yang ada di lingkungan Anda. Dapatkah Anda menyebutkan manfaat lain? Dari bab ini, bagian manakah
Refleksi
dari materi bab ini yang Anda pahami? Agar semua materi pada bab ini Anda pahami, cobalah diskusikan
dengan teman Anda atau minta penjelasan kepada guru.
4,8,9;08,4,9,9-,9B,640,;6,9;49=4;20,6 8074926,4,9,,9B,,,7,36:,6:,,9600,
7?9.?;,,,,3046,707,494?;08,49,9 :9,92,9492 5?2, 8090,;6,9 ;49=4; 20,6
8074926,;,,,,33:4C:9,7 ,7,8 20,6 8074926, -0?-,3 -0,?,9
;0.0;,,9=??9B,6:9=,9B,4?
Di unduh dari : Bukupaket.com
80
Mudah dan Aktif Belajar Fisika untuk Kelas X
09,46,,6,9-020,68074926,546, , 60.0;,,99B,0,;
- 749,=,99B,-0?;,74926,,9 . 749,=,99B,-0?;,2,4=7??=
749,=,99B,,680909? 0 ;0.0;,,99B,0,;
,360.0;,,97490,;,,-09,B,92=0,92-0 20,68074926,,,7,3
, 809?5?;?=,74926,,9 - -0,=,7,4;?=,74926,,9
. 809B4922?92749,=,9,902,67??=5,45,4 74926,,9
8095,?34;?=,74926,,9 0 -07,A,9,9092,9,,320,6
,9B,69B,;?,,9=04,;=06:9;,,20,68074926, 4=0-?
, ;04:0 - 106?09=4
. 60.0;,,9=?? ;0.0;,,9=??
0 ;,95,92749,=,9 0-?,3-09,-020,68074926,=07,8, 8094
-09,0=0-?07,3807,6?6,9 ;?,,9+,6? B,924;07?6,9-09,?9?6807,6?6,9=,?;?,,9
,,7,3 ,
=06:9
- =06:9 . =06:9
=06:9 0 =06:9
03,46,92,8-,-046?
09B,,,9B,92-09,,42,8-,0=0-?,,7,3 , 60.0;,,9 7490, 4 70-43 -0=, ,4;,,
60.0;,,97490,4 - 60.0;,,9 7490, 4 70-43 -0=, ,4;,,
60.0;,,97490,4 . 60.0;,,9 7490, 4 70-43 -0=, ,4;,,
60.0;,,97490,4,9 60.0;,,9 =?? 4 70-43 60.47 ,4;,,
60.0;,,9=??4,9 0 60.0;,,9 7490, 4 70-43 -0=, ,4;,,
60.0;,,9=??4,9 +,.++ ,,+
0-?,3-09,-020,68074926,092,960.0;,,9 ;809B,,,9B,92-09,,,7,3
, 60.0;,,90=0-?80?;,6,960.0;,,97490, - 106?09=4;?,,99B,,,7,3;?,,9=06:9
. 106?09=4;?,,99B,,,7,3
;?,,9=06:9 ;04:0;?,,99B,,,7,3 =06:9
0 60.0;,,9=0?9B,:,=4=06:9 446070,640;4;4492,9B,92=0,92-0;?,
,;?9446070,64092,3092,35,45,4 ;4492,90=0-?0-,9492,960.0;,,97490,446
,9446,,7,3 ,
- .
0-?,3 -09, B,92 807,6?6,9 20,6 8074926, -0,?,980847464
, 60.0;,,97490,0,; - ;0.0;,,90,;
. 60.0;,,9=??0,; ;0.0;,,9092,9,,38095,?34;?=,
0 -0=,;0.0;,,99B,=0-,9492092,960.0 ;,,99B,
0.0;,,9=094;0,7;,,-09,B,92-020,6 8074926,-0,?,9-01?92=4
, 809,8-,360.0;,,9-09, - 808;0,3,96,9,,360.0;,,9
. 8092?-,3,,360.0;,,9 808-046,92,B,,8-,3,9
0 808;0,3,96,9607,5?,9-09, ,?8=0-?,3=0;0,8::809?95?66,9
,926,
;8-0,460.0;,,9=??;?,,980=49 8::0=0-?,,7,3
, ,=
,= -
,= ,=
. ,=
46,=?,?446-020,68074926,092,9;04:00,; =0-0=,
0464460=0-?-020,68074926, , =,?;?,,9=07,8,046092,97,5?0,;
- ;?,,9=04,;046092,97,5?,92?70-0?-,3 . ;?,,9=04,;046092,97,5?,92?700,;
;?,,9=04,;046092,97,5?,92?70-0?-,3 0 ;?,,9=04,;046=007,34?4,8
,7,820,68074926,-0,?,93?-?92,9,9,, ,9 49B,,6,9092,9;0=,8,,9
, -
T
.
R O
R
v
B
Tes Kompetensi Bab 4
Di unduh dari : Bukupaket.com
81
Gerak Melingkar
09,B,928,==,9B, 2,8446,6,9;,,?5?92 ,74,943?-?926,9092,9-0-,9807,7?4=0307,4
446,9-0????070,6;,,?5?92,9 ;0092,3,9 5,45,4 =0-?,3 :, B,92 -0;?,
-0,?,98,6, , 60.0;,,9=??,960.0;,,97490,9B,=,8,
- 60.0;,,9=??,960.0;,,97490,9B,4,6=,8, . 60.0;,,9 =??9B, =,8, 0,;4 60.0;,,9
7490,9B,4,6=,8, 60.0;,,9=??9B,4,6=,8,0,;460.0;,,9
7490,9B,=,8, 0 ;0.0;,,9=??9B,4,6=,8,
4492,9-04,800 .8-0;?,092,960.0;,,9 =??
,=46,=0-?,34468,04-0,,;,,;49224
;4492,90=0-?607,5?,97490,9B,=0-0=, , .8=
-
.8= . .8=
.8= 0 .8=
0.0;,,9,74,9,4B,92808?,649.4,4,,7,3 .8=46,2,4=092,3649.4860.0;,,9=??
649.4,,7,3 , ,=
-
,= .
,=
,= 0
,=
?,?446807,6?6,920,68074926,-0,?,9 =034922,4,;8094808-?, ;?,,946,5,45,4
749,=,99B,
.8;0.0;,,9=094;0,79B,,,7,3 ,
8= -
8= .
8= 8=
8= 09B,,,9B,92-09,09,92;0.0;,,9=094;0,7
,,7,3 , ,,39B,8095,?34;?=,74926,,9
- ,,39B,809?5?;?=,74926,,9 . ,,39B,02,67??=5,45,4
,,39B,-07,A,9,9,,320,6 0 ,,39B,02,67??=-4,92749,=,9
09B,,,9B,92-09,09,92-0=,;0.0;,,9 =094;0,7,,7,3
, -0-,94927??=092,96?,,5,45,4;,, 60.0;,,90,;
- -0-,94920-,746092,96?,,5,45,4;,, 60.0;,,90,;
. -0-,94927??=092,96?,,60.0;,,9546, 5,45,49B,0,;
4,64;092,?34:7035,45,4 0 4,64;092,?34:70360.0;,,97490,
09, 46,,6,9 -020,6 8074926, -0?-,3 -0,?,9546,
, 60.0;,,9=??9B,0,; - 60.0;,,9=??9B,-0?-,3=0.,,-0,?,9
. ;0.0;,,99B,=,8,092,99:7 60.0;,,97490,9B,0,;
0 ;0.0;,,99B,4,60,; 0-?,3:,=0;0,=0,92-0;?,608?4,9408
:,0=0-?,6349B,-03094=007,3
=06:9 07,8,A,6?4?:,=0;0,07,3-0;?,=0-,9B,6
;?,,946,;07,8-,,9:,,,7,3 ;?,,9= 60.0;,,9=??:,=0-07?847,6?6,9;092008
,9,,7,3 , ;8
-
;8 . ;8
;8 0 ;8
. +,+++ 0-?,3-09,-08,==,628092,7,8420,6-0
,?,9,7,8=?,?749,=,9-0-09?674926,,9B,92 -05,45,4 .8092,960.0;,,97490,8=
09?6,9 , ;04:0;?,,9
- ;0.0;,,9=094;0,7 03,46,92,8-,-046?
A
B P
-09,92 08?4,9-09,4;?,809,,=0;04 ;,,2,8-,,95,92,74,,7,3 .8,9?9?6
-0;?, 6,744-??36,9A,6?=09?6,9 , ;04:0;?,9B,
- 60.0;,,97490,9B, . ;0.0;,,9=094;0,7,9,,39B,,9
2,B,=094;0,7,9,,39B, 09,B,928,==,9B,
2,8807,6?6,920,6
8074926,-0,?,9=0-,9B,6
;?,,94,;8094 ,45,474926,,99B,
.8,960.0;,,99B,8=
4?927,3A,6??9?6=,?6,74;?, 0-?,38:-47807,5?;,,=0-?,35,7,9809,,
092,9607,5?,9685,846,5,45,474926,,9-,9 8:-47,,7,3 .8-0,;,6,360.0;,,9=??
;0;?,,9-,90=0-? 0-?,364;,=,9249-0;?, ;8
Di unduh dari : Bukupaket.com
82
Mudah dan Aktif Belajar Fisika untuk Kelas X
, 0,;,6,360.0;,,9=??446B,92070,6 ;,,-,7492-,7492
- 0,;,6,37,5?8,==,446?5?92-,7492-,7492546, ;,95,92-,7492-,7492,,7,3 .8
0-?,3:,-05,45,4
.8-0;?,;,,;::=9B, ,7,8A,6? 046:,0=0-?,;,809.,;,4
60.0;,,9 ;8,460,,,94,8:,0=0-? 4;0.0;,-0,?,9
, 0,;,6,3;0.0;,,9=??:,0=0-? - 0,;,6,3;0.0;,,9,9209=4,7;,,:,
0-?,36,:7-05,45,4.8,7,8A,6?046 60.0;,,9=??9B,-0?-,3,4 ;?,,9=8095,4
;?,,9= , 0,;,6,3;0.0;,,9=??B,924,7,846,:7
- 0,;,;?,,96,:70=0-?-0;?,,7,8 A,6?046
0-?,3-,98:-47-05,45,4 .846,8:-47,4 60,,,94,8,;,4;0.0;,-0,?,9=034922,
,7,8A,6?04660.0;,,99B,809.,;,4
8= -0,;,6,3;0.0;,,9=??-,907,3-0;?,-0,;,
6,74-,90=0-? 0-?,3,7,;092049280=49.?.4-0;?,;,,
60.0;,,9 ;?,,98094;8,94;07,8-, -0,?,9=034922,-0;?,;,, ;807,8-,,9
4944.,;,4=007,3,7,-0;?, 6,74 , 0,;,6,3;0.0;,,9=??80=49.?.40=0-?
- 0,;,6,3 A,6? B,92 4;07?6,9 ?9?6 809.,;,460.0;,,90=0-?
0-?,3-,? 2446,;,,?5?92,74,94;?, 34922,80908;?374926,,9,,B,92-05,45,4
8092,960.0;,,9;?,,9=04,;046 09?6,9;0.0;,,9-,?0=0-?
Di unduh dari : Bukupaket.com
83
A. Gaya Memengaruhi