12
ingkang nyariyosaken bab pagesangan manungsa menika saged dados piwulang saha tuntunan dhateng pamaos sastra. Pandangan dunia panganggit
wonten ing novel menika saged dipunandharaken wonten ing panaliten kanthi cara strukturalisme genetik.
3. Strukturalisme Genetik
Strukturalisme genetik minangka salah satunggaling ngelmi wonten ing panaliten sosiologi sastra. Strukturalisme genetik menika teori ingkang
dipunandharaken dening kritikus sastra modern saking Prancis inggih menika Lucien Goldmann. Strukturalisme genetik tuwuh amargi wonten raos kirang
trep dhateng teori strukturalisme sakderengipun ingkang kajianipun namung wonten ing bab intrinsik, tanpa mirsani bab ekstrinsik wonten ing karya sastra
menika. Sami kaliyan pamanggihipun Ratna 2009: 121 Strukturalisme genetik menika adhedhasar penolakan dhateng analisis strukturalisme murni
ingkang namung nganalisis bab intrinsik kemawon wonten ing karya sastra tanpa mirsani prakawis-prakawis
wonten ing njawi teks menika. Strukturalisme genetik ugi boten sarujuk dhateng basa sastra minangka basa
ingkang khas kangge basa sastra. Teori strukturalisme genetik ngandharaken wontenipun pandangan
dunia panganggit. Pandangan dunia menika ingkang dados sumbering struktur karya sastra. Karya sastra boten dipunanggep minangka gambaran
pagesangan sosial ingkang namung awujud seratan, nanging strukturalisme genetik nggambaraken struktur sosial kanthi cara ngginakaken struktur karya
13
sastra minangka teks ingkang wonten gayutanipun kaliyan struktur sosial Faruk, 1999: 37. Katrangan wonten ing nginggil paring wedharan bilih
strukturalisme genetik
gadhah kemajengan,
inggih menika
saged nggambaraken kawontenan sosial. Sanes mekaten, wonten ing strukturalisme
genetik panegesan boten asil saking struktur novel ingkang nedahaken kawontenan sosial. Strukturalisme genetik mliginipun paring pangertosan
wonten ing pandangan dunia panganggit minangka asil saking pamanggih saking kawontenan sosial.
Goldmann wonten ing Fananie, 2002: 117 gadhah pamanggih bilih karya sastra boten namung dipunpirsani saking bab intrinsik kemawon,
nanging karya sastra menika minangka salah satunggaling sarana kangge nggambaraken kasunyatan pagesangan nalika karya sastra menika
dipuntuwuhaken. Panganggit kanthi sadhar menapa boten sampun paring menapa ingkang dados pandangan masarakat. Latar sosial saha struktur
wonten ing karya ingkang saklajengipun dipungayutaken menika ingkang dados bab ingknag utama saking teori menika. Saking prakawis menika saged
nedahaken pandangan dunia panganggit. Goldmann gadhah watesan bilih karya sastra ingkang saged tumuju
konsep strukturalisme genetik menika kedah karya ingkang ageng.
Wontenipun watesan menika dados prakawis enggal. Prakawis menika saged dados winates anggenipun ngginakaken teori strukturalisme genetik wonten
ing karya sastra Indonesia Fananie, 2002: 118. Saking andharan menika Goldmann
ngandharaken bilih
teori strukturalisme
genetik saged
14
dipunginakaken namung wonten ing karya sastra ingkang ageng. Bab menika ndadosaken prakawis, inggih menika dipunwatesi anggenipun ngginakaken
teori menika. Gayut kaliyan wontenipun sarat ingkang dipunandharaken dening
Goldmann menika, Endraswara 2011: 60 paring panyaruwe bilih karya sastra ageng ingkang dipunanalisis kanthi teori strukturalisme genetik menika
saged dipunpinggiraken rumiyin. Wedharan menika dipundhasari amargi karya sastra saged dipunsebut ageng nalika sampun kathah ingkang dipunteliti
dening para ahli. Langkung pangertosan strukturalisme genetik saged dipunginakaken wonten ing saben karya sastra ingkang awujud prosa kangge
medharaken asal-usuling pangriptan. Karya sastra menika gayut kaliyan masarakat saha sejarah ingkang
dados dhasar wontenipun karya sastra, nanging boten sedaya dipungayutaken kaliyan prakawis menika. Miturut Sayuti 2000: 61 dhasaring sejarah, jaman
saha sosial masarakat saged paring pangaribawanipun dhateng pangriptaning karya sastra. Bab menika sami kaliyan pamanggihipun Grebstein wonten ing
Damono, 1978: 4 bilih karya sastra boten sedaya saged dipunwastani gambaran kawontenan masarakat nalika karya sastra menika dipunserat.
Karya sastra boten saged dipunmangertosi kanthi wetah minangka dipunpisah saking pagesangan utawi kabudayan ingkang dados dhasar wontenipun karya
sastra menika. Saking andharan para ahli ing nginggil saged dipunpendhet dudutan
bilih strukturalisme genetik nganalisis karya sastra kanthi prakawis genetik