Modul Prinsip Perakaunan 2010[1]
BUKU
SUMBER
PENGAJARAN
&
PEMBELAJARAN
PRINSIP
PERAKAUNAN
UNIT
PERDAGANGAN
BIDANG
PENDIDIKAN
TEKNIK,
VOKASIONAL
DAN
KEMAHIRAN
BAHAGIAN
PEMBANGUNAN
KURIKULUM
(2)
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan Sekolah Menengah adalah bahan sumber rujukan yang dihasilkan oleh Unit Perdagangan, Bidang Pendidikan Teknik, Vokasional dan Kemahiran (BPTVK), Bahagian Pembangunan Kurikulum (BPK), Kementerian Pelajaran Malaysia (KPM) dengan bantuan guru-guru Prinsip Perakaunan yang berpengalaman luas dalam mata pelajaran ini.
Buku ini dihasilkan dengan objektif utamanya memberikan maklumat untuk tajuk baru dan tajuk-tajuk yang dikemaskini atas perubahan sukatan yang berlaku. Buku ini adalah sebagai bahan sumber tambahan yang perlu digunakan bersama-sama buku teks Prinsip Perakaunan sedia ada sebelum buku teks yang baharu, diedarkan pada tahun 2011.
Buku ini mengandungi nota-nota berkaitan tajuk baru yang dimasukkan dan tajuk-tajuk yang mengalami perubahan daripada segi susunan sahaja. Selain itu, setiap tajuk mengandungi contoh-contoh soalan dan diikuti dengan latihan bersama jawapan akhir. Buku ini bukan sahaja dapat memudahkan guru mengajar malah memberi idea baru untuk mempelbagaikan kaedah pengajaran dalam kelas.
Maklumat yang ada dalam buku ini merupakan cadangan sumber isi pelajaran yang boleh di olah mengikut kesesuaian dan kreativiti guru berdasarkan tahap pelajar. Guru boleh menggunakan sumber ini dengan merujuk kepada hasil pembelajaran dalam Huraian Sukatan Pelajaran (HSP) yang baharu.
Besarlah harapan kami agar buku ini dapat digunakan untuk membantu para guru dan pelajar meningkatkan pengetahuan dan kefahaman dalam mata pelajaran ini. Di samping itu, buku ini boleh dijadikan panduan demi meningkatkan Pengajaran & Pembelajaran (P&P) yang lebih berkesan dan seterusnya meningkatkan pencapaian dalam peperiksaan. Semoga usaha murni ini diberkati olehNya dan mencapai objektif.
Unit Perdagangan
Bidang Pendidikan Teknik, Vokasional dan Kemahiran Bahagian Pembangunan Kurikulum
(3)
TAJUK Muka
surat
TAJUK 1 : PENGENALAN KEPADA PERAKAUNAN
1.1 Pendedahan Kepada Penyata Kewangan(e) Pihak yang bertanggungjawab ke atas penyediaan Penyata Kewangan
1
1.2 Sejarah Perakaunan
(c) Perkembangan Sistem Perakaunan:
(i) Falsafah Perakaunan Islam Dan Konvensional
Konsep Pendedahan vs Konsep Penemuan (Disclosure vs Discovery)
(ii) Falsafah Pelaporan Kos Sejarah dan Nilai Saksama (Historical dan Fair Value Reporting)
(d) Perakaunan Sebagai Profesion: (i) Maksud Profesional
(ii) Akauntan Sebagai Pemimpin
(iii) Keperluan Kod Etika Profesion Perakaunan
1.3 Bentuk Organisasi
(a) Pengenalan kepada: (iv) Koperasi
(b) Perbezaan di antara: (i) Milikan Tunggal (ii) Perkongsian (iii) Syarikat Berhad (iv) Koperasi
1.4 Perakaunan dan Simpan Kira
(d) Sub Bidang Perakaunan (i) Perakaunan Kewangan (ii) Perakaunan Pengurusan (iii) Audit
(iv) Percukaian
(v) Sistem Maklumat Perakaunan
KANDUNGAN
TAJUK-TAJUK KEMAS KINI DAN TAJUK BARU
SUKATAN SEMAK SEMULA PRINSIP PERAKAUNAN
(4)
1.6 Konsep, Prinsip dan Andaian Perakaunan serta Ciri Kualitatif Penyata Kewangan
(a) Konsep, Prinsip Dan Andaian Perakaunan: (vi) Konservatisme
(vii) Asas Perakaunan Akruan
(x) Pelaporan Berasaskan Nilai Saksama
(b) Ciri Kualitatif Penyata Kewangan: (i) Kebolehfahaman
(ii) Relevan
(iii) Kebolehpercayaan (iv) Kebolehbandingan
(v) Tepat Masa (Timeliness)
TAJUK 2 : KLASIFIKASI AKAUN : ASET, LIABILITI, EKUITI
PEMILIK, HASIL, BELANJA DAN AKAUN KONTRA
2.6 Akaun Kontra(a) Definisi Akaun Kontra
(b) Akaun Kontra mengikut pengelasan akaun
19
2.7 Carta Akaun
(a) Definisi Carta Akaun (b) Fungsi Carta Akaun (c) Penyediaan Carta Akaun (d) Inventori :
(i) Sistem Inventori Berkala (ii) Sistem Inventori Berterusan
TAJUK 3 : DOKUMEN PERNIAGAAN SEBAGAI SUMBER
MAKLUMAT
3.1 Fungsi Dan Jenis Dokumen Dalam Perniagaan
(b) Jenis dokumen perniagaan
(vi) Baucer Bayaran termasuk Penyata Gaji (xiv) Folio Pelanggan (Guest Folio)
(xviii) Slip Pindahan Wang
(5)
TAJUK 4 : JURNAL SEBAGAI BUKU CATATAN PERTAMA
4.1 Fungsi Dan Jenis Jurnal(d) Perekodan urus niaga dalam jurnal daripada: (i) Dokumen perniagaan
• Secara berkomputer (ii) Pernyataan urus niaga
• Secara berkomputer
34
TAJUK 5 : LEJAR
5.1 Fungsi Dan Jenis Lejar
(c) Perekodan urus niaga dalam lejar (termasuk Buku Tunai) berdasarkan:
(ii) Pernyataan urus niaga
• Secara berkomputer
(f) Buku Tunai Runcit (Petty Cash Book)
(ii) Perekodan Buku Tunai Runcit menggunakan maklumat: b. Pernyataan urus niaga
• Secara berkomputer
36
5.2 Akaun Kawalan
(a) Penyediaan akaun kawalan secara manual dan berkomputer: (ii) Bentuk Lajur
TAJUK 6 : IMBANGAN DUGA
6.1 Fungsi Imbangan Duga(b) Penyediaan Imbangan Duga bentuk T dan berlajur (ii) Secara berkomputer
44
6.2 Hubungan Antara Imbangan Duga Dan Penyata Kewangan
(a) Penyata Pendapatan
(iii) Kaedah penyediaan Penyata Pendapatan
• Secara berkomputer
(iv) Kesan perekodan sistem inventori ke atas Penyata Pendapatan
(b) Kunci Kira-kira
(iii) Kaedah Penyediaan Kunci Kira-Kira
(6)
TAJUK 8 : PERAKAUNAN UNTUK TUNAI
8.3 Belanjawan Tunai Dan Varian(c) Perbandingan di antara belanjawan dengan urus niaga sebenar
54
TAJUK 9 : PERAKAUNAN UNTUK PENGGAJIAN
9.1 Dokumen Penggajian(a) Slip Gaji
(b) Kaedah Pembayaran: (i) Tunai
(ii) Cek
(iii) Bayaran Automatik (Automated Payment)
64
9.2 Kawalan Dalam Penggajian
(a) Pemberian Kuasa (Authorisation)
(b) Kawalan dan Keselamatan (Security and Control)
9.3 Pengiraan Gaji
(a) Pengiraan gaji kasar (i) Gaji pokok (ii) Elaun
(iii) Kumpulan Wang Simpanan Pekerja (KWSP) – Caruman Majikan
(iv) Pertubuhan Keselamatan Sosial Pekerja (PERKESO) – Caruman Majikan
(b) Jenis-jenis potongan dalam penggajian
(i) Kumpulan Wang Simpanan Pekerja (KWSP) – Caruman Majikan dan Pekerja
(ii) Pertubuhan Keselamatan Sosial Pekerja (PERKESO) - Caruman Majikan dan Pekerja
(iii) Cukai Berjadual (PCB) (iv) Pinjaman Perumahan
(v) Pinjaman Kenderaan (vi) Lain-lain
• Yuran Koperasi
• Pinjaman Koperasi
9.4 Kesan Penggajian Ke Atas Pendapatan Membincangkan hasil pembelajaran iaitu
1. Menyatakan maksud gaji dan upah
2. Menyatakan kesan perbandingan antara gaji dan upah terhadap pendapatan individu.
(7)
TAJUK 10 : PERKONGSIAN
10.1 Penubuhan PerkongsianMembincangkan hasil pelajaran iaitu
6. Menyatakan perubahan bentuk pemilikan perniagaan daripada milikan tunggal kepada perkongsian.
7. Menjelaskan kesan kemasukan rakan kongsi baharu.
78
TAJUK 14 : PENGENALAN KEPADA PERAKAUNAN
PENGURUSAN
14.3 Akaun Pengeluaran
(a) Penyediaan Akaun Pengeluaran.
Membincangkan hasil pembelajaran nombor 2 iaitu merekodkan pemindahan kos pengeluaran ke Penyata Pendapatan.
82
TAJUK 15 : MAKLUMAT UNTUK MEMBUAT KEPUTUSAN
15.1 Maklumat Pengurusan(a) Pengenalan kepada maklumat pengurusan (i) Jenis maklumat
•
Perakaunan Kewangan•
Perakaunan Pengurusan (ii) Tujuan maklumat pengurusan•
Perancangan•
Kawalan(b) Penyampaian maklumat pengurusan (i) Analisis maklumat
(ii) Laporan (Surat, Memo dan Email) (iii) Komunikasi
90
15.2 Analisis Penyata Kewangan dan Analisis Nisbah
(a) Fungsi dan pengiraan (ii) Nisbah Kecairan
• Nisbah Semasa termasuk Nisbah Ujian Mampu.
• Nisbah Ujian Asid (iii) Nisbah kecekapan
(8)
TAJUK 1 : PENGENALAN KEPADA PERAKAUNAN
(e) Pihak yang bertanggungjawab ke atas penyediaan Penyata Kewangan. Dari segi undang-undang perniagaan, pemilik merupakan pihak yang
bertanggung-jawab memastikan penyata disediakan. Terdapat beberapa pihak yang terlibat dalam penyediaan Penyata Kewangan.
Tugas-tugas yang dipertanggungjawab kepada pihak-pihak di bawah adalah tertakluk kepada saiz sesuatu perniagaan.
i) Akauntan
• Memberi nasihat, merancang dan melaksanakan dasar dan sistem belanjawan, kawalan akaun dan perakaunan lain;
• Menyediakan dan mengesahkan penyata kewangan untuk
dibentangkan kepada pihak pengurusan, pemegang saham, badan berkanun dan badan-badan lain.
ii) Pengurus Kewangan
• Mengurus pelaporan kewangan supaya berjalan lancar.
• Menyediakan akaun bulanan dan penyediaan laporan kepada pihak atasan.
• Menyediakan akaun tahunan.
iii) Pengurus Akaun
• Menyelenggara rekod lengkap kesemua transaksi kewangan
sesebuah perusahaan mengikut prinsip perakaunan yang biasa dengan bimbingan akauntan.
• Mengesahkan ketepatan dokumen dan rekod yang berkaitan pembayaran, penerimaan dan transaksi kewangan yang lain.
Hasil Pembelajaran
Selepas mempelajari tajuk ini, anda akan dapat:
• menyatakan pihak yang bertanggungjawab atas penyediaan Penyata Kewangan
(9)
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 2
• Menyediakan penyata dan laporan kewangan bagi tempoh tertentu.
• Menjalankan pengiraan perakaunan dengan menggunakan pakej perisian komputer yang standard.
(10)
(c) Perkembangan Sistem Perakaunan
(i) Falsafah Perakaunan Islam dan Konvensional
Falsafah Perakaunan Islam
Sistem kewangan berasaskan Syariah Islam telah berkembang dan menjadi bahagian yang penting dalam sistem kewangan antarabangsa. Namun, ianya masih dalam proses perkembangan dan memerlukan usaha supaya dapat berdaya saing dalam persekitaran kewangan global. Dalam banyak aspek, kewangan Islam masa kini masih lagi bergantung kepada standard pengawalseliaan dan perakaunan konvensional.
Sumber perakaunan Islam adalah berlandaskan Al Quran dan Sunnah. Semua aspek perakaunan melibatkan kaedah dan aktiviti yang dibenarkan oleh syarak. Contohnya, larangan melibatkan riba dalam amalan perakaunan Islam.
Hasil Pembelajaran
Selepas mempelajari tajuk ini, anda akan dapat:
• Menerangkan perkembangan sistem dan falsafah perakaunan berasaskan kebertanggungjawaban (accountability), amanah dan integriti.
• Membezakan falsafah perakaunan Islam dan konvensional berasaskan konsep pendedahan dan konsep penemuan (disclosure vs discovery).
• Menerangkan falsafah kos sejarah dan pelaporan nilai saksama (historical and fair value reporting) dalam sistem perakaunan.
• Menerangkan perkembangan proses perakaunan secara
berkomputer.
• Menjelaskan maksud profesional.
• Mengenal pasti ciri-ciri akauntan sebagai pemimpin.
• Menyenaraikan tanggungjawab akauntan sebagai pemimpin.
• Mengenal pasti kewujudan kod etika profesion perakaunan.
M l i k l k d ik f i k
(11)
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 4 Dalam sistem perakaunan Islam, peraturan perakaunan memberi penekanan kepada aspek akhlak dan etika berpandukan konsep hisbah. Oleh itu, seseorang akauntan atau Muhtasib perlu memiliki sifat-sifat amanah, benar, bertanggungjawab, adil dan berakhlak mulia dalam menjalankan tugas-tugasnya sesuai sebagai pemegang amanah. Perakaunan Islam juga mengambil kira faktor halal haram, kesan moral dan sosial.
Info:
Sejarah Perkembangan Perakaunan Islam
Sejarah perakaunan Islam melalui 3 peringkat iaitu: 1. Zaman Keagungan / Zaman Awal
(a) Zaman Rasulullah
Urusan keluar masuk wang direkodkan.
Melaksanakan kewajipan membayar zakat.
Nilai mata wang mengikut harga semasa. (b) Zaman Umar Al Khatab
Kementerian khusus ditubuhkan untuk menguruskan hal-hal perakaunan.
Prinsip keseimbangan atau catatan bergu dipraktikkan dengan meluas dalam pengurusan Baitulmal dengan menggunakan istilah Al-Hisab.
Penggunaan wang dinar dan dirham bertujuan mengelakkan daripada amalan riba dan penindasan.
Peringkat awal mereka menggunakan dinar emas dan dirham perak. (c) Zaman Umaiyyah dan Abasiah
Islam berada di puncak ketamadunan
Islam menjadi pusat rujukan ilmu pengetahuan, perluasan kuasa, kaedah percukaian, perdagangan antarabangsa, pengurusan. Baitulmal yang menjadi faktor kepada perkembangan perakaunan.
2. Zaman Kemerosotan
(a) Pertengahan abad ke-5 Hijrah, perpecahan empayar dan umat Islam.
Ulamak dan pemimpin berebut kuasa untuk memerintah dan saling menjatuhkan antara satu sama lain.
Masing-masing hanya mementingkan harta sedangkan ajaran Islam sudah tidak diambil perhatian, menyebabkan terputusnya prinsip-prinsip Islam termasuklah perakaunan dan perekonomian.
(b) Lewat abad 18 -19M, pengaruh barat terhadap dunia Islam
Empayar Osmaniah di bawah pemerintahan Kamal Atartuk dipengaruhi Barat.
Barat melakukan perluasan kuasa khususnya ke negara-negara Islam
Barat mahu mengaut keuntungan ekonomi di negara yang dijajah.
(12)
Falsafah Perakaunan Konvensional
Konsep perakaunan konvensional menekankan ciri-ciri tertentu kepada amalan perakaunan iaitu mengambil kira perkara yang hanya boleh diukur dengan nilai kewangan. Sehubungan itu, dalam membuat keputusan perniagaan, pengurus biasanya akan membuat keputusan perniagaan berdasarkan keuntungan semata-mata. Prestasi syarikat lazimnya dikaitkan dengan keuntungan yang dicapai tanpa menekan kepada cara dan punca keuntungan. Lebih tinggi keuntungan akan menggambarkan prestasi kerja pengurus yang lebih baik.
Maka adalah tidak mustahil bagi seseorang pengurus untuk membuat tindakan perniagaan tanpa mengambil kira kesannya terhadap masyarakat dan alam sekitar. Kes pembukaan pusat hiburan tanpa kawalan, pembalakan di lereng bukit, mengaut keuntungan yang berlipat ganda melalui penipuan terhadap pengguna adalah hasil daripada nilai dan pandangan manusia terhadap faktor keuntungan itu.
Konsep Pendedahan vs Konsep Penemuan (Disclosure vs Discovery)
Bagi tatacara pelaporan maklumat perakaunan, konsep pendedahan menyatakan bahawa semua maklumat penting perlu didedahkan iaitu tidak ditinggal atau disembunyikan. Ianya berkait dengan kerelevanan dan kematerialan.
Di samping itu, ia memerlukan kejujuran dalam pembentangan laporan perakaunan. Kesemua nilai yang dilaporkan dalam penyata kewangan sepatutnya merupakan nilai yang sememangnya sepatutnya dilaporkan. Pendedahan maklumat tambahan yang tidak dapat didedahkan pada permukaan penyata tetapi relevan
(c) Kejatuhan Islam di tangan Barat
Zaman kebangkitan Eropah menyebabkan Islam jatuh.
Musnahnya Pusat Sumber Baitul Hikmah di Sepanyol
Harun Al-Rasyid menggalakkan kedatangan orang luar ke Baghdad.
Barat menguasai keseluruhan umat Islam dan akhirnya segala ilmu Islam telah berpindah kepada Barat atau dimusnahkan.
3. Zaman Kebangkitan Semula
(a) Abad 20
Kebangkitan semula Islam
Pengkajian perakaunan diperhebatkan apabila masyarakat sedar akan masalah riba yang membelenggu.
Seminar dan persidangan mula diadakan untuk memberi pendedahan tentang pelbagai ajaran Islam khususnya dalam ekonomi.
(13)
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 6 kepada nilai perniagaan secara keseluruhan biasanya dibuat dalam nota kepada Penyata Kewangan (notes to the account). Antara perkara yang didedahkan dalam nota kepada Penyata Kewangan ialah kaedah-kaedah perakaunan yang digunakan bagi menilai inventori, mengira susut nilai dan mengiktiraf hasil.
Perkara-perkara lain yang perlu didedahkan adalah perubahan dalam anggaran perakaunan, instrumen kewangan dan liabiliti luar jangka. Konsep ini bukan sahaja mengutamakan pendedahan segala maklumat penting, tetapi memerlukan juga maklumat atau data berkenaan disusun dengan teratur supaya senang dibaca dan difahami. Sehubungan dengan itu, pendedahan semua maklumat tentang syarikat akan membolehkan pengguna maklumat kewangan melihat semua perkara yang perlu dalam membuat keputusan dan perancangan berkaitan dengan firma itu.
Konsep penemuan pula menyatakan maklumat hanya didedahkan sekiranya perkara itu dibangkitkan atau dipersoalkan oleh pihak lain atau pihak luar. Contohnya, dari segi hasil jualan, penjual sepatutnya mendedahkan keadaan sebenar barangan jualan dengan jujur supaya sebarang kekurangan didedahkan kepada pembeli. Tanggungjawab untuk “menemui” kekurangan tersebut tidak sepatutnya dipindahkan kepada pembeli. Namun mengikut peruntukan undang-undang berasaskan “Caveat Emptor" (Buyers Beware), pihak penjual tidak bertanggung jawab sehinggalah kekurangan ditemui oleh pembeli. Oleh itu, konsep pendedahan seharusnya bermula dengan tatacara aktiviti perniagaan dilakukan dan bukan hanya mengenai tatacara maklumat didedahkan dalam penyata kewangan.
(ii) Falsafah Pelaporan Kos Sejarah dan Nilai Saksama (Historical and Fair Value Reporting)
Kos sejarah
Kos sejarah ialah kos sebenar, iaitu kos yang telah benar-benar berlaku. Sebarang kos selain kos sejarah adalah subjektif dan maklumat perakaunan menjadi butir anggaran semata-mata. Bagi tujuan membuat keputusan tentang rancangan dan tindakan pada masa hadapan, pihak pengurusan perlu terlebih dahulu mengetahui prestasi masa lalu yang sebenar. Untuk mengukur prestasi masa lalu, angka pengukurnya tidak lain dan tidak bukan ialah kos sejarah.
(14)
Nilai Saksama
Nilai Saksama merupakan anggaran nilai terhadap harga pasaran yang realistik dan munasabah. Dalam perakaunan, nilai saksama digunakan sebagai anggaran kepada harga pasaran bagi aset (atau liabiliti) sekiranya (apabila) nilai pasaran sebenar tidak dapat ditentukan. Sungguhpun begitu, persetujuan di antara kedua-dua belah pihak yang berurusniaga hendaklah dicapai.
Konsep pelaporan berasaskan nilai saksama.
Nilai berasaskan kos sebenar masih digunakan sebagai nilai untuk direkodkan ke dalam jurnal sama seperti mengikut konsep kos sejarah. Namun pada tarikh penyata kewangan disediakan, kesemua nilai atau angka di dalam buku perlu disemak untuk memastikan nilai di dalam buku perakaunan adalah nilai saksama.
Keperluan ini dibuat supaya nilai yang akan dilaporkan dalam penyata kewangan dapat memberi gambaran terkini mengenai nilai perniagaan. Kesemua item yang dilaporkan berdasarkan kos sejarah perlu diselaraskan jika tidak lagi merupakan nilai saksama. Contohnya jika terdapat item aset atau liabiliti yang tidak menunjukkan nilai saksama, pelarasan perlu dibuat kepada nilai sejarah item tersebut walaupun aset atau liabiliti ini tidak dicadangkan untuk dijual. Konsep ini sama dengan konsep penilaian semula tetapi sekarang menjadi kelaziman yang perlu dilaksanakan pada setiap tarikh penyediaan penyata kewangan.
(iii) Proses perakaunan (Manual dan Berkomputer)
Dalam proses perakaunan secara manual, media penyimpanan maklumat adalah buku-buku perakaunan seperti Jurnal, Buku Tunai dan Lejar secara fisikal. Kesemua catatan dan rekod dibuat secara bertulis. Penyediaan akaun dalam sistem manual agak rumit kerana banyak kerja tulis menulis, pindah memindah daripada dokumen ke jurnal, lejar, Imbangan Duga dan seterusnya penyediaan Penyata Kewangan. Pelbagai kesilapan juga boleh berlaku.
Dalam proses perakaunan berkomputer pula, media penyimpanan maklumat adalah media elektronik seperti disket, cakera optik dan katrij digunakan. Penyediaan akaun adalah mudah dan cepat kerana program telah diaturcarakan. Pengiraan, pemindahan dan penyemakan ketepatan data boleh dilakukan secara automatik (berkomputer). Dokumen-dokumen perniagaan seperti resit, invois dan sebagainya juga boleh dihasilkan. Pengeposan dan penyediaan Imbangan Duga serta Penyata Kewangan disediakan secara automatik.
(15)
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 8
(d) Perakaunan Sebagai Profesion
(i) Maksud Profesional
Profesional merujuk kepada sesuatu profesion atau pekerjaan ikhtisas yang dilakukan oleh seseorang yang mempunyai kemahiran tertentu dan terlatih dalam bidang-bidang yang diceburi.
(ii) Akauntan Sebagai Pemimpin
Akauntan adalah seseorang yang mengkhusus dalam bidang perakaunan. Tugas seorang akauntan sekarang merangkumi sebagi penasihat perniagaan. Justeru itu, akauntan bukan lagi hanya sebagai seorang pelaksana proses tetapi perlu membuat keputusan. Dalam urusan pembuatan keputusan, akauntan harus memikirkan kesan setiap keputusan yang dibuat bukan hanya kepada prestasi perniagaan atau organisasi, tetapi juga kepada pekerja, masyarakat dan persekitaran. Akauntan perlu bertindak sebagai seorang pemimpin yang berakauntabiliti kepada pihak dalaman perniagaan dan pihak awam. Seorang akauntan mempunyai tanggungjawab yang besar. Oleh itu mereka perlu mempunyai ciri-ciri sebagai seorang pemimpin seperti akauntabiliti, jujur, amanah, komited dan berintegriti.
Tanggungjawab seorang akauntan secara umumnya adalah seperti berikut:
• menyediakan Penyata Kewangan.
• membuat keputusan.
• merancang belanjawan.
• merancang pelan strategik dan taktikal.
• berurusan dengan pasaran kewangan.
• juruaudit dalaman.
• penasihat dan perancang percukaian. (iii) Keperluan Kod Etika Profesion Perakaunan
Seorang akauntan yang baik perlu mematuhi beberapa kod etika yang berkaitan dengan profesionnya ketika menjalankan tugas. Etika profesional bagi seorang akauntan adalah berdasarkan Kod Etika untuk Akauntan Profesional (Code of Ethics for Professional Accountants) yang dikeluarkan oleh International Federation of Accountants (IFAC) menyatakan bahawa etika adalah mengenai prinsip, nilai dan kepercayaan yang memberi kesan
(16)
pada pengaruh, pertimbangan dan tingkah laku. Ianya melangkaui pematuhan undang-undang, syarat-syarat dan peraturan. Dengan kata lain etika adalah melakukan perkara yang betul dalam apa jua keadaan.
Tanggungjawab Akauntan Awam (Akauntan Berdaftar):
1. Melakukan kerja-kerja pengauditan rekod-rekod kewangan bagi memastikan rekod perakaunan itu mematuhi piawaian perakaunan yang ditetapkan dan memenuhi keperluan Akta Syarikat 1965.
2. Melakukan kerja dalam bidang percukaian iaitu sebagai penasihat dan perancang percukaian.
3. Melakukan kerja-kerja kesetiausahaan bagi sesebuah perniagaan seperti mengurus pendaftaran perniagaan dan syarikat baharu serta mengurus pembaharuan lesen perniagaan.
Tanggungjawab Akauntan Pengurusan
Bertindak sebagai perancang, pengawal dan pengurus kewangan organisasi tempat bertugas. Oleh itu, mereka bertanggung jawab menyediakan belanjawan dan perancangan kos.
Tanggungjawab Akauntan Biasa
Berkhidmat dalam organisasi kerajaan atau industri:
1. Merekod urus niaga dan menyediakan penyata kewangan. 2. Menyelia atau mengurus kakitangan bawahan.
3. Menjalankan kerja-kerja dalam bidang sistem maklumat perakaunan organisasi.
(17)
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 10
(a) Pengenalan kepada :
(iv) Koperasi
Koperasi merupakan badan atau pertubuhan yang dibentuk bersama oleh sekumpulan individu untuk menggalakkan kepentingan sosial dan ekonomi ahli-ahlinya mengikut prinsip-prinsip koperasi. Ciri-ciri koperasi ialah seperti berikut: 1. Tujuan
Sebuah organisasi yang menjalankan perniagaan untuk memperoleh keuntungan tetapi matlamat utamanya adalah untuk memberi kebajikan kepada anggota. Koperasi menjaga kepentingan anggota-anggota dan memberi perkhidmatan ekonomi kepada mereka untuk meningkatkan taraf hidup dan kebajikan anggota-anggotanya.
Contoh : Koperasi Sekolah – menyediakan perkhidmatan jualan alat tulis dan jualan pakaian unit beruniform.
2. Penubuhan
Koperasi didaftarkan dengan Ketua Pendaftar Koperasi di bawah Ordinan Koperasi Malaysia 1984 (Pindaan 1995). Yuran pendaftaran penubuhan tidak dikenakan. Perkataan ”Koperasi” dan ”Berhad” mesti menjadi sebahagian daripada namanya.
3. Liabiliti
Koperasi dan para ahlinya menanggung liabiliti terhad. Koperasi mempunyai taraf perundangan sendiri dan terpisah daripada anggotanya. Koperasi boleh membeli aset, mengikat perjanjian, mendakwa dan didakwa atas namanya. 4. Modal
Koperasi mendapat modal melalui sumbangan saham oleh setiap anggota. Harga saham adalah tetap seperti yang telah dinyatakan dalam Undang-Undang Kecil Koperasi.
1.3 Bentuk Organisasi
Hasil Pembelajaran
Selepas mempelajari tajuk ini, anda akan dapat:
• Menyenaraikan ciri-ciri koperasi.
• Membanding dan membezakan ciri-ciri setiap organisasi perniagaan dari segi milikan, sumber modal dan liabiliti.
(18)
5. Kuasa dan Keahlian
Semua anggota mempunyai satu undi dan hak atau suara yang sama tidak kira jumlah saham yang dimilikinya. Setiap anggota tidak boleh memiliki lebih daripada 20% daripada jumlah modal sesebuah koperasi.
6. Pentadbiran dan Kawalan
Koperasi ditadbir oleh satu Anggota Lembaga Koperasi (ALK). ALK ini dilantik dalam mesyuarat agung tahunan koperasi menerusi pengundian. Mesyuarat agung tahunan ini mesti diadakan setiap tahun. ALK bertanggungjawab menggubal dasar, membuat perancangan dan menetapkan matlamat koperasi itu.
7. Dividen kepada anggota
Dividen akan dibayar berdasarkan kepada jumlah modal saham yang disumbangkan oleh anggota sekiranya koperasi memperoleh keuntungan. Kadar dividen yang boleh dibayar tidak boleh melebihi 10% mengikut Ordinan Koperasi Malaysia. Namun begitu, ALK boleh memohon daripada Ketua Pendaftar Koperasi untuk membayar dividen yang melebihi 10%.
(b) Perbezaan diantara (i) Milikan Tunggal, (ii) Perkongsian, (iii) Syarikat Berhad dan (iv) Koperasi.
Jadual berikut menunjukkan perbandingan ciri-ciri organisasi perniagaan dari segi milikan, sumber modal dan liabiliti.
Milikan Tunggal
Perkongsian Syarikat Berhad Koperasi
1. Milikan Dimiliki oleh seorang
peniaga sahaja
Dimiliki oleh 2 hingga 20 orang pekongsi Bilangan minimum pemegang saham 2 orang Bilangan minimum anggota 50 orang
2. Sumber modal Modal disumbangkan oleh pemilik Modal disumbangkan oleh setiap pekongsi Modal disumbangkan oleh pemegang saham Sumbangan saham oleh anggota
3. Liabiliti Liabiliti tidak terhad Liabiliti tidak terhad Liabiliti terhad kepada jumlah saham yang dilaburkan. Liabiliti terhad kepada sumbangan saham anggota
(19)
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 12
(d) Sub Bidang Perakaunan
Secara umumnya, sub bidang perakaunan terdiri daripada :
(i) Perakaunan Kewangan
Perakaunan kewangan ialah salah satu cabang perakaunan yang asas kerana melibatkan proses maklumat kewangan perniagaan direkod, dikelas, dirumus, ditafsir dan dihubungkan.
Perakaunan kewangan adalah berkaitan dengan pelaporan prestasi perniagaan (untung atau rugi) dalam sesuatu tempoh perakaunan, pelaporan kedudukan kewangan, aliran masuk dan aliran keluar tunai yang berkaitan dengan operasi perniagaan itu. Objektif utama dalam perakaunan kewangan adalah untuk menyediakan maklumat-maklumat perakaunan kepada pengguna yang berkepentingan.
(ii) Perakaunan Pengurusan
Perakaunan pengurusan mengkhusus kepada penyediaan maklumat-maklumat untuk kegunaan dalaman perniagaan seperti pihak pengurusan dan kakitangan. Maklumat ini digunakan untuk perancangan, kawalan, pembuatan keputusan dan pengurusan syarikat. Contoh laporan perakaunan pengurusan adalah belanjawan dan laporan prestasi.
1.4 Perakaunan dan Simpan Kira
Hasil Pembelajaran
Selepas mempelajari tajuk ini, anda akan dapat:
• Membezakan perakaunan kewangan dan perakaunan
pengurusan dengan tepat.
• Membezakan perakaunan dengan pengauditan serta percukaian dengan tepat.
• Menghubungkaitkan perakaunan dengan pengauditan serta percukaian dengan betul.
• Menyenaraikan kepentingan sistem maklumat perakaunan dengan tepat dan betul.
(20)
(iii) Audit
Audit ialah satu proses sistematik untuk memperoleh dan menilai bukti secara objektif mengenai pernyataan tentang kegiatan kewangan. Tujuannya adalah untuk menentukan kesesuaian antara pernyataan tersebut dengan kriteria yang ditetapkan (pematuhan) serta menyampaikan kepada pengguna yang berkepentingan.
Pengauditan melibatkan aktiviti pemeriksaan dokumen-dokumen perniagaan bagi mengesahkan urus niaga yang direkod itu sebenarnya telah berlaku. Di samping itu, pengauditan juga bertujuan untuk mengesahkan rekod perakaunan yang telah disediakan itu mengikut piawaian dan peraturan perakaunan yang diterima umum. Biasanya, pengauditan ini dilakukan oleh juruaudit bertauliah. Pada akhir kerja-kerja pengauditan, juruaudit perlu mengeluarkan laporan dan memberi pendapat ke atas akaun-akaun yang telah diperiksa dengan menyatakan laporan kewangan yang diterbitkan kepada umum itu adalah memberi gambaran yang benar dan saksama (true
and fair view).
(iv) Percukaian
Bidang perakaunan yang melibatkan perundingan percukaian, perancangan percukaian dan penyediaan penyata cukai (retan cukai). Mereka yang terlibat dalam bidang ini mestilah mahir dalam bidang perakaunan.
(v) Sistem Maklumat Perakaunan
Sistem maklumat perakaunan merupakan sistem untuk menjanakan maklumat perakaunan sebagai sebahagian daripada sistem maklumat keseluruhan.
Sistem maklumat perakaunan juga merupakan satu rangkaian prosedur yang berhubungan antara satu maklumat perakaunan dengan satu maklumat perakaunan yang lain. Contohnya maklumat perakaunan kewangan dihubungkan dengan maklumat perakaunan pengurusan atau percukaian. Sistem ini berperanan untuk memproses data-data perakaunan, seterusnya menghubungkan data-data ini dengan sistem maklumat pengurusan agar dapat digunakan oleh organisasi dalam proses pembuatan keputusan.
(21)
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 14 Jadual di bawah menunjukkan perbezaan di antara Perakaunan Kewangan dengan Perakaunan Pengurusan:
Aspek PERAKAUNAN KEWANGAN PERAKAUNAN PENGURUSAN
Pengguna Melaporkan kepada pihak luaran
organisasi seperti pelabur, pemegang saham, Jabatan Hasil dan pihak perundangan.
Melaporkan kepada pihak dalaman organisasi bagi melaksanakan fungsi pengurusan seperti perancangan, pengawalan, penilaian prestasi dan pembuatan
keputusan. Masa Merupakan ringkasan kepada aktiviti
yang telah lepas.
Lebih menumpukan kepada aktiviti yang mempengaruhi keputusan masa depan.
Tumpuan laporan
Hanya data-data yang telah diringkaskan yang dilaporkan dalam laporan tahunan dan mewakili keseluruhan organisasi.
Laporan adalah terperinci dan melaporkan mengikut bahagian, produk, pelanggan atau segmen.
Perundangan
Laporan perlu disediakan mengikut Prinsip Perakaunan Yang Diterima
Umum. (Generally Accepted
Accounting Principles –GAAP)
Tidak perlu mengikut Prinsip Perakaunan Yang Diterima Umum.
(Generally Accepted Accounting Principles –GAAP)
Pematuhan Mempunyai mandatori iaitu mesti dibuat secara terperinci.
(Akta Syarikat 1965 dan Piawaian Pelaporan Kewangan (Financial
Reporting Standard))
Tiada mandatori iaitu mempunyai pilihan untuk disediakan laporan atau tidak.
(22)
(a) Konsep, Prinsip dan Andaian Perakaunan serta Ciri Kualitatif Penyata Kewangan:
(vi) Konservatisme
Prinsip ini adalah berkait rapat dengan polisi berhati-hati yang diamalkan untuk melindungi perniagaan daripada segala kerugian yang mungkin berlaku. Sehubungan dengan prinsip ini, segala kerugian yang dijangkakan hendaklah diambil kira sebagai belanja dalam Penyata Pendapatan tetapi segala keuntungan yang dijangkakan tidak boleh diiktiraf sebagai pendapatan sehingga keuntungan ini telah diperoleh. Penggunaan konsep ini bagi memastikan:
• aset dan hasil tidak terlebih nyata,
• liabiliti dan belanja tidak terkurang nyata,
• kerugian mesti direkod walaupun belum berlaku,
• keuntungan hanya direkod bila telah berlaku.
Contohnya, pihak pengurusan biasanya terlalu optimis mengenai masa hadapan perniagaannya. Keadaan ini mungkin akan memberikan keyakinan kepada mereka bahawa kedudukan kredit pelanggan mereka yang tertentu adalah sentiasa baik. Keadaan ini akan menyebabkan untung terlebih nyata kerana peruntukan hutang ragu yang rendah disediakan. Oleh itu, dalam keadaan ini konsep konservatisme perlu digunakan. Peruntukan hutang ragu perlu diwujudkan untuk meminimakan daripada berlakunya untung yang terlebih nyata.
1.6 Konsep, Prinsip dan Andaian Perakaunan serta Ciri Kualitatif Penyata Kewangan
Hasil Pembelajaran
Selepas mempelajari tajuk ini, anda akan dapat: Menerangkan konsep dan prinsip perakaunan.
Menjelaskan dengan contoh konsep dan prinsip perakaunan.
(23)
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 16
(vii) Asas Perakaunan Akruan
Asas Perakaunan Akruan ialah istilah baru bagi konsep pemadanan.
(x) Pelaporan Berasaskan Nilai Saksama
Penyata Kewangan perlu memberikan maklumat yang tepat, tidak mempunyai apa-apa kesilapan yang material serta dapat memberikan gambaran benar dan saksama. (Rujuk muka surat 5)
(b) Ciri Kualitatif Penyata Kewangan:
(i) Kebolehfahaman
Pengguna-pengguna maklumat harus dapat memahami kandungan maklumat yang disampaikan kepada mereka. Melalui cara ini, maklumat tersebut dapat digunakan dengan sebaik-baiknya mengikut keperluan masing-masing.
(ii) Relevan
Maklumat perakaunan mesti relevan dengan tujuan maklumat tersebut diberi atau disediakan. Pemerolehan maklumat yang tidak relevan akan menyebabkan keputusan yang tidak tepat diambil semasa membuat perancangan. Oleh itu, maklumat-maklumat dalam penyata kewangan yang berkaitan dengan peristiwa lalu selalunya tidak begitu relevan kerana akauntan pengurusan lebih mementingkan aktiviti-aktiviti pada masa kini dan masa hadapan.
(iii) Kebolehpercayaan
Kebolehpercayaan merujuk kepada maklumat yang bebas daripada ralat dan kesilapan. Oleh itu, semua fakta perlu didedahkan berserta bukti yang kukuh.
Selain itu, sesuatu maklumat mesti bebas daripada sebarang pengaruh dan tidak boleh disediakan bagi tujuan memenuhi kepentingan pihak tertentu sahaja. Maklumat yang diperoleh mesti neutral, iaitu tidak memihak kepada sesiapa pun dan disahkan oleh pihak lain, terutama pihak luar seperti juruaudit.
(24)
(iv) Kebolehbandingan
Ciri ini penting kerana maklumat perakaunan akan digunakan sebagai asas sesuatu perbandingan, misalnya maklumat dan data dalam laporan prestasi jabatan-jabatan akan dibandingkan antara dua tempoh yang berlainan.
(v) Tepat Masa (Timeliness)
Maklumat harus diperoleh pada masa maklumat tersebut diperlukan kerana maklumat yang diperoleh lewat daripada tempoh yang ditetapkan tidak dapat digunakan sebagai asas untuk bertindak.
Dalam perakaunan, maklumat perlu diperoleh dengan lebih kerap bagi membolehkan aktiviti perancangan, pengawalan,pengukuran prestasi dan pembuatan keputusan dijalankan pada masa yang ditetapkan.
LATIHAN
1. Dalam sesebuah perniagaan, siapakah yang terlibat dalam penyediaan penyata kewangan?
2. Terangkan perkembangan sistem perakaunan Islam berasaskan
kebertanggungjawaban (accountability), amanah dan integriti.
3. Berikan perbezaan antara sistem perakaunan Islam dengan sistem perakaunan konvensional.
4. Berikan perbezaan antara konsep kos sejarah dengan konsep nilai saksama.
5. Nyatakan bidang tugas seorang akauntan dalam sebuah oraganisasi perniagaan.
6. Nyatakan kepentingan kod etika profesion perakaunan dalam amalan harian seorang akauntan.
7. Nyatakan perbezaan perniagaan perkongsian, syarikat berhad dan koperasi.
8. Bidang tugas seorang akauntan kewangan berbeza dengan bidang tugas seorang akauntan pengurusan. Sejauh manakah anda bersetuju dengan kenyataan tersebut?
(25)
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 18
9. Perakaunan, pengauditan dan percukaian adalah tiga bidang yang berbeza, tetapi ketiga-tiga bidang ini masih ada persamaan. Bincangkan.
10. Penyata kewangan sepatutnya mudah difahami, relevan, boleh dipercayai dan boleh dibandingkan. Senaraikan kepentingan ciri-ciri ini dalam penyediaan penyata kewangan.
(26)
TAJUK 2 : KLASIFIKASI AKAUN : ASET, LIABILITI, EKUITI PEMILIK, HASIL, BELANJA DAN AKAUN KONTRA
(a) Definisi Akaun Kontra
Akaun kontra ialah akaun yang akan mengurangkan nilai dalam akaun induk. Contoh akaun induk ialah Akaun-akaun Aset Bukan Semasa, Akaun Penghutang, Akaun Pemiutang, Akaun Belian, Akaun Jualan dan Akaun Modal. Akaun kontra bertujuan untuk memberi nilai bersih bagi akaun-akaun tersebut.
Contoh Akaun-akaun Kontra
• Akaun Susut Nilai Terkumpul
• Akaun Peruntukan Hutang Ragu
• Akaun Pulangan Belian
• Akaun Pulangan Jualan
• Akaun Diskaun Diterima
• Akaun Diskaun Diberi
• Akaun Ambilan
(b) Akaun Kontra mengikut pengelasan akaun
Padanan Akaun Kontra dengan Aset, Liabiliti, Modal, Hasil dan Belanja ialah:
• Susut nilai terkumpul mengurangkan Aset Bukan Semasa
• Peruntukan hutang ragu mengurangkan penghutang
• Pulangan belian mengurangkan belian
• Pulangan jualan mengurangkan jualan
• Diskaun diterima mengurangkan belian
• Diskaun diberi mengurangkan jualan
• Akaun Ambilan mengurangkan modal
Hasil Pembelajaran
Selepas mempelajari tajuk ini, anda akan dapat:
• Mendefinisikan Akaun Kontra.
• Menyenaraikan akaun-akaun kontra.
• Memadankan akaun kontra mengikut jenis akaun.
(27)
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 20
Contoh :
Perniagaan Intan Baiduri
Penyata Pendapatan bagi tahun berakhir 31 Julai 2009 (Petikan)
Jualan 15 000
(-) Pulangan Jualan 200
14 800
(-) Diskaun diberi 300
Jualan Bersih 14 500
Tolak : Kos Jualan
Stok awal 4 500
Belian 12 000
(-) Pulangan Belian 400
11 600
(-) Diskaun diterima 200
Belian bersih 11 400
Perniagaan Intan Baiduri
Kunci Kira-Kira pada 31 Julai 2009 (Petikan)
Aset Bukan Semasa
Kenderaan 50 000
(-) Susut Nilai Terkumpul 5 000
45 000
Aset Semasa
Penghutang 4 500
(-) Peruntukan Hutang Ragu 100
(28)
(a) Definisi Carta Akaun
Carta akaun adalah penyenaraian tajuk dan nombor akaun secara sistematik yang digunakan dalam sistem perakaunan berkomputer sesebuah perniagaan. Carta akaun juga digunakan untuk tujuan perekodan dalam lejar am. Sehubungan dengan itu, dalam carta akaun, pengelasan akaun disusun mengikut jenis akaun seperti aset, liabiliti, ekuiti pemilik, hasil dan belanja.
Carta akaun akan berubah mengikut jenis perniagaan yang dipilih. Carta akaun boleh dibina sama ada dengan menggunakan sistem penomboran atau abjad sahaja ataupun kedua-dua angka dan abjad
(alpha-numeric), bergantung kepada spesifikasi sistem.
Contohnya, sistem kod mungkin menetapkan nombor 9000 – 9999 untuk item belanja, nombor 1000 – 1999 untuk item aset dan nombor 2000 – 2999 untuk item liabiliti seperti di bawah:
Belanja
KOD ITEM 9000 Perbelanjaan 9001 Sewa
9002 Kadar bayaran
Aset
KOD ITEM 1000 Aset 1001 Tunai 1002 Penghutang 1003 Kenderaan
2.7 Carta Akaun
Hasil Pembelajaran
Selepas mempelajari tajuk ini, anda akan dapat:
• Mendefinisikan carta akaun.
• Menjelaskan kegunaan carta akaun.
(29)
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 22
Liabiliti
KOD ITEM 2000 Liabiliti 2001 Pemiutang
2002 Overdraf bank
2003 Gaji terakru
(b) Fungsi Carta Akaun
Carta Akaun berfungsi sebagai tapak (base) untuk menukar nama, menambah akaun dan memberikan maklumat tambahan kepada akaun yang ditambah. Bagi sistem perakaunan berkomputer penyediaan carta akaun adalah perlu untuk membolehkan komputer mengenalpasti akaun.
(c) Penyediaan Carta Akaun
Langkah-langkah penyediaan Carta Akaun:
i) Kenal pasti semua akaun berdasarkan urus niaga yang perlu direkod mengikut pengelasan akaun iaitu aset, liabiliti, ekuiti pemilik, hasil, belanja dan akaun kontra.
ii) Bandingkan senarai akaun tersebut dengan senarai akaun yang terdapat dalam perisian perakaunan.
iii) Beri perhatian pada nama akaun, klasifikasi akaun serta maklumat tambahan lain seperti jenis akaun dan subklasifikasi akaun.
iv) Masukkan maklumat Carta Akaun yang telah dirangka dalam perisian perakaunan.
(d) Inventori
Inventori merujuk kepada semua item yang menjadi barang niaga sesebuah perniagaan. Bagi perniagaan perkilangan, inventori terdiri daripada inventori bahan mentah, inventori kerja dalam proses dan inventori barang siap.
Dua sistem yang digunakan untuk menilai inventori adalah: (i) Sistem Inventori Berkala
(ii) Sistem Inventori Berterusan
Sistem Inventori Berkala tidak menyimpan rekod yang terperinci untuk
mengesan semua inventori yang diterima dan dikeluarkan. Kuantiti dan nilai inventori pada akhir suatu tempoh ditentukan dengan membuat pengiraan
(30)
fizikal. Sistem ini biasanya digunakan oleh perniagaan barangan runcit
yang barang niaganya berharga rendah.
Sistem Inventori Berterusan menyimpan rekod yang terperinci untuk
mengesan semua inventori yang diterima dan yang dikeluarkan. Setiap pergerakan inventori direkod dengan menggunakan Buku Rekod Inventori atau Kad Lejar Stok. Dengan sistem ini, kuantiti dan nilai stok dalam perniagaan boleh dipastikan pada bila-bila masa sahaja dengan merujuk kepada rekod inventori yang disimpan.
LATIHAN
1. Nyatakan maksud akaun kontra dan senaraikan beberapa contoh akaun ini? 2. Nyatakan maksud carta akaun yang diguna dalam perakaunan berkomputer? 3. Sediakan carta akaun menggunakan maklumat berikut:
Modal
Belian dan jualan Hutang lapuk Kenderaan (kos) Gaji
Iklan Penghutang Pemiutang Bank Tunai
Stok 1 Januari 2009 Pulangan
Angkutan masuk Peruntukan hutang ragu Susut nilai Terkumpul Van Insurans
4. Nyatakan perbezaan antara sistem inventori berkala dengan sistem inventori berterusan.
(31)
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 24
TAJUK 3 : DOKUMEN PERNIAGAAN SEBAGAI SUMBER MAKLUMAT
(b) Jenis dokumen perniagaan
(vi) Baucer Pembayaran termasuk Penyata Gaji
Penyata gaji merupakan dokumen yang dikeluarkan oleh peniaga kepada pekerja sekali atau dua kali sebulan. Ia mengandungi maklumat jumlah pendapatan pekerja dan potongan gaji dalam tempoh tersebut. Perbezaan antara pendapatan yang diterima dan potongan gaji adalah jumlah gaji bersih yang diterima oleh pekerja. Contohnya, gaji Encik Hassan bin Said yang dibayar oleh Aksesori Komputer ABZ untuk bulan Januari 2009 sebanyak RM2 150.00 akan dimasukkan ke akaun bank Encik Hassan seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 1.
Pembayaran gaji yang dibankkan terus ke akaun pekerja tidak memerlukan peniaga menyediakan baucar pembayaran.
Rajah 1
AKSESORI KOMPUTER ABZ
SLIP GAJI
Januari 2009
Nama : A001 – Hassan bin Said
No Kad Pengenalan : 720520-04-5555
No. KWSP : 13065787
No. PERKESO : 116-03
No. Akaun/ Bank : 0408-0057258-52-2 /CEMB
PENERIMAAN POTONGAN
RM
Gaji Pokok : 1 500.00 KWSP : 180.00
Kerja lebih masa : 500.00 PERKESO : 45.00
Pendapatan lain : 300.00 Potongan Cukai
Tuntutan Perbatuan : 100.00 Berkala : 25.00
Jumlah Penerimaan : 2 400.00 Jumlah Potongan : 250.00
Jumlah Bersih : 2 150.00
3.1 Fungsi dan Jenis Dokumen Dalam Perniagaan
Hasil Pembelajaran
Selepas mempelajari tajuk ini, anda akan dapat:
• Menyenaraikan dokumen-dokumen sumber dan ciri-ciri setiap dokumen perniagaan.
(32)
(xiv) Folio Pelanggan (Guest Folio)
Folio Pelanggan merupakan satu penyata yang menunjukkan rekod caj yang dikeluarkan oleh perniagaan perkhidmatan kepada pelanggan, contohnya perkhidmatan perhotelan. Folio pelanggan akan diserahkan kepada pelanggan apabila mendaftar keluar selepas pembayaran dibuat.
Folio Pelanggan merupakan item perbelanjaan organisasi perniagaan atau individu. Contohnya, Pengurus Aksesori Komputer ABZ menginap di Hotel Harmoni Melaka atas urusan perniagaan. Rajah 2 menunjukkan pembayaran dibuat dengan menggunakan cek perniagaan sebanyak RM294.80.
Hotel Harmoni Melaka
Jalan Hang Tuah, 75400 Melaka
Tel : 06-2826480 Fax: 06-2826481
Website : www.harmoni.com.my E-mail : hhmsisas@tm.net.my
Mukasurat 1/1
Nama : Zarina binti Ahmad No Invois : 41222
Aksesori Komputer ABZ No. Bilik : 909
17, Jalan Baiduri 1, Tarikh Masuk : 14/01/2009
47500 Subang Jaya Tarikh Keluar : 15/01/2009
No Staf : SOFIA
Tarikh Rujukan Butiran Jumlah
RM RM
14/01/2009 907 Caj bilik 210.00 210.00
14/01/2009 522 Caj internet 20.00 230.00
14/01/2009 416 Rasa Sayang Coffee House 38.00 268.00
15/01/2009 128 Cukai 10% 26.80 294.80
15/01/2009 009 BTMB 123450 (294.80) 0.00
Tandatangan : ………
“Terima kasih Kerana Memilih Hotel Harmoni Melaka”
Rajah 2
(33)
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 26
(xviii) Slip Pindahan Wang
Slip Pindahan Wang adalah dokumen yang digunakan untuk memindahkan wang pelanggan kepada pihak ketiga secara elektronik.
Rajah 3 menunjukkan permohonan kiriman wang secara elektronik Aksesori Komputer ABZ kepada pembekal, Syarikat Komputech Maju Sdn. Bhd., berjumlah RM3 200.00. Pembayaran tersebut dibuat antara dua bank yang berbeza. Contoh Slip Pindahan Wang ditunjukkan pada halaman 24.
(34)
RAJAH 3
C e ta ka n m e si n u n tu k [p e n e ri m a a n
Permohonan Untuk Kiriman Wang
BANK
TENAGA
(M)
BERHAD
Tarikh :
Cek Jurubank Arahan Pembayaran Region Link
TEMPATAN Deraf Serah Pemindahan Wang Asing Lain‐lain
LUAR NEGARA Pindahan Telegraf Kiriman Wang Melalui Sistem GIRO antara bank
Pemohon Penerima Bank/Cawangan Penerima (jika ada)
Nama Aksesori Komputer ABZ Nama Syarikat Komputech Sdn. Bhd. Nama Central Bank Berhad
Pekerjaan ‐ Pekerjaan No. Akaun(jika ada) 0401-2398-65340-Alamat Aksesori Komputer ABZ, 17, Jalan
Baiduri 1, 47500 Subang Jaya
Alamat No. 12/6, Jalan TMR 1, Melaka Raya, 76230 Melaka
Alamat (jika ada) Taman Melaka Raya Pekan, Bandar Melaka
Tempat & Tarikh Lahir Negara Malaysia
Tujuan Pembayaran Pembayaran invois No. 111456 Lain‐lain butir
LUAR NEGARA TEMPATAN
Amaun yang akan dikirim/hantar kepada penerima
Jumlah kos RM SEN Jumlah kos RM SEN
Mata Wang (rujuk sebelah) Jumlah Kiriman W
Jumlah Kiriman W
3 200 00
Komisen Komisen 2 00
Amaun Bayaran Pos Bayaran Pos
Duti Setem Duti Setem
Kadar Kos Kabel Kos Kabel
Fi Perkhidmatan Fi Perkhidmatan
No. Kontrak Tukaran, kadar khas oleh Jumlah Jumlah 3 202 00 Ruangan ini hendaklah dilengkapi mengikut Akta Kawalan Pertukaran Wang, 1953 (bagi urusan pemastautin kepada bukan permastautin sahaja)
PEMOHON
Pemastautin Bukan Pemastautin PENERIMA Pemastautin Bukan
Pemastautin
Saya/Kami telah baca dan faham tentang syarat‐syarat dan peraturan yang tertulis diselah. Dengan hal yang demikian segala risiko dan tanggungjawab terhadap permohonan ini adalah tanggungjawab saya/kami sepenuhnya. Sedari itu, sila keluarkan/kirimkan seperti tersebut. Cara pembayaran adalah
seperti berikut : Wang Tunai
Nombor Cek _________________________ untuk RM ______________________ dan debit akaun saya/kami untuk barn perkhidmatan bank atau bayaran yang telah terkurang (jika jumlah cek tidak mencukupi)
Debit Akaun saya/kami 1100001403
Saya/Kami mengaku butir‐butir tersebut di atas dan permohonan saya/kami adalah benar
Tandatangan disahkan oleh :
Tandatangan & Cap Pemohon
IZZAIDIN
X
30/01/2009
X
X X
X
mtÄ|Çt
AKSESORI KOMPUTER ABZ 1100001403 30 JAN 2009 1309‐54321‐09A REMIT TO ACCOUNT 0401‐2398‐65340‐02 RM3200.00
(35)
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 28
LATIHAN
1 Berikut adalah penyata gaji yang diambil daripada buku Perniagaan Maju Makmur.
PERNIAGAAN MAJU MAKMUR
SLIP GAJI
September 2009
Nama : A022 – Nur Hidayah binti Abdullah
No Kad Pengenalan : 870402-01-6320
No. KWSP : 13467925
No. PERKESO : 117-09
No. Akaun/ Bank : 111-12576438-5/MYBANK
PENERIMAAN POTONGAN
RM
Gaji Pokok : 1 200.00 KWSP : 144.00
Kerja lebih masa : 700.00 PERKESO : 36.00
Pendapatan lain : 350.00 Potongan Cukai
Tuntutan Perbatuan : 150.00 Berkala : 10.00
Jumlah Penerimaan : 2 400.00 Jumlah Potongan : 190.00
Jumlah Bersih : 2 210.00
Berpandukan penyata gaji di atas, jawab soalan berikut:
(a) Nyatakan tujuan dokumen di atas di keluarkan. (b) Berapakah
i) jumlah gaji bersih ? ii) jumlah potongan? iii) gaji pokok?
(36)
2 Berikut adalah Folio Pelanggan yang diambil daripada buku Hotel D’Indah Shah Alam.
Hotel D’Indah Shah Alam
15, Jalan Persiaran 2, 40000 Shah Alam, Selangor
Tel : 06-2826480 Fax: 06-2826481
Website : www.D’Indah.com.my E-mail : dindah@tm.net.my
Mukasurat 1/1
Nama : Musa bin Ibrahim No Invois : 09621
Perniagaan Perabot Cengal No. Bilik : 1101
3, Jalan TTU/1, Taman Tasik Utama, Tarikh Masuk : 13/10/2009
75450 Ayer Keroh, Melaka Tarikh Keluar : 15/10/2009
No Staf : WAN KAMARUL
Tarikh Rujukan Butiran Jumlah
RM RM
14/10/2009 1101 Caj bilik 180.00 180.00
14/10/2009 0321 Dobi 20.00 200.00
14/10/2009 0416 D’Selera Coffee House 70.00 270.00
15/10/2009 1101 Caj bilik 180.00 450.00
15/10/2009 0090 Cukai 45.00 495.00
15/10/2009 0900 Mybank 023081 (495.00) 0.00
Tandatangan : ………
“Terima kasih Kerana Memilih Hotel D’Indah Shah Alam”
Berdasarkan dokumen di atas, sila jawab soalan berikut. i. Nyatakan tujuan folio pelanggan dikeluarkan. ii. Berapakah jumlah yang perlu dibayar oleh Musa? iii. Bagaimanakah cara pembayaran dibuat?
D’Indah
(37)
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 30
3 Berikut adalah Slip Pindahan Wang yang diperoleh dari buku perniagaan Star Computer Shoppe.
C e ta k a n m e si n u n tu k p e n e ri m a a n
Permohonan Untuk Kiriman Wang
BANK
MALIQ
(M)
BERHAD
Tarikh :
Cek Jurubank Arahan Pembayaran Region Link
TEMPATAN Deraf Serah Pemindahan Wang Asing Lain‐lain
LUAR NEGARA Pindahan Telegraf Kiriman Wang Melalui Sistem GIRO antara bank
Pemohon Penerima Bank/Cawangan Penerima (jika ada)
Nama Star Computer Shoppe Nama Kedai Elektrik Bakar Nama Sinar Bank Berhad
Pekerjaan ‐ Pekerjaan No. Akaun(jika ada) 0805-4448-56871-Alamat Star Computer Shoppe, No. 1, Jalan
Hang Tuah, Bukit Baru, 75400 Melaka
Alamat Lot 24, Jalan TP/1, Taman Semabok Perdana , 75050 Melaka.
Alamat (jika ada) Taman Melaka Bandar Melaka
Tempat & Tarikh Lahir Negara Malaysia Tujuan Pembayaran Menjelaskan Invois No. 0056 Lain‐lain butir
LUAR NEGARA TEMPATAN
Amaun yang akan dikirim/hantar kepada penerima
Jumlah kos RM SEN Jumlah kos RM SEN
Mata Wang (rujuk sebelah) Jumlah Kiriman W
Jumlah Kiriman W
1 500 00
Komisen Komisen 2 00
Amaun Bayaran Pos Bayaran Pos
Duti Setem Duti Setem
Kadar Kos Kabel Kos Kabel
Fi Perkhidmatan Fi Perkhidmatan
No. Kontrak Tukaran, kadar khas oleh Jumlah Jumlah 1 252 00 Ruangan ini hendaklah dilengkapi mengikut Akta Kawalan Pertukaran Wang, 1953 (bagi urusan pemastautin kepada bukan permastautin sahaja)
PEMOHON Pemastautin Bukan Pemastautin PENERIMA Pemastautin BukanPemastautin
Saya/Kami telah baca dan faham tentang syarat‐syarat dan peraturan yang tertulis diselah. Dengan hal yang demikian segala risiko dan tanggungjawab terhadap permohonan ini adalah tanggungjawab saya/kami sepenuhnya. Sedari itu, sila keluarkan/kirimkan seperti tersebut. Cara pembayaran adalah
seperti berikut : Wang Tunai
Nombor Cek _________________________ untuk RM ______________________ dan debit akaun saya/kami untuk barn perkhidmatan bank atau bayaran yang telah terkurang (jika jumlah cek tidak mencukupi)
Debit Akaun saya/kami 1502101678
Saya/Kami mengaku butir‐butir tersebut di atas dan permohonan saya/kami adalah benar
Tandatangan disahkan oleh :
Tandatangan & Cap Pemohon
X
31/10/2009 X
X X
X
_|çtÇt
STAR COMPUTER SHOPPE 1502101678 31 Oktober 2009 1789‐12567‐03A REMIT TO ACCOUNT 0511‐3124‐65564‐05 RM1500.00
(38)
Berdasarkan dokumen di atas, sila jawab soalan berikut. (i) Nyatakan nama pengirim.
(ii) Nyatakan nama penerima. (iii) Apakah tujuan urusniaga di atas? (iv) Berapakah amaun yang dikirim?
(39)
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 32
TAJUK 4 : JURNAL SEBAGAI BUKU CATATAN PERTAMA
(d) Perekodan urus niaga dalam jurnal daripada:
(i) Dokumen perniagaan
Secara berkomputer
(ii) Pernyataan urus niaga
Secara berkomputer
Penyediaan Jurnal Am dan Jurnal Khas secara berkomputer boleh dibuat dengan menggunakan perisian-perisian yang ada di pasaran seperti perisian Lembaran Hamparan Elektronik (LHE) iaitu Microsoft Excel atau perisian perakaunan berkomputer seperti ASSETBase, UBS, MYOB, Mr Accounting dan perisian-perisian lain.
4.1 Fungsi dan Jenis Jurnal
Hasil Pembelajaran
Selepas mempelajari tajuk ini, anda akan dapat:
• Merekod beberapa urus niaga berdasarkan maklumat dokumen sumber ke Jurnal Am dan Jurnal Khas (secara berkomputer).
• Merekod beberapa urus niaga berdasarkan pernyataan urus niaga ke jurnal am dan jurnal khas.
(40)
LATIHAN
1. Rekodkan urus niaga berikut dalam Jurnal Am secara berkomputer.
1 Januari 2009 Masukkan wang tunai sebanyak RM200 000 ke dalam Akaun Bank perniagaan sebagai modal tambahan.
3 Januari 2009 Sebuah komputer bernilai RM3 000 dibawa masuk untuk kegunaan pejabat.
5 Januari 2009 Membeli perabot berkos RM30 000 secara kredit daripada Kedai Perabot Jaya.
Jawapan
A B C D E F
1
2 JURNAL AM
3 Tarikh Butir Debit Kredit
RM RM
4
2009
Januari 1 Bank 200 000
5 Modal 200 000
6 (Catatan pembukaan)
7 3 Alatan Pejabat 3 000
8 Modal 3 000
9
(Membawa masuk komputer
untuk kegunaan pejabat)
10 5 Perabot 30 000
11 Kedai Perabot Jaya 30 000
12
(Membeli perabot secara
kredit)
(41)
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 34
TAJUK 5 : LEJAR
(c) Perekodan urus niaga dalam lejar (termasuk Buku Tunai) berdasarkan:
(i) Dokumen perniagaan
(ii) Pernyataan urus niaga
• Secara berkomputer
(f) Buku Tunai Runcit (Petty Cash Book)
(ii) Perekodan Buku Tunai Runcit menggunakan maklumat: a. Dokumen perniagaan
b. Pernyataan urus niaga
• Secara berkomputer
Penyediaan Buku Tunai Runcit secara berkomputer boleh dibuat dengan menggunakan perisian-perisian yang ada di pasaran seperti perisian Lembaran Hamparan Elektronik (LHE) iaitu Microsoft Excel atau perisian perakaunan berkomputer seperti ASSETBase, UBS, MYOB, Mr Accounting dan perisian-perisian lain.
5.1 Fungsi dan Jenis Lejar
Hasil Pembelajaran
Selepas mempelajari tajuk ini, anda akan dapat:
• Merekod urus niaga ke dalam lejar termasuk Buku Tunai (secara berkomputer).
• Merekod perbelanjaan runcit menggunakan sistem panjar (secara berkomputer).
(42)
Berikut adalah contoh penyediaan Buku Tunai Runcit dengan menggunakan aplikasi Microsoft Excel .
Cik Ra Enterprise menyimpan Buku Tunai Runcit mengikut sistem panjar bermula 1 Jun 2009. Wang permulaan sebanyak RM250 diperuntukkan sebagai dana runcit. Penggunaan wang dalam bulan Jun 2009 adalah seperti berikut:
2009 RM
Jun 2 Kertas tulis dan dakwat 15
4 Pewangi pejabat 20
8 Membayar sewa lori 35
11 Membeli setem 12
14 Membeli bunga hiasan pejabat 25
17 Membeli kertas karbon 10
20 Membeli marker pen 9
22 Mengirim bungkusan melalui pos 16
24 Membayar elaun tambang 40
28 Membayar upah membaiki mesin faks 30
Anda dikehendaki menyediakan Buku Tunai Runcit dengan menunjukkan lajur analisis ‘Alat tulis’, ‘Belanja pejabat’, ‘Belanja pos’, dan ‘Tambang’.
(43)
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 36 Contoh jawapan
A B C D E F G H I
1
Tarikh Butir Fol Penerimaan Pembayaran
Analisis Pembayaran
2 Alat
tulis
Belanja pos
Belanja pejabat
Tambang
3 2009 RM RM RM RM RM RM
4 Jun 1 Bank 250
5 2 Kertas tulis dan dakwat 15 15
6 4 Pewangi pejabat 20 20
7 8 Sewa lori 35 35
8 11 Setem 12 12
9 14 Bunga hiasan pejabat 25 25
10 17 Kertas karbon 10 10
11 20 Marker pen 9 9
12 22 Kiriman bungkusan 16 16
13 24 Elaun tambang 40 40
14 28 Upah membaiki mesin
faks
30 30
15 250 212 34 28 75 75
16 30 Baki h/b 38
17 250 250
18 Julai 1 Baki b/b 38
19 Bank 212 = sum(E5:E14)
= E17-E15)
Menggunakan formula: = sum(xx:xx)
(44)
(a) Penyediaan akaun kawalan
(ii) Bentuk lajur
• secara berkomputer
Penyediaan Akaun Kawalan Penghutang dan Akaun Kawalan Pemiutang secara berkomputer boleh dibuat dengan menggunakan perisian-perisian yang ada di pasaran seperti perisian Lembaran Hamparan Elektronik (LHE) iaitu Microsoft Excel atau perisian perakaunan berkomputer seperti ASSETBase, UBS, MYOB, Mr Accounting dan perisian-perisian lain.
Contoh 1: Akaun Kawalan Penghutang
Butir berikut dipetik daripada buku Kedai Badrol pada 31 Disember 2009:
2009 RM
Januari 1 Baki penghutang 6 450
Disember 31 Jualan kredit 18 200
Faedah dikenakan ke atas penghutang 180
Diskaun diberi 240
Pulangan jualan 320
Bayaran oleh penghutang 18 250
Diskaun diberi dibatalkan 120
Hutang lapuk 200
Cek diterima tak layan 1 250
Pindahan baki debit dari lejar penghutang ke lejar pemiutang
270
Pindahan baki kredit dari lejar pemiutang ke lejar penghutang
330
Anda dikehendaki menyediakan Akaun Kawalan Penghutang (bentuk lajur).
5.2 Akaun Kawalan
Hasil Pembelajaran
Selepas mempelajari tajuk ini, anda akan dapat:
• menyediakan Akaun Kawalan Penghutang dan Akaun Kawalan Pemiutang bentuk lajur (secara berkomputer)
(45)
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 38 Contoh jawapan: Akaun Kawalan Penghutang
A B C D E
AKAUN KAWALAN PENGHUTANG
1 Tarikh Butir Debit Kredit Baki
2 2009 RM RM RM
3 Jan 1 Baki b/b 6 450
4 Dis 31 Jualan 18 200 24 650
5 Faedah 180 24 830
6 Diskaun diberi 240 24 590
7 Pulangan jualan 320 24 270
8 Bank 18 250 6 020
9 Diskaun diberi (dibatalkan) 120 6 140
10 Hutang lapuk 200 5 940
11 Bank (Cek tak layan) 1 250 7 190
12 Kontra 270 6 920
13 Kontra 330 6 590
Contoh 2: Akaun Kawalan Pemiutang
Butir berikut dipetik daripada buku Kedai Badrol pada 31 Disember 2009:
2009 RM
Januari 1 Baki pemiutang 5 790
Disember 31 Belian kredit 16 100
Angkutan masuk 180
Bayaran cek kepada pemiutang 18 600
Diskaun diterima 625
Pulangan belian 475
Faedah 220
Pindahan baki debit dari lejar penghutang ke lejar pemiutang
270
Pindahan baki kredit dari lejar pemiutang ke lejar penghutang
330
Anda dikehendaki menyediakan Akaun Kawalan Pemiutang (bentuk lajur). Contoh jawapan: Akaun Kawalan Pemiutang
=(E3+C4)-D4
Tekan ‘copy’ untuk semua lajur baki, jumlah baki akan diautojana secara automatik.
(46)
A B C D E
1 AKAUN KAWALAN PEMIUTANG
2 Tarikh Butir Debit Kredit Baki
3 2009 RM RM RM
4 Jan 1 Baki b/b 5 790
5 Dis 31 Belian 16 100 21 890
6 Angkutan masuk 180 22 070
7 Bank 18 600 3 470
8 Diskaun diterima 625 2 845
9 Pulangan belian 475 2 370
10 Faedah 220 2 590
11 Kontra (Pindahan dari lejar
penghutang ke lejar pemiutang)
270 2 320
12 Kontra (Pindahan dari lejar
pemiutang ke lejar penghutang)
330 1 990
=(E4+D5)-C5
Tekan ‘copy’ untuk semua lajur baki, jumlah baki akan diautojana secara automatik.
(47)
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 40
LATIHAN
1. Butir berikut diambil daripada buku Perniagaan pada 31 Ogos 2009:
2009 RM
Ogos 1 Baki debit lejar penghutang 4 500
Baki kredit lejar penghutang 250
Ogos 31 Jualan kredit 10 200
Diskaun diberi 200
Pulangan jualan 150
Hutang lapuk 345
Bayaran cek oleh penghutang 9 655
Cek diterima tak layan 480
Faedah dikenakan atas penghutang 220
Maklumat tambahan:
Pada 31 Ogos 2009, lejar penghutang menunjukkan baki kredit berjumlah RM225.
Anda dikehendaki menyediakan Akaun Kawalan Penghutang dalam bentuk lajur
pada 31 Ogos 2009. [ Jawapan: RM5 025]
2. Maklumat berikut dipetik daripada buku Peramu Store pada 30 Jun 2009:
2009 RM
Jun 1 Baki debit lejar pemiutang 158
Baki kredit lejar pemiutang 2 552
Jun 30 Belian kredit 18 345
Bayaran cek kepada pemiutang 18 120
Pulangan belian 405
Belian tunai 2 000
Angkutan dikenakan oleh pemiutang 208
Faedah dikenakan oleh pemiutang 229
Diskaun diterima 501
Maklumat tambahan:
Pada 30 Jun 2009, terdapat baki debit berjumlah RM215 dalam lejar pemiutang dan baki RM365 dalam lejar pemiutang dipindahkan ke lejar penghutang.
Anda dikehendaki menyediakan Akaun Kawalan Pemiutang dalam bentuk lajur pada 30 Jun 2009. [Jawapan: RM2 000]
(48)
3. Butir berikut diperoleh daripada buku perniagaan Kedai Medina pada 31 Disember 2009:
2009 RM
Januari 1 Baki pemiutang 3 550
Baki penghutang 4 935
Disember 31 Belian kredit 15 660
Jualan kredit 18 200
Pulangan belian 390
Pulangan jualan 408
Bayaran cek kepada pemiutang 13 410
Bayaran cek oleh penghutang 16 500
Hutang lapuk 220
Cek diterima tak layan 300
Diskaun diberi 704
Diskaun diterima 625
Diskaun diberi dibatalkan 28
Faedah dikenakan atas penghutang 82
Angkutan dikenakan oleh pemiutang 100
Pindahan baki debit dari lejar penghutang ke lejar pemiutang
215
Pindahan baki kredit dari lejar pemiutang ke lejar penghutang
306
Anda dikehendaki menyediakan Akaun Kawalan Penghutang dan Akaun Kawalan Pemiutang dalam bentuk lajur pada 31 Disember 2009.
Jawapan: Akaun Kawalan Penghutang RM5 192
(49)
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 42
TAJUK 6 : IMBANGAN DUGA
(b) (ii) Penyediaan Imbangan Duga bentuk T dan berlajur secara berkomputer
Penyediaan Imbangan Duga secara berkomputer boleh dibuat dengan menggunakan perisian-perisian yang ada di pasaran seperti perisian Lembaran Hamparan Elektronik (LHE) iaitu Microsoft Excel atau perisian perakaunan berkomputer seperti ASSETBase, UBS, MYOB, Mr Accounting dan perisian-perisian lain.
Dalam perisian perakaunan berkomputer, Imbangan Duga dijana secara automatik oleh sistem perisian tersebut.
Penyediaan Imbangan Duga menggunakan Lembaran Hamparan Elektronik
Berikut ialah butiran baki-baki akaun Safin Enterprise pada 30 Jun 2009. RM
Stok 1 Julai 2008 7 500
Premis 80 000
Kenderaan 42 000
Belian 68 430
Angkutan masuk 860
Penghutang 8 600
Iklan 2 200
Gaji 8 800
Bank 27 400
Pemiutang 12 910
Pinjaman bank 20 000
Jualan 148 600
Pulangan belian 430
Sewa diterima 3 000
Modal 1 Julai 2008 60 850
Anda dikehendaki menyediakan Imbangan Duga Safin Enterprise pada 30 Jun 2009 dengan menggunakan Lembaran Hamparan Elektronik. 6.1 Fungsi Imbangan Duga
Hasil Pembelajaran
Selepas mempelajari tajuk ini, anda akan dapat:
• Menyediakan Imbangan Duga bentuk T dan bentuk lajur (secara berkomputer).
(50)
Rajah 1 menunjukkan Imbangan Duga Safin Enterprise yang disediakan pada Lembaran Hamparan Elektronik.
A B C D E
1 Safin Enterprise
2 Imbangan Duga pada 30 Jun 2009
3 Debit Kredit
4 Stok 1 Julai 2008 7 500
5 Premis 80 000
6 Kenderaan 42 000
7 Belian 68 430
8 Angkutan masuk 860
9 Penghutang 8 600
10 Iklan 2 200
11 Gaji 8 800
12 Bank 27 400
13 Pemiutang 12 910
14 Pinjaman Bank 20 000
15 Jualan 148 600
16 Pulangan belian 430
17 Sewa diterima 3 000
18 Modal 1 Julai 2008 60 850
19 20 21
= sum(B4:B18)
Berikut ialah langkah-langkah yang perlu dilakukan untuk menyediakan Imbangan Duga Safin Enterprise.
Langkah 1: Memasukkan Teks
Tajuk,butir-butir akaun dan angka dimasukkan ke lajur dan baris yang tertentu
Langkah 2: Memasukkan formula
Formula untuk menghitung jumlah debit pada sel B19 adalah seperti berikut:
Sel B19: = sum(B4:B18)
Dan bagi sel C19 adalah seperti berikut:
Sel C19 =sum(C4:C18)
(51)
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 44
LATIHAN
1 Berdasarkan butir-butir berikut sediakan Imbangan Duga Syarikat Wangsa Permai pada 31 Disember 2009 dengan menggunakan Lembaran Hamparan Elektronik
RM
Pinjaman bank 20 000
Belian 86 230
Jualan 92 821
Perabot 10 210
Kenderaan 60 000
Angkutan masuk 3 420
Gaji 16 511
Angkutan keluar 2 300
Pulangan belian 460
Pulangan jualan 370
Sewa dibayar 8 210
Kadar bayaran 4 023
Iklan 2 350
Penghutang 8 456
Pemiutang 15 669
Modal 1 Januari 2009 105 760
Stok pada 1 Januari 2009 32 630
Jawapan
(52)
a) (iii) Kaedah Penyediaan Penyata Pendapatan secara berkomputer
Penyediaan Penyata Pendapatan secara berkomputer boleh dibuat dengan menggunakan perisian-perisian yang ada di pasaran seperti perisian Lembaran Hamparan Elektronik (LHE) iaitu Microsoft Excel atau perisian perakaunan berkomputer seperti ASSETBase, UBS, MYOB, Mr Accounting dan perisian-perisian lain.
Sebagai contoh, bagi pengguna perisian ASSETBase, ia memberi dua pilihan dalam menyediakan Penyata Pendapatan iaitu secara manual atau dijana secara automatik oleh sistem perisian tersebut.
Penyediaan Penyata Pendapatan menggunakan Lembaran Hamparan Elektronik
Berikut ialah Imbangan Duga Safin Enterprise pada 30 Jun 2009
Safin Enterprise
Imbangan Duga pada 30 Jun 2009 Debit
RM
Kredit RM
Stok 1 Julai 2008 7 500
Premis 80 000
Kenderaan 42 000
Belian 68 430
Angkutan masuk 860
Penghutang 8 600
Iklan 2 200
Gaji 8 800
Bank 27 400
Pemiutang 12 910
Pinjaman bank 20 000
Jualan 148 600
Pulangan 430
Sewa 3 000
Modal 1 Julai 2008 60 850
245 790 245 790
6.2 Hubungan Antara Imbangan Duga dan Penyata Kewangan
Hasil Pembelajaran
Selepas mempelajari tajuk ini, anda akan dapat:
• Menyediakan Penyata Pendapatan (secara berkomputer).
(53)
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 46
Maklumat tambahan:
Stok pada 30 Jun 2009 adalah bernilai RM4 800
Rajah 2 menunjukkan Penyata Pendapatan Safin Enterprise yang disediakan pada Lembaran Hamparan Elektronik.
A B C D E
1 Safin Enterprise
2 Penyata Pendapatan bagi tahun berakhir 30 Jun 2009
3 RM RM RM
4 Jualan 148 600
5 Stok 1 Julai 2008 7 500
6 Belian 68 430
7 tolak Pulangan 430 8
9 tambah Angkutan masuk 860
10 Belian bersih
11
12 tolak Stok 30 Jun 2009
4 800
13 Kos jualan
14 Untung kasar
15 Sewa 3 000
16
17 Iklan 2 200
18 Gaji 8 800
19
20
21
Langkah 1: Tajuk, butir-butir akaun dan angka dimasukkan ke lajur dan baris yang
tertentu
Langkah 2: Masukkan formula seperti yang ditunjukkan pada gambar rajah di atas.
= sum(B6-B7)
= sum(C11-C12)
= sum(B4:B18)
= sum(B8+B9)
= sum(D14+D15)
= sum(C5+C10)
= sum(D4-D13)
= sum(D16+D19)
(54)
(b)(iii) Kaedah Penyediaan Kunci Kira-kira secara berkomputer
Penyediaan Kunci Kira-kira secara berkomputer boleh dibuat dengan menggunakan perisian-perisian yang ada di pasaran seperti perisian Lembaran Hamparan Elektronik (LHE) iaitu Microsoft Excel atau perisian perakaunan berkomputer seperti ASSETBase, UBS, MYOB, Mr Accounting dan perisian-perisian lain.
Sebagai contoh, bagi pengguna perisian ASSETBase, ia memberi dua pilihan dalam menyediakan Kunci Kira-kira iaitu secara manual atau dijana secara automatik oleh sistem perisian tersebut.
Penyediaan Kunci Kira-kira menggunakan Lembaran Hamparan Elektronik
Berikut ialah maklumat yang diperoleh daripada buku perniagaan Safin Enterprise pada 30 Jun 2009.
RM
Untung bersih 69 040
Premis 80 000
Kenderaan 42 000
Penghutang 8 600
Bank 27 400
Pemiutang 12 910
Pinjaman bank 20 000
Modal 1 Julai 2008 60 850
(55)
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 48 Rajah 3 menunjukkan Kunci Kira-kira Safin Enterprise yang disediakan pada Lembaran Hamparan Elektronik.
A B C D E
1 Safin Enterprise
2 Kunci Kira-kira pada 30 Jun 2009
3 RM RM RM
4 Aset Bukan Semasa
5 Premis 80 000
6 Kenderaan 42 000
7
8 Aset Semasa
9 Stok akhir 4 800
10 Penghutang 8 600
11 Bank 27 400
12
13 Tolak: Liabiliti Semasa
14 Pemiutang 12 910
15 Modal kerja 16
17 Ekuiti Pemilik
18 Modal 1 Julai 2008 60 850
19 Tambah: Untung bersih 69 040 20
21 Pinjaman bank 20 000
22 23
Langkah 1: Tajuk, butir-butir akaun dan angka dimasukkan ke lajur dan baris yang
tertentu.
Langkah 2: Masukkan formula seperti yang ditunjukkan pada gambar rajah di atas.
= sum(D20+D21)
= sum(D18+D19)
= sum(C9:C11)
= sum(D5+D6)
= sum(D7+D15)
(56)
LATIHAN
1 Encik Zainal ialah pemilik Restoran Muhibah yang menjalankan operasi perniagaannya di bandar Kangar. Imbangan Duga perniagaannya pada 31 Julai 2009 adalah seperti berikut :
Imbangan Duga pada 31 Julai 2009
Debit Kredit
RM RM
Modal 16 030
Stok pada 1 Ogos 2008 7 500
Belian dan Jualan 37 400 49 750
Pulangan 350 200
Lengkapan 12 100
Susut Nilai Terkumpul Lengkapan 2 400
Angkutan atas belian 1 200
Penghutang dan Pemiutang 4 200 3 400
Sewa 2 500
Peruntukan hutang ragu 400
Belanja promosi 620
Insurans 2 400
Komisen 790
Gaji 3 600
Bank 5 300
Ambilan 800
75 470 75 470
Maklumat tambahan :
(i) Stok pada 31 Julai 2009 bernilai RM5 200 pada harga kos dan RM5 240 pada harga pasaran.
(ii) Sewa tahunan ialah RM3 000. (iii) Insurans terdahulu RM240.
(iv) Susut nilai terkumpul bagi lengkapan ialah 10% setahun mengikut kaedah baki berkurangan.
(v) Peruntukan hutang ragu hendaklah diselaraskan kepada 5% atas penghutang.
(1)
Prinsip Perakaunan KBSM
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 95
Perniagaan Seri Ipoh Kunci Kira-Kira pada 31Oktober 2009
Aset Bukan Semasa
Premis 82 000 Kenderaan 37 000 Perabot 8 200
127 200
Aset Semasa
Stok Akhir 2 810 Penghutang 4 360 7 170
Liabiliti Semasa
Pemiutang 1 710 Overdraf bank 950 Sewa Terakru 690
3 350
Modal kerja 3 820 131 020
Ekuiti pemilik
Modal Awal 62 220 Tambah Untung bersih 6 350
68 570
Liabiliti Bukan Semasa
Pinjaman 62 450
131 020
Anda dikehendaki menghitung: (a) Nisbah Semasa
(b) Nisbah Ujian Mampu (c) Nisbah Ujian Asid (d) Kadar Pusing ganti Stok
(e) Tempoh kutipan dan pembayaran hutang
Jawapan
(a) 2.14 : 1 (b) 0.49 : 1 (c) 1.3 : 1 (d) 8 kali (e) 55 hari
(2)
Prinsip Perakaunan KBSM
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 96
Jalan kerja
3. (a) Nisbah Semasa = Aset Semasa Liabiliti Semasa = RM 48 000 RM 12 000 = 4 : 1
(b) Nisbah Ujian Mampu = Jumlah Liabiliti
Jumlah Aset = RM38 000 RM76 000
= 0.5 : 1 4. (a) kadar pusing ganti stok = Kos Jualan Stok Purata = RM90 000
RM 14 000 = 6.43 kali Atau = 365
6.42 = 57 hari
(b) Kadar Pusing Ganti Penghutang = Jualan kredit
Purata penghutang bersih = RM120 000
RM25 000 = 4.8 kali
365 hari Tempoh kutipan dan pembayaran hutang =
4.8 kali = 76 hari
(3)
Prinsip Perakaunan KBSM
Buku Sumber Pengajaran dan Pembelajaran Prinsip Perakaunan KBSM 97
5. (a) Nisbah semasa = Aset Semasa Liabiliti Semasa = RM7 170 RM3 350 = 2.14 : 1
(b) Nisbah Ujian Mampu = Jumlah Liabiliti Jumlah Aset
= RM65 800 RM134 370 = 0.49 : 1
(c) Nisbah Ujian Asid = Jumlah Aset Semasa – Stok Akhir Jumlah Liabiliti Semasa
= RM7 170 – RM2 810
RM3 350 = 1.3 : 1
(d) Kadar pusing ganti stok = Kos Jualan Stok Purata = RM21 940
RM2 730
= 8 kali
(f) Kadar Pusing Ganti Penghutang = Jualan kredit
Purata penghutang bersih
= RM29 000
RM4 360
= 6.65 Tempoh kutipan dan pembayaran hutang = 365 hari 6.65 kali
= 55 hari
(4)
BIBLIOGRAFI
Abdul Rahman Hamzah (1998). Perakaunan Khusus. Piramid Perdana (M) Sdn. Bhd.
Aini Hayati Mohamed dan rakan‐rakan ( 2005).Pra‐U Pengajian Perniagaan 2 STPM Matrikulasi. Pearson Longman
Colin Drury (1992). Management and Cost Accounting Third Edition. Chapman & Hall Ltd.
Che Zuriana Muhammad Jamil dan rakan‐rakan ( 2002). Perakaunan Perniagaan . UUM Sintok
Donald E. Kieso, Jerry J. Weygandt (1989). Intermediate Accounting. Wiley.
Faudziah Zainal Abidin, Nasruddin Zainudin, Faizah Ismail, Nurwati Ashikkin Ahmad Zaluki (2003). Prinsip Pengurusan Kewangan Edisi Ke‐2. Prentice Hall.
Frank Wood, Alan Sangster (2007). Frank Wood’s Business Accounting 2. Prentice Hall Financial Times.
Frank Wood (2000). Perakaunan Perniagaan bahagian 1 Edisi Ketiga. Longman
Godfrey, Jayne M. (1992) Accounting Theory Fifth Edition, John Wiley & Sons Australia, Ltd.
Hamzah Ismail ( 1989), Perakaunan Pertengahan Jld 1. UKM.
Ismail bin Ab. Wahab, Faridah binti Ahmad, Azmi bin Abd. Hamid (2002). Prinsip Perakaunan Tingkatan 4 Kurikulum Bersepadu Sekolah Menengah. Allwrite Sdn. Bhd.
John R. Dyson (2007). Accounting for Non‐Accounting Students Seventh Edition. Prentice Hall Financial Times.
Kamus Dewan Edisi Keempat (2005). Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur.
Kamus Perakaunan (1991. Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur.
Khalid Ismail, Ibrahim Tamby Chek, Baharudin Omar (2005). Rancangan Mengajar Prinsip Perakaunan Tingkatan 5. Prentice Hall.
Khalid Ismail, Mahadzir Hamid (2005). Perakaunan Awalan Edisi Kedua. Prentice Hall.
Low Joon Yean (2003), Teks Lengkap STPM Perakaunan Kos Dan Pengurusan. Federal Publication .
Loh Lan (2002). Prinsip Perakaunan Tingkatan 4 Kurikulum Bersepadu Sekolah Menengah. Edusystem Sdn. Bhd.
(5)
Margaret Weaver (1997). Accounting. Made Simple Books
Prabir Das (2003). Perakaunan Kos Edisi Kedua. Fajar Bakti Sdn. Bhd.
Shaari Isa (1997). Perakaunan Teori Dan Praktis. Dewan Bahasa Dan Pustaka K.L.
Weygandt Kreso Kell (1990). Accounting Principles. Wiley.
Walter B. Meigs & Robert F. Meigs (1986). Financial Accounting Fifth Edition. Mc Graw Hill.
Wan Madznah Wan Ibrahim, Zaleha Abdul Shukor (2005). Perakaunan Kewangan Sukatan Pelajaran Terbaharu Program Matrikulasi Kementerian Pendidikan Edisi Kedua. Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd.
Wan Madznah Wan Ibrahim, Azizah Hj. Dolah, Kamarulbaraini Keliwon (2006). Perakaunan
Pengurusan Sukatan Pelajaran Terbaharu Bahagian Matrikulasi Kementerian Pelajaran Edisi Kedua. Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd.
Wan Madznah Wan Ibrahim, Zaleha Abdul Shukor (2000). Perakaunan Kewangan Matrikulasi Sukatan Pelajaran Matrikulasi Kementerian Pendidikan. Penerbit Fajar Bakti.
(6)
SEKALUNG BUDI
Barisan panel penyediaan Buku Sumber P & P Prinsip Perakaunan:
1. Hjh Rafiah binti Abd. Razak JPN Perak
2. Zurina binti Mohamad Noh JPN WP K. Lumpur
3. Jamaluddin bin Abd. Kadir PPD Kuala Selangor
4. Kamarudin bin Buyong SMK Dato’ Ibrahim Yaacob, K. Lumpur
5. Hjh. Rahimah binti Ibrahim SMK Seri Bintang Utara, K. Lumpur
6. Roslina binti Ismail SM Teknik Ipoh, Perak
7. Zumeme binti Mohamad SMK Gunung Rapat, Perak
8. Che Zuriyah binti Ismail SMK Air Kuning, Perak
9. Salwana binti Mohd Saad SMK (P) Kapar, Selangor
10. Azzah binti Mohamed Sallehuddin SM Teknik Kajang, Selangor
11. Abdul Nasir bin Asmaon SMK Gedangsa, Selangor
12. Shamsuddin bin Ghazali SMK St. Michael, Perak
13. Norizah binti Mohamed Ramli SMK Dato’ Hj. Abdul Wahab, Perak
14. Salmah binti Jumain SMK Ungku Aziz, Selangor
15. Kumara Kuru a/l Bangaro Govindasamy SMK Taman Bukit Maluri, Kuala Lumpur
16. Saripah Ainon binti Saim SMK (A) Sultan Muhammad, Melaka
17. Siti Salwa binti Ahmad SMK Tinggi Perempuan, Melaka
18. Mageswaran a/l Veerasamy SMK Seri Garing, Selangor
19. Hjh Salina binti Kassim SMK Iskandar Shah, Perak
20. Hjh Fadilah binti Musa SMK Dato’ Hj. Kamaruddin, Selangor
21. Hjh. Shirine binti Shafie SMK Kuala Kubu Bharu, Selangor
Proof Reading
22. Rohanah binti Kamaruddin SMT Dato Seri Mohd Zin, Alor Gajah,