34
Tuladha Tabel Pandangan Dunia Suparto Brata wonten ing Novel Jemini
No Fakta
Cerita Latar
Belakang Sosial
Latar Belakang
Panganggit Pandangan Dunia
Suparto Brata No
Data 1.
Paraga: Jemini
Latar: Kawonten
an masarakat
pribumi nalika
pembentuk an tentara
KNIL
Alur: Progresif
Perkawinan campur rikala
abad antawisipun
pegawai kumpeni
kaliyan wanita
pribumi saha perekrutan
masarakat pribumi
dados serdhadhu
kumpeni Pitepanganip
un kaliyan
wartawan kalawarti,
ndadosaken panjenengani
pun dipuntawani
ngurus penerbitan
majalah Gapura
http:supart obrata.blogsp
ot.com Suparto Brata paring
kalih pandangan sikap ing tradhisi
nikah peksan inggih menika manut saha
mbalela. sejatosipun Jemini
boten remen nglampahi bab nikah
peksan menika. 55,
79, 83,
84
E. Cara Nganalisis Data
Cara nganalisis data ingkang dipunginakaken wonten ing panaliten strukturalisme genetik inggih menika model dialektik Endraswara, 2011: 61.
Cara dialektik wonten ing strukturalisme genetik dipunginakaken wonten ing panaliten sastra kangge medalaken asal-usul ingkang arupi pandangan dunia
panganggit kanthi struktur intrinsik ingkang mbangun karya sastra saha struktur ekstrinsik ingkang dados dhasar tuwuhipun karya sastra menika. Saking andharan
menika, dados wonten ing panaliten menika nganalisis perangan saking novel, inggih menika unsur intrinsik ingkang wonten ing sajroning novel saha unsur
ekstrinsik ingkang dados dhasaring tuwuhipun novel menika. Data ingkang sampun dipunpendhet kanthi cara nyerat data salajengipun
dipunidentifikasi miturut
kategori ingkang
sampun dipuntemtokaken,
35
salajengipun dipuntafsiraken maknanipun kanthi cara nggayutaken antawisipun data kaliyan prakawisipun. Salajengipun asil saking tafsiran pandangan dunia
saha struktur sosial historis dipunginakaken kangge mangertosi malih struktur novel Jemini.
Miturut Pradopo, dkk 2001: 61 lampahan panaliten mawi cara strukturalisme genetik saged dipuntindakaken kados mekaten:
1. Panaliten kedah dipunwiwiti saking kajian unsur intrinsik sastra ingkang arupi fakta cerita wonten ing salebeting novel ingkang gayut kaliyan data ingkang
sampun dipunserat, 2. Mengkaji latar belakang sosial panganggit, amarga panganggit minangka
perangan saking masarakat tartamtu, 3. Mengkaji latar belakang sosial saha sejarah ingkang dipunginakaken
panganggit kangge nuwuhaken karya sastra. Saking tigang lampahan menika saged dipunmangertosi bilih pandangan
dunia panganggit gayut kaliyan fakta cerita, latar belakang panganggit, saha latar belakang sejarah.
F. Cara Ngesahaken Data
Validitas ing panaliten menika ngginakaken validitas semantis. Ginanipun validitas menika kangge mangertosi tingkat kesensitifan makna simbolik ingkang
gayut kaliyan konteks ingkang badhe dipunanalisis Endraswara, 2011: 164. Reliabilitas ingkang dipunginakaken inggih menika intrarater saha interrater.
Reliabilitas intrarater inggih menika mawi cara maos novel Jemini
36
dipuntindakaken kanthi dipunambalisaengga data ingkang sampun wonten boten ewah. Wondene reliabilitas interrater inggih menika dipuntindakaken kanthi cara
konsultasi dhateng dosen pembimbing. Tuladha anggenipun ngesahaken data mawi validitas semantis kados ing
ngandhap menika. “Jajan maneh? O, dhapurmu Mau rak wis entek gethuk rong wungkus
esuk-esuk? Saiki jajan maneh? Weteng apa kowe iki? Kowe mbesuk ki dadi apa, ta, Jem? Bocah kok olehe ngluthis” 5
Nalika dipunjiwit Jemini boten nangis, namung ngendika bilih menawi mangke wentisipun medal rahipun malih kados pundi. Emakipun mangertosi
babagan menika, dipunpenggalihi menawi Jemini menika sampun kenya. Jemini wangsulan bilih kenya menika kados pundi. Emak tambah mangkel, amargi
Jemini wangsulan saha langkung milih dados tiyang jaler tinimbang tiyang estri. Bab kasebut saged katingal saking pethikaning ngandhap menika.
“Prawan ki yok apa, se, Mak?”
‘Stt, embuh Bocah kok bandele eram Pantes-pantese rak cah lanang sing mbandele kaya kowe ngono kuwi, Jem”
“Iya, Mak. Seneng lek aku dadi arek lanang. Nontok jesben gak disengkang-sengkang mbarek arek lanang liyane Enak, arek lanang Gak
tau dikongkon tuku miri apa laos”
“Huss” 6 Data-data ing nginggil kalebet watakipun paragatama Jemini. Data menika
dipunpendhet amargi nedahaken watakipun Jemini inggih menika bandel. Data 5 nedahaken watak Jemini kanthi andharan boten langsung utawi katrangan
saking panganggit. Wondene data 6 menika nedahaken watak Jemini kanthi andharan
langsung utawi saged dipunmangertosi saking pawicantenan
