113
kaliyan
konsep
“trêsna mênika wuta”, têgêsipun ingkang wuta sanês paninggalipun nanging panggalihipun inggih mênika botên wontên priya sanêsipun kajawi
garwanipun. Tiyang èstri botên kêgilut kaliyan gumêbyaring kadonyan saha namung nurut hawa nafsunipun.
Tuladhanipun garwanipun mênika botên bagus pasuryanipun, wontên priya sanês ingkang langkung bagus pasuryanipun. Panggiri godha makatên mênika
ingkang kêdah
dipunkiwakakên. Satêmah
sumungkên mênika mantêp panggalihipun kaliyan tiyang jalêripun saha botên mangroh tingal kaliyan priya
sanèsipun. Prakawis mênika mênawi dipunjumbuhakên kaliyan
ajaran
agama Islam, Gusti Allah
berfirman
ing Al Qur’an
Surat An Nisa ayat 34
.
Terjemahan-
ipun kados ing ngandhap mênika. “Seba
b itu maka wanita yang saleh, ialah yang taat kepada Allah lagi memelihara diri ketika suaminya tidak ada, oleh karena Allah telah
memelihara mereka” Departemen Agama RI, 1998: 66.
c. Mituhu
Mituhu mênika tiyang èstri kêdah ngèstokakên ing paréntah, ngèngêt-èngêt ing piwêlang, saha mundhi-mundhi ing piwulang. Ugi tansah nanduakên ulat
manis, têmbung aris, saha patrap rèh. Têgêsipun mituhu mênika patuh, taat saha sêtya kaliyan garwanipun. Pêthikanipun kados ing ngandhap mênika.
Mituhu, liripun: tumêmên, inggih punika ngèstoaka[-21-]kên ing paréntah ngèngêt-èngêt ing piwêlang, tuwin mundhi-mundhi ing piwulang, punapa
déné tansah nandukakên ulat manis, têmbung aris, patrap rèh, sêsaminipun. 20; A8
Terjemahan
-ipun,
Patuh , artinya : sungguh-sungguh, yaitu melakukan perintah, mengingat-
ingat pesan, sikap, aturan dan sebagainya.
114
Saking pêthikan
teks SNP
ing nginggil mituhu marang garwanipun tiyang èstri mênawi dipundhawuhi dipuntindakakên kanthi saèstu. Sadaya paréntah,
piwulang dipuneling-eling saha dipunlampahai. Mênawi paréntahipun mênika nindakakên ala, paréntah mênika sagêd botên dipunlampahi.
Wujudipun mituhu patrapipun dhatêng tiyang jalêripun nyêngsêmakên, ulatipun manis saha têmbungipun saé, sarèh saha ruruh. Tuladhanipun tiyang
jalêripun botên marêngakên ngrasuk busana sarwa gumêbyar, bab mênika kêdah dipunlampahi amargi mênika saé.
d. Ngladosi
Ngladosi mênika tiyang èstri kêdah nglampahi tumindak mênapa paréntahipun tiyang jalêr. Têgêsipun ngladosi mênika nglampahi sadaya paréntah
garwanipun minangka paréntah ingkang saé saha botên kliwat watês. Anggènipun nglampahi paréntah mênika kanthi suka ing tyas. Pêthikanipun kados ing
ngandhap mênika.
Ngladosi, liripun: nglampahi pangrèh inggih punika tumindak punapa paréntah ing kakung kalayan pantês, têgêsipun pantêsipun lampahi tiyang
èstri, botên manèk krambil. 21; A9
Terjemahan
-ipun,
Melayani , artinya : melaksanakan aturan yakni bertindak atas perintah
suami dengan pantas, maksudnya pantas sebagai seorang perempuan, tidak memanjat pohon kelapa.
Saking pêthikan
teks SNP
ing nginggil ngladosi mênika tiyang èstri nglampahi sadaya paréntah garwanipun, tiyang èstri mênika kêrsa dipunparéntah
kaliyan garwanipun. Ngladosi mênika ngladosi lair saha batin, mênawi wontên kabudayan Jawi mênika masak, macak saha manak.
