46
No Latar
Katrangan Indikator
Data Pergundikan
ing tangsi Nanging kerep wae pembantu-
pembantu wadon iki cukup diwasa, durung ana sing ndhedheki, terus
didadekake munci dening wong- wong Kampung Landa. Dimunci
tegese didadekake babu, yen perlu
nginep kono
barang, dienggo kanca turu.
24
Lumantar Kadinah, Jemini kerep melu
ngeterake matengan
menyang omahe Radian. Radian mono kaya Sutras, oleh omah
dhewe neng njaban tangsi,..... 75
Pasiksan dhateng
munci utawi nyai
Jemini wis ora sambat maneh. Rambute
dijambak wong
sempoyongan, dienggo
teken.
Wonge menyanyi karo misuh- misuh, karo ngece-ngece.
90
Dijambaki, ditepangi, digeceki, ora sambat, ora mbantah. Ora
keduman papan nerangake apa sing kedadean esuk mau
96
Adhedhasar data ing tabel 2. ing nginggil, saged dipunmangertosi bilih latar wekdal nyariyosaken antawisipun warsa 1836-1950. Latar papan wonten
ing tangsi kutha Surabaya, Betawi, saha Batujajar. Latar sosialipun inggih menika tiyang pribumi dados serdhadhu kumpeni, nikah peksan, pergundikan
ing tangsi, saha pasiksan dhateng munci utawi nyai.
c. Fakta Cerita arupi Alur
Alur utawi plot minangka prakawis ingkang wigati wonten salebeting karya sastra fiksi. Prastawa-prastawa ingkang dipunpanggihi para paraga
menika saged dipunmangertosi saking gegambaran satunggaling alur. Langkung saking makaten, alur ing salebeting cariyos gadhah fungsi kangge
Tabel salajengipun: Tabel Fakta Cerita arupi Latar wonten ing Novel Jemini
47
medharaken sebab-akibat satunggaling cariyos ing novel. Wonten ing panaliten
strukturalisme genetik,
alur dipunandhraken
kangge nggamblangaken kawontenan paraga wonten salebetipun cariyos. Mawi alur,
saged kagambaraken lelampahanipun paraga anggenipun menggalih, saha tumindak anggenipun nanggepi prakawis pagesangan saengga mbiyantu
panganggit ngandharaken pandangan dunia. Kangge mangertosi gegambaran alur wonten salebeting novel Jemini badhe dipuncawisaken tabel ing
ngandhap menika.
Tabel 3. Tabel Fakta Cerita arupi Alur wonten ing Novel Jemini
No Tahap Alur
Katrangan Kaca
1. Penyituasian
Rikala dolanan kopyok, Jemini priksa menawi badhe dipundhaupaken kaliyan
Urip. Bab dhaup menika dipunmangertosi Jemini saking Parni. Parni kandha bilih
Jemini
badhe dipunkramakaken kalih
minggu malih. Jemini kaget, piyambakipun boten ngira menawi tiyang sepuhipun
tumindak mekaten.
Kanca-kancanipun sami nyuraki, Jemini wangsul sinambi
sesenggukan nangis.
Jemini kapeksa
nyaguhi menapa ingkang dados kajengipun tiyang sepuh, inggih menika nikah kaliyan
Urip. Sejatosipun Jemini boten tresna dhateng Urip, mila saksampunipun resepsi
Jemini boten purun rumaket kaliyan Urip. Saksampunipun acara nikahan menika,
Jemini
dipunboyong wonten
ing tangsinipun Urip. Wanci dalu nalika Urip
sare, Jemini gage kesah saking papan menika, medal saking tangsi Sambongan
lajeng pados margi ingkang tumuju wonten ing
tangsinipun rumiyin. Urip kaget, nalika wungu mangertosi Jemini sampun
boten wonten ing papan sare. Sawetara wekdal dipunantu Jemini boten enggal
wangsul. Mlampah tigang wulan Urip 53, 54,
56, 59, 72, 74
48
No Tahap Alur
Katrangan Kaca
sabar ngentosi Jemini, nanging ingkang dipunentosi boten wangsul. Kapeksa Urip
pasrah nguwalaken Jemini. Jemini saha Urip kadadeyan anggenipun pisahan.
Saksampunipun pisahan, Jemini
tumut tiyang sepuhipun, piyambakipun sampun
dipunwastani randha,
nanging solah
bawanipun tasih sami kaliyan bocah. Sipatipun
dereng ewah
kamangka piyambakipun sampun diwasa.
2. Pemunculan
Konflik Saksampunipun pisahan kaliyan Urip,
Jemini dados rencang utawi munci wonten ing Kampung Landa. Jemini dados munci
menika kawiwitan saking pangajakipun Kadinah. Kadinah menika tiyang tangsi
ingkang dipunmunci dening Den Sutras. Kadinah nate ngajak Jemini
paring dhaharan kangge Den Sutras. Sanesipun
bab menika, piyambakipun ugi ngladosi Den Radian. Pakulinan Jemini ingkang
asring tumut paring dhaharan wonten ing papanipun Den Radian menika ndadosaken
Radian kesengsem dhateng Jemini. Radian ingkang sampun tresna dhateng Jemini
meniki nyuwun supados Jemini saged dados
muncinipun. Piyambakipun
ngaturaken niyatipun menika dhateng Wagiman, ramanipun Jemini. Menawi
purun, Jemini bakal dipunboyong menyang Betawi.
75, 77, 78
3. Peningkatan
Konflik Jemini siyos dados muncinipun Radian,
piyambakipun dipunboyong
menyang Betawi. Tumindakipun Radian wonten ing
Betawi beda
sanged menawi
dipunbandhingaken nalika tasih wonten ing Surabaya. Radian kalebet tiyang
ingkang kirang
srawung, kamangka
kaliyan Jemini kemawon awis wicantenan. 86, 87
4. Klimaks
Jemini asring nampi pasiksan saking
Radian. Kahanan menika kalampahan nalika Radian tepang kaliyan ciu. Pasiksan
ingkang dipuntampi dening Jemini boten namung pasiksan lair, nanging ugi awujud
pasiksan batos saha tumindak ingkang 90, 96,
99, 103 Tabel salajengipun: Tabel Fakta Cerita arupi Alur wonten ing Novel