Pandangan Dunia Suparto Brata wonten ing Novel Jemini
57
No Fakta
Cerita Latar
Belakang Sosial
Latar Belakang
Panganggit Pandangan
Dunia Suparto Brata
No Data
menika mujudaken
tumindak ingkang leres.
Piyambakipun boten purun
kuwalat amargi wantun kaliyan
tiyang sepuhipun.
Kamangka sejatosipun
Jemini boten remen
nglampahi bab nikah peksan
menika.
Mbalela: Sikap mbalela
saha boten suka ngengingi nikah
peksan ugi kagambar
lumantar paraga Jemini. Jemini
ingkang dipunnikahaken
peksan kaliyan priya ingkang
dereng nate dipuntepangi
saha dipuntresnani
saklajengipun kesah saking
papanipun priya menika.
2. Paraga:
Jemini Budaya
pergundikan ing jaman
Rikala jaman penjajahan,
Suparto Sikap pasrah
nalika nampi pasiksan ing
90, 96,
99, Tabel salajengipun : Tabel Pandangan Dunia Suparto Brata wonten ing
Novel Jemini
58
No Fakta
Cerita Latar
Belakang Sosial
Latar Belakang
Panganggit Pandangan
Dunia Suparto Brata
No Data
Latar: Kawontena
n masarakat pribumi
nalika pembentuka
n tentara KNIL
Alur: Progresif
Hindhia- Belandha
saha pasiksan
dhateng munci utawi
nyai Brata
ngraosaken gesang
ingkang rekaos
amargi sedayanipun
tansah kekirangan.
Suwondo, 2006: 149
salebeting novel Jemini
dipuntedahaken lumantar paraga
Jemini saha paraga wanita
sanesipun. Jemini pasrah
anggenipun nampi pasiksan
saking Radian. Jemini ingkang
asring dipungebuk,
dipunsadhuk, dipunpilara
kados mekaten namung
ndadosaken Jemini pasrah.
Sanesipun pasrah nampi
pasiksan lair, Jemini ugi
pasrah nampi pasiksan batos.
Radian ingkang ngilokaken
Jemini mawi tetembungan
ingkang boten pantes, saha
nalika Radian nggrayangi
badanipun. Jemini pasrah
saha dedonga supados saged
kesah saking papanipun
Radian. Sikap 188
Tabel salajengipun : Tabel Pandangan Dunia Suparto Brata wonten ing Novel Jemini
59
No Fakta
Cerita Latar
Belakang Sosial
Latar Belakang
Panganggit Pandangan
Dunia Suparto Brata
No Data
pasrah sanesipun inggih menika
nalika kathah para wanita
pribumi ingkang dipunkirim
dhateng Tanah Deli, inggih
menika tanah kolonisasi ing
dhaerah Sumatra.
3. Paraga:
Jemini
Latar: Kawontena
n masarakat pribumi
nalika pembentuka
n tentara KNIL
Alur: Progresif
Budaya pergundikan
ing Jaman Hindhia-
Belandha Suparto
Brata ingkang
asalipun lare desa
lajeng tepang
kaliyan panggesanga
n
tiyang- tiyang
ingkang gadhah
kuwaos. Rikala
samanten, Suparto
Brata
ugi ningali saha
ngraosaken ewah-
ewahaning jaman.
http:supart obrata.blogsp
ot.com Saben
tiyang kedah
gadhah sipat
sabar anggenipun
nglampahi pagesangan.
Sipat
sabar menika
kagambar lumantar paraga
Jemini. Piyambakipun
nedahaken sikap sabaripun nalika
nampi pacobaning
gesang.
Jemini ngraosaken
rekaosipun gesang
nalika dados
muncinipun Radian.
Piyambakipun sabar
nalika ngadhepi Radian
ingkang remen
duka saha remen paring pasiksan.
88, 91
Tabel salajengipun : Tabel Pandangan Dunia Suparto Brata wonten ing Novel Jemini
60
No Fakta
Cerita Latar
Belakang Sosial
Latar Belakang
Panganggit Pandangan
Dunia Suparto Brata
No Data
Sanes menika,
Jemini kedah
ngurusi sedaya
kabetahan griya. Jemini
kanthi sabar nglampahi
menika sedaya, piyambakipun
ugi
kedah ngempet
nepsunipun. Kanepson
menika
boten saged
dipunmarekaken kanthi
cara kanepson, mila
Jemini kedah
sabar nglampahi pasiksan menika
saha boten
sesambat. Adhedhasar tabel 5 saged dipunmangertosi pandangan dunia Suparto
Brata wonten ing novel Jemini. Prastawa sejarah wonten ing salebeting novel Jemini inggih menika perekrutan serdhadhu kumpeni, nikah peksan
antawisipun pegawai kumpeni kaliyan wanita pribumi, budaya pergundikan wonten ing tangsi, saha pasiksan dhateng munci utawi nyai. Saking prastawa-
prastawa kasebut, Suparto Brata ngandharaken gagasanipun ngengingi kasangsaranipun wanita pribumi nalika gesang ing jaman Walandi lumantar
fakta cerita. Kawontenan sosial ingkang mekaten ndadosaken Suparto Brata medharaken gagasanipun kanthi wujud nilai-nilai luhur. Nilai-nilai luhur
kasebut gegayutan kaliyan dhiri pribadhi minangka nilai moral amrih Tabel salajengipun : Tabel Pandangan Dunia Suparto Brata wonten ing
Novel Jemini
61
manungsa saged nggadhahi tanggel jawab dhateng piyambakipun saha dhateng menapa ingkang dipuntindakaken.