114
Lampiran 6 Hasil analisis data pengaruh interaksi jenis tepung, jenis dan konsentrasi hidrokoloid serta konsentrasi garam terhadap
skoring tekstur bihun sukun a. Kekerasan
Source DF
Type I SS Mean Square
F Value Pr F
faktor1 1
2.94000000 2.94000000
4.67 0.0311
faktor2 3
2.70000000 0.90000000
1.43 0.2333
faktor3 2
18.61000000 9.30500000
14.77 .0001
faktor1faktor2 3
6.86000000 2.28666667
3.63 0.0129
faktor1faktor3 2
0.79000000 0.39500000
0.63 0.5345
faktor2faktor3 6
15.07000000 2.51166667
3.99 0.0006
faktorfaktorfaktor 6
40.49000000 6.74833333
10.71 .0001
Duncan Grouping Mean
N Inter
aksi Duncan Grouping
Mean N
Inter aksi
A 2.9600
25 i3
E H
D F
C G
2.200 25
g3 B
A 2.8462
26 bi4
E H
D F
I C
G 2.160
25 i4
B A
2.8400 25
g5 E
H D
F I
G 2.120
25 b5
B A
C 2.6667
24 bi5
E H
F I
G 2.040
25 b2
B D
A C
2.6000 25
b1 H
F I
G 2.000
25 i1
E B
D A
C 2.5600
25 g6
H F
I G
2.000 25
g2 E
B D
F C
2.4400 25
bi6 H
F I
J G
1.920 25
i2 E
B D
F C
G 2.3600
25 b3
H I
J G
1.880 25
g1 E
B D
F C
G 2.3600
25 bi3
H I
J G
1.880 25
bi2 E
D F
C G
2.2800 25
g4 H
I J
1.720 25
bi1 E
D F
C G
2.2800 25
b6 I
J 1.640
25 i6
E D
F C
G 2.2800
25 b4
J 1.480
25 i5
b. Elastisitas
Source DF
Type I SS Mean Square
F Value Pr F
faktor1 1
8.64000000 8.64000000
9.27 0.0024
faktor2 3
5.29333333 1.76444444
1.89 0.1297
115
Source DF
Type I SS Mean Square
F Value Pr F
faktor3 2
7.00000000 3.50000000
3.75 0.0240
faktor1faktor2 3
0.62666667 0.20888889
0.22 0.8797
faktor1faktor3 2
2.52000000 1.26000000
1.35 0.2597
faktor2faktor3 6
6.06666667 1.01111111
1.08 0.3703
faktorfaktorfaktor 6
18.97333333 3.16222222
3.39 0.0027
Duncan Grouping Mean
N interaksi
Duncan Grouping Mean
N interaksi
A 3.0833
24 bi5
B D
A C
2.6000 25
i4 B
A 2.9600
25 b4
B D
A C
2.5600 25
b3 B
A 2.9200
25 b6
B D
A C
2.4800 25
i1 B
A 2.8800
25 b1
B D
A C
2.4800 25
b2 B
A 2.8400
25 i3
B D
A C
2.4400 25
g2 B
A 2.8400
25 g6
B D
C 2.3600
25 bi1
B A
2.8000 25
g5 B
D C
2.3600 25
g3 B
A 2.8000
25 bi6
B D
C 2.3600
25 bi2
B A
2.7600 25
bi3 B
D C
2.3600 25
i2 B
A C
2.6800 25
g4 D
C 2.0800
25 g1
B A
C 2.6538
26 bi4
D C
2.0800 25
i5 B
D A
C 2.6000
25 b5
D 1.9600
25 i6
c. Kelengketan
Source DF
Type I SS Mean Square
F Value Pr F
faktor1 1
85.12666667 85.12666667
96.10 .0001
faktor2 3
17.56000000 5.85333333
6.61 0.0002
faktor3 2
4.69000000 2.34500000
2.65 0.0717
faktor1faktor2 3
41.42000000 13.80666667
15.59 .0001
faktor1faktor3 2
2.56333333 1.28166667
1.45 0.2362
faktor2faktor3 6
16.39000000 2.73166667
3.08 0.0056
faktorfaktorfaktor 6
36.01000000 6.00166667
6.78 .0001
116
Duncan Grouping Mean
N interaksi
Duncan Grouping Mean
N interaksi
A 3.9600
25 i6
E D
2.9200 25
bi1 A
3.8800 25
i5 E
D 2.8800
25 g4
A 3.8000
25 g3
E D
F 2.8000
25 b2
B A
3.7200 25
g1 E
D F
2.7600 25
b3 B
A C
3.5600 25
i1 E
G D
F 2.6400
25 b4
B D
C 3.2000
25 b5
E G
H F
2.4000 25
g2 D
C 3.1200
25 g5
E G
H F
2.4000 25
b1 D
C 3.0800
25 b6
G H
F 2.2400
25 bi2
D C
3.0800 25
i3 G
H F
2.2400 25
bi3 D
C 3.0400
25 i2
G H
2.0800 25
bi6 E
D C
2.9600 25
i4 G
H 2.0385
26 bi4
E D
2.9200 25
g6 H
1.8750 24
bi5
d. Kesukaan
Source DF
Type I SS Mean Square
F Value Pr F
faktor1 1
64.02666667 64.02666667
28.38 .0001
faktor2 3
14.15333333 4.71777778
2.09 0.1002
faktor3 2
12.25000000 6.12500000
2.72 0.0670
faktorfaktorfaktor 6
46.97666667 7.82944444
3.47 0.0022
Duncan Grouping Mean
N interaksi
Duncan Grouping Mean
N interaksi
A 5.6400
25 i6
E D
4.0800 25
i4 B
A 5.5200
25 i5
E D
3.9600 25
bi3 B
A C
5.1200 25
g3 E
D 3.9200
25 g6
B A
C 5.0800
25 g1
E D
3.9200 25
bi1 B
D C
4.6800 25
i1 E
D 3.8000
25 bi2
E D
C 4.3600
25 i3
E D
3.7200 25
g4 E
D C
4.2400 25
g5 E
D 3.7200
25 b3
E D
C 4.2400
25 b5
E D
3.6800 25
g2 E
D C
4.2000 25
b4 E
D 3.6800
25 bi6
E D
C 4.1600
25 b2
E 3.5833
24 bi5
E D
C 4.1600
25 b6
E 3.5000
26 bi4
117
Duncan Grouping Mean
N interaksi
Duncan Grouping Mean
N interaksi
E D
C 4.1600
25 i2
E 3.4400
25 b1
118
Lampiran 7 Rekapitulasi data karakteristik bihun sukun
KPAP
CaCl
2
Tepung sukun 100 Tepung sukun 85 +
tepung beras 15 Guar gum
Iles-iles Guar gum
Iles-iles 1
0.5 1
0.5 1
0.5 1
0.5 6.17±
0.27
m
6.48± 0.62
m
7.28±0.39
l
7.81±0.05
lk
8.63±0.00
ji
8.10±0.11
jk
26.53±0.47
a
25.94±0.30
ba
1 8.08±0.05
jk
7.27±0.06
l
10.77±0.09
h
11.99±0.27
g
9.08±0.15
i
8.17±0.27
jk
17.07±0.03
e
17.91±0.79
d
2 5.29±0.13
n
5.54±0.12
n
11.44±0.11
g
14.33±0.62
f
8.47±0.02
jik
8.04±0.02
jk
18.84±0.23
c
25.82±0.07
b
Berat Rehidrasi
CaCl
2
Tepung sukun 100 Tepung sukun 85 +
tepung beras 15 Guar gum
Iles-iles Guar gum
Iles-iles 1
0.5 1
0.5 1
0.5 1
0.5 374.69±
5.84
dec
410.92± 22.81
a
377.19± 11.89
bdec
386.45± 5.70
bdac
332.05± 5.60
ihjg
348.33± 21.47
ifheg
404.23±6.85
ba
402.35± 10.02
bac
1 364.99±
19.32
fde
364.83± 8.46
fde
354.58± 5.38
fheg
327.21± 1.59
ihj
354.39± 9.35
fheg
305.62± 3.12
j
352.74± 10.99
fheg
338.26± 13.41
ifhg
2 322.34±
5.15
ij
322.17± 1.74
ij
357.05± 8.15
feg
361.46± 1.30
fdeg
257.30± 11.89
k
307.06± 24.09
j
332.33± 23.41
ihjg
324.88± 11.06
ihj
Waktu Rehidrasi
CaCl
2
Tepung sukun 100 Tepung sukun 85 + tepung beras 15
Guar gum Iles-iles
Guar gum Iles-iles
1 0.5
1 0.5
1 0.5
1 0.5
5.00±0.71 5.75±0.35
6.25±0.35 5.50±0.00
5.75±0.35 6.75±0.35
4.75±0.35 5.00±0.71
1 4.75±0.35
6.25±0.35 5.25±0.35
4.50±0.71 6.75±0.35
7.00±0.71 5.50±0.71
5.00±0.00 2
5.50±0.00 5.50±0.00
4.50±0.71 5.50±0.00
7.25±0.35 6.25±0.35
5.00±0.71 5.00±0.00
Kekerasan
CaCl
2
Tepung sukun 100 Tepung sukun 85 + tepung beras 15
Guar gum Iles-iles
Guar gum Iles-iles
1 0.5
1 0.5
1 0.5
1 0.5
1183.45
gf
834.15
k
930.80
jki
1068.60
ghi
1695.80
c
1200.80
gf
1370.45
ed
1741.10
c
1 1012.65
jhi
1074.6
ghi
944.60
jki
1292.35
ef
1948.65
b
3701.70
a
921.30
jki
1182.70
gf
2 904.05
jk
1138.2
gh
905.30
jk
1130.25
gh
2275.35
b
1434.15
ed
1491.80
d
957.50
jki
Elastisitas
CaCl
2
Tepung sukun 100 Tepung sukun 85 + tepung beras 15
Guar gum Iles-iles
Guar gum Iles-iles
1 0.5
1 0.5
1 0.5
1 0.5
0.52
fge
0.56
fde
0.62
cb
0.52
fg
0.60
cd
0.55
fgde
0.45
ij
0.46
ihj
1 0.65
b
0.58
cde
0.55
fgde
0.71
a
0.51
fgh
0.38
k
0.49
igh
0.54
fge
2 0.62
cb
0.62
cb
0.53
fge
0.43
kj
0.50
igh
0.45
ij
0.46
ihj
0.49
igh
Kelengketan
CaCl
2
Tepung sukun 100 Tepung sukun 85 + tepung beras 15
Guar gum Iles-iles
Guar gum Iles-iles
1 0.5
1 0.5
1 0.5
1 0.5
-162.35
ba
-170.80
bac
-156.65
ba
-151.60
ba
-156.80
ba
-328.05
edf
-150.25
ba
-143.85
ba
1 -149.25
ba
-192.05
bac
-104.25
a
-99.10
a
-402.90
ef
-489.05
g
-208.15
bac
-158.35
ba
2 -162.10
ba
-139.70
ba
-250.10
bdc
-335.20
edf
-443.90
f
-349.85
edf
-286.20
edc
-94.80
a
Keterangan warna: = bihun dengan kualitas yang diinginkan
= bihun dengan kualitas yang tidak diinginkan
119
Lampiran 8 Data hasil analisis proksimat, daya cerna pati dan serat pangan bahan baku
Data analisis proksimat bb
Bahan Kadar air
Kadar lemak
Kadar protein
Kadar amilosa
Kadar amilo-
pektin Kadar
pati Tepung sukun
8.47 0.9
5.09 9.17
48.9 58.07
Tepung beras 12.77
0.49 9.20
11.00 56.7
67.7 Tepung sukun
85 + tepung beras 15
9.12 0.84 5.71 9.44 50.07 59.51
Tepung sukun 70 + tepung
beras 30 9.76 0.78 6.32 9.72 51.24 60.96
Data daya cerna pati dan serat pangan
Bahan Daya cerna
pati Serat pangan
tidak larut Serat pangan
larut Total serat
pangan Tepung
sukun 66.34
1.23 4.15 5.38 Tepung beras
55.72 8.11
9.56 17.67
Tepung sukun 85 + tepung beras 15
64.74 2.26 4.96 7.22
Tepung sukun 70 + tepung beras 30
63.15 3.30 5.77 9.07
120
Lampiran 9 Produk bihun sukun a. Tepung sukun 100 dan guar gum
Guar gum 1, CaCl
2
Guar gum 0.5, CaCl
2
Guar gum 1, CaCl
2
1 Guar gum 0.5, CaCl
2
1
Guar gum 1, CaCl
2
2 Guar gum 0.5, CaCl
2
2
121
b. Tepung sukun 100 dan Iles-iles