BAB V PENGUMPULAN DAN PENGOLAHAN DATA
5.1. Hasil Pengukuran Tingkat Kebisingan
Pengukuran tingkat kebisingan pada unit produksi guard shop dilakukan terhadap 8 titik yang berbeda berdasarkan perbedaan distribusi tingkat kebisingan
yang dihasilkan mesin-mesin produksi. Posisi titik pengukuran dapat dilihat pada Gambar 5.1.
Pengukuran tingkat kebisingan pada setiap siklus dilakukan selama satu jam untuk setiap pengukuran. Alat yang digunakan dalam pengukuran yaitu
Sound Level Meter IntegratingLogging Model 2900 untuk mengukur tingkat tekanan bunyi sound pressure level.
Hasil pengukuran tingkat kebisingan pada unit produksi guard shop dapat dilihat pada Tabel 5.1.
5.2. Tingkat Kebisingan Rata-rata
Data tingkat kebisingan yang diperoleh selama 3 hari pengukuran 3 subgroup, disederhanakan menjadi satu subgroup dengan menghitung nilai rata-
rata tingkat tekanan bunyi pada masing-masing hari pengukuran pada jam dan titik yang bersesuaian, sehingga diperoleh penyajian data yang lebih sederhana
dan representatif. Hasil penyajian data tersebut dapat dilihat pada Tabel 5.2.
Universitas Sumatera Utara
PROJECTION WELDING FORMING
OUTER RING WELDING CUTTING
MIDDLE RING WELDING
FRONT GUARD ASSEMBLY
REAR GUARD ASSEMBLY
PRESSING BUTT WELDING
ROLLING
1 2
3 4
KETERANGAN:
TITIK PENGUKURAN
6 8
7 5
Up
RING WIP
OPERATOR TAMPAK ATAS
1 2
3 4
5
6 7
8 9
10 11
12 13
Gambar 5.1. Posisi Titik Pengukuran Tingkat Kebisingan pada Unit Produksi Guard Shop
Universitas Sumatera Utara
Tabel 5.1. Tingkat Kebisingan dBA pada Unit Produksi Guard Shop
Hari Pengukuran
Jam Sudut 1
Sudut 2 Sudut 3
L
MIN
L
EQ
L
MAX
T
WA
L
PK
L
MIN
L
EQ
L
MAX
T
WA
L
PK
L
MIN
L
EQ
L
MAX
T
WA
L
PK
I 07:30-08:30
82.2 83.3
84.9 49.05
99.1 81.05
83.7 86.35
49.1 98.15
83.15 85.35
88.75 50.1
100.95 08:30-09:30
82.55 83.85
85.55 49.65
100.45 81.15
83.6 85.95
48.25 98.15
84 86.4
89.5 50.75
103.3 09:40-10:40
83.3 84.6
86.45 50.25
100.35 80.15
83.75 89.2
48.65 100.85
82.4 84.95
88.6 48.55
100.8 10:40-11:40
83.3 84.55
86.4 49.6
102.25 80.5
83.8 87.35
49.05 98.85
83 85.15
87.45 49.25
100.5 12:40-13:40
83.6 84.75
86.35 49.6
99.95 82.95
85.05 87.5
49.65 100.8
83.6 85.9
89.75 50.8
104.5 13:40-14.50
83.65 84.85
85.9 49.5
98.1 79.9
82.9 86.25
48.1 98.25
84.85 87.15
90.25 51
103.55 14:55-15:55
83.15 84.3
85.85 49.25
99.15 81.9
84.3 86.15
48.75 97.75
85.25 87.3
90.6 52
103.15
II 07:30-08:30
83.5 84.55
85.8 49.55
99.6 80.65
84.1 86.95
49.3 100
82.95 85.15
87.8 49.95
102.35 08:30-09:30
84 85.25
86.3 50
98.75 81.1
83.85 87.85
48.1 100
83.8 84.85
86.05 49.15
98.35 09:40-10:40
83.5 84.65
86.05 49.3
99.8 80.8
83.2 86.5
47.7 99.15
83.8 85.35
86.35 49.85
99.9 10:40-11:40
83.5 84.5
85.7 49.05
99 81.25
83.7 86.95
48.5 98.75
84 85.55
86.55 49.55
98.75 12:40-13:40
83.4 84.45
85.35 49.15
98.9 77.75
81.85 86.9
46.5 99.2
83.8 84.95
86.35 49.35
98.1 13:40-14.50
83.7 84.8
86.05 49.85
99.7 80.35
82.75 85.45
47.6 97.9
83.75 84.95
86 50.2
100.05 14:55-15:55
83.65 84.95
87.1 49.1
99.25 81.4
83.9 86.3
48.65 99.5
84.05 85.35
86.55 49.45
99.4
III 07:30-08:30
83.1 84.4
85.6 48.7
100.35 80.75
83.7 87.75
48.85 99.95
83.95 84.9
86 49.75
100.5 08:30-09:30
83.25 84.45
85.9 49.95
99.45 81.9
84.2 86.8
48.15 99.75
83.95 85.1
86.05 50.2
99.75 09:40-10:40
83.4 84.5
85.6 50.15
99.55 82.85
85.05 88.15
49.65 100.1
84.1 85.25
86.35 49.75
99.65 10:40-11:40
83.35 84.45
85.5 49.05
98.45 81.1
84.35 86.45
48.95 98.75
83.5 84.65
85.8 48.5
97.7 12:40-13:40
83.55 84.65
86.2 49.45
99.85 83.25
85.15 87.55
48.75 99.35
84.35 85.35
86.7 49.55
98.9 13:40-14.50
83.65 84.65
85.65 49.35
100.05 82.6
84.75 86.5
47.55 97.9
84.45 85.35
86.5 49.2
98.8 14:55-15:55
83.4 84.55
85.95 49.45
98.8 83.2
85 86.95
48.6 99.1
84.5 85.6
86.7 49.9
99.6
Universitas Sumatera Utara
Tabel 5.1. Tingkat Kebisingan dBA pada Unit Produksi Guard Shop Lanjutan
Hari Pengukuran
Jam Sudut 4
Titik 5 Middle Ring Welding Titik 6 Cutting
L
MIN
L
EQ
L
MAX
T
WA
L
PK
L
MIN
L
EQ
L
MAX
T
WA
L
PK
L
MIN
L
EQ
L
MAX
T
WA
L
PK
I 07:30-08:30
75.15 76.35
77.95 39.2
90.25 79.95
86.05 88.95
50.85 102.45
90.65 92.25
94.65 56.75
108.7 08:30-09:30
74.9 76
77.4 38.35
90.3 80.05
87.1 90.65
51.4 101.8
91 92.2
94.55 54.7
108.35 09:40-10:40
74.85 76.65
79.05 39.95
91.4 82.75
86.45 88.75
49.85 101.4
91.4 93.6
95.15 56.5
108.2 10:40-11:40
77.1 79.25
83.05 42.1
92.5 79
86.5 88.95
49.6 103.35
86.7 91.85
93 55.5
107.45 12:40-13:40
77.8 79.55
82.6 42.35
95.6 80.65
86.05 89.05
48.85 101.5
84.95 87.7
90.35 51.25
105.25 13:40-14.50
77.1 79.05
80.95 41.5
92.7 79.2
83.2 86.95
47.5 101.8
81.05 86.45
90.5 50.9
104.55 14:55-15:55
76.8 78.1
79.35 40.6
91.45 80.8
86.5 88.6
49.05 103
83 86.45
89.5 50.55
102.1
II 07:30-08:30
77.85 79.15
80.3 42.2
92.2 75.75
84.95 89.85
48.2 103.6
84.8 88.55
92.35 52.1
106.05 08:30-09:30
79.05 80
80.9 42.55
92.5 80.75
85.25 88.3
49.3 102.05
91.25 93.6
95.15 55.95
107.1 09:40-10:40
77.65 79.05
80.25 41.7
92.45 87.55
90.05 92.3
54.35 104.35
90.5 92.5
94.95 55.4
108.15 10:40-11:40
76.7 78
79.15 40.3
91.95 87.45
90.1 93.4
54.05 104.95
91 93.35
94.75 56.35
109.2 12:40-13:40
76.25 77.5
79.45 39.4
92.05 88.15
90.25 92.2
54.15 104
91.05 93.2
94.95 57.25
107.45 13:40-14.50
74.25 75.65
77.4 38.1
89.8 85
89.9 91.95
54.35 104.4
91.35 93.1
95.3 56.55
108.2 14:55-15:55
74.55 76.2
77.9 39.9
89.95 86.75
89.5 92
54.55 103.95
91.7 93.75
95.45 56.65
107.65
III 07:30-08:30
74.4 76.4
77.95 39.35
90.2 85.75
89 90.95
54.45 102.85
90.6 93.05
94.6 56.7
108.05 08:30-09:30
76.65 77.6
79.1 40.05
91.05 86.25
89.25 90.55
52.65 103.5
90.55 92.65
94.65 55.05
106.65 09:40-10:40
76.95 78.15
80.3 40.55
92.55 85.3
89.05 92.25
54.35 104.6
90.75 92.5
94.95 56.25
108.25 10:40-11:40
72.8 75.35
79.25 37.8
91.15 85.55
90.1 92.55
55.2 105.05
86.85 92.45
95 56.1
108.15 12:40-13:40
72.1 74.45
76.65 36.95
89.55 85.75
88.6 91
54.25 106.4
90 92.05
94.65 55.05
105.95 13:40-14.50
74.7 76
77.75 38.4
90.35 85.75
89.45 92.25
53.55 106.45
90.6 92.85
95 57.65
108.85 14:55-15:55
77.65 79.35
80.85 42.5
93.8 84
87.5 91.05
51.65 104.55
90.55 92.55
94.4 55.9
107.45
Universitas Sumatera Utara
Tabel 5.1. Tingkat Kebisingan dBA pada Unit Produksi Guard Shop Lanjutan
Hari Pengukuran
Jam Titik 7 Outer Ring Welding
Titik 8 Projection Welding L
MIN
L
EQ
L
MAX
T
WA
L
PK
L
MIN
L
EQ
L
MAX
T
WA
L
PK
I 07:30-08:30
87.05 89.95 92.45 54.65 106.25
86.2 87.4
89.2 51.85
104.1 08:30-09:30
85.05 88.35 91.85 53.05 105.75
86.7 88.1
90.65 51.1
104.05 09:40-10:40
85.1 90.15
94.2 55.8
109.2 87.35 88.35 90.05 51.35 103.75
10:40-11:40 88.65
91.25 94.7
54.65 107.95 84.65 87.6
91.55 50.45 105.15 12:40-13:40
88.1 90.35 93.65
54.2 106.2
86.5 88
89.75 51.9
103.15 13:40-14.50
87.3 90.75 94.25 55.45 107.95 86.95 88.65
91.2 54.8
105.5 14:55-15:55
87.35 90.6
93.3 55.1
108.15 87.15 88.6
90.4 53.5
104.3
II 07:30-08:30
87.25 89.6
92.3 53.2
106.05 86.65 87.95 90.25 52.15 102.85 08:30-09:30
83.65 89.2
92.5 53.7
106.2 86.3
87.5 89.9
53.5 102.6
09:40-10:40 81.75
88.7 93.2
53.4 107.4
86.6 88.3
90.9 52.5
104.55 10:40-11:40
83.35 87.5
93.5 52.4
105.7 86.45 88.15 90.55
51.9 103.85
12:40-13:40 83.6
87.15 92.05 50.95 107.65 84.6
87.05 89.4
52.8 103
13:40-14.50 87.2
89.85 93
53.9 106.8
86.1 87.5
89.1 51.2
102.6 14:55-15:55
89.2 91.8
94.1 55.2
106.45 86.95 88.4
90.7 52.95
105.1
III 07:30-08:30
88.45 90.9
93.05 54.65 107.25 85.55 88.05 92.45 53
104.6 08:30-09:30
88.45 90.5
92.7 54.3
105.6 86
88.05 90.8
53 107.4
Keterangan:
09:40-10:40 88.95
91.15 93.35 56.15 106.1
85.2 87
90.1 50.75
104
L
MIN
: Minimum Level
10:40-11:40 89.15
91.15 93.85 54.95 107.25 86.1
87.6 90.65 51.05 105.15
L
EQ
: Equivalent Level
12:40-13:40 86.95
89.75 93.75 54.05 106.15 83.35 86.15 90.2
50.3 106.6
L
MAX
: Maximum Level
13:40-14.50 87.45
90.75 93.95 55.95 108.7
84.45 86.75 90.35 50.3
105.4
T
WA
: Time Weighted Average
14:55-15:55 87.35
89.35 92.05 53.75 106.3
85.15 87.2
90.4 50.9
103.4
L
PK
: Peak Level Sumber: Hasil Pengukuran
Universitas Sumatera Utara
Tabel 5.2. Tingkat Kebisingan Rata-rata dBA
Sudut 1 Jam
L
MIN
L
EQ
L
MAX
T
WA
L
PK
07:30-08:30 82.93
84.08 85.43
49.1 99.68
08:30-09:30 83.27
84.52 85.92
49.87 99.55
09:40-10:40 83.4
84.58 86.03
49.9 99.9
10:40-11:40 83.38
84.5 85.87
49.23 99.9
12:40-13:40 83.52
84.62 85.97
49.4 99.57
13:40-14-50 83.67
84.77 85.87
49.57 99.28
14:55-15:55 83.4
84.6 86.3
49.27 99.07
Sudut 2 Jam
L
MIN
L
EQ
L
MAX
T
WA
L
PK
07:30-08:30 80.82
83.83 87.02
49.08 99.37
08:30-09:30 81.38
83.88 86.87
48.17 99.3
09:40-10:40 81.27
84 87.95
48.67 100.03
10:40-11:40 80.95
83.95 86.92
48.83 98.78
12:40-13:40 81.32
84.02 87.32
48.3 99.78
13:40-14-50 80.95
83.47 86.07
47.75 98.02
14:55-15:55 82.17
84.4 86.47
48.67 98.78
Sudut 3 Jam
L
MIN
L
EQ
L
MAX
T
WA
L
PK
07:30-08:30 83.35
85.13 87.52
49.93 101.27
08:30-09:30 83.92
85.45 87.2
50.03 100.47
09:40-10:40 83.43
85.18 87.1
49.38 100.12
10:40-11:40 83.5
85.12 86.6
49.1 98.98
12:40-13:40 83.92
85.4 87.6
49.9 100.5
13:40-14-50 84.35
85.82 87.58
50.13 100.8
14:55-15:55 84.6
86.08 87.95
50.45 100.72
Sudut 4 Jam
L
MIN
L
EQ
L
MAX
T
WA
L
PK
07:30-08:30 75.8
77.3 78.73
40.25 90.88
08:30-09:30 76.87
77.87 79.13
40.32 91.28
09:40-10:40 76.48
77.95 79.87
40.73 92.13
10:40-11:40 75.53
77.53 80.48
40.07 91.87
12:40-13:40 75.38
77.17 79.57
39.57 92.4
13:40-14-50 75.35
76.9 78.7
39.33 90.95
14:55-15:55 76.33
77.88 79.37
41 91.73
Universitas Sumatera Utara
Tabel 5.2. Tingkat Kebisingan Rata-rata dBA Lanjutan
Middle Ring Welding Jam
L
MIN
L
EQ
L
MAX
T
WA
L
PK
07:30-08:30 80.48
86.67 89.92
51.17 102.97
08:30-09:30 82.35
87.2 89.83
51.12 102.45
09:40-10:40 85.2
88.52 91.1
52.85 103.45
10:40-11:40 84
88.9 91.63
52.95 104.45
12:40-13:40 84.85
88.3 90.75
52.42 103.97
13:40-14-50 83.32
87.52 90.38
51.8 104.22
14:55-15:55 83.85
87.83 90.55
51.75 103.83
Cutting Jam
L
MIN
L
EQ
L
MAX
T
WA
L
PK
07:30-08:30 88.68
91.28 93.87
55.18 107.6
08:30-09:30 90.93
92.82 94.78
55.23 107.37
09:40-10:40 90.88
92.87 95.02
56.05 108.2
10:40-11:40 88.18
92.55 94.25
55.98 108.27
12:40-13:40 88.67
90.98 93.32
54.52 106.22
13:40-14-50 87.67
90.8 93.6
55.03 107.2
14:55-15:55 88.42
90.92 93.12
54.37 105.73
Outer Ring Welding Jam
L
MIN
L
EQ
L
MAX
T
WA
L
PK
07:30-08:30 87.58
90.15 92.6
54.17 106.52
08:30-09:30 85.72
89.35 92.35
53.68 105.85
09:40-10:40 85.27
90 93.58
55.12 107.57
10:40-11:40 87.05
89.97 94.02
54 106.97
12:40-13:40 86.22
89.08 93.15
53.07 106.67
13:40-14-50 87.32
90.45 93.73
55.1 107.82
14:55-15:55 87.97
90.58 93.15
54.68 106.97
Projection Welding Jam
L
MIN
L
EQ
L
MAX
T
WA
L
PK
07:30-08:30 86.13
87.8 90.63
52.33 103.85
08:30-09:30 86.33
87.88 90.45
52.53 104.68
09:40-10:40 86.38
87.88 90.35
51.53 104.1
10:40-11:40 85.73
87.78 90.92
51.13 104.72
12:40-13:40 84.82
87.07 89.78
51.67 104.25
13:40-14-50 85.83
87.63 90.22
52.1 104.5
14:55-15:55 86.42
88.07 90.5
52.45 104.27
Sumber: Pengolahan Data
Universitas Sumatera Utara
5.3. Tingkat Kebisingan Ekuivalen