p er u s a h a a n , S DM m en gh a r u s k a n d ir i m en ja d i a k t or u t a m a p en en t u s k en a r io kinerja yang selama ini dikembangkannya sendiri.
S a la h s a t u fa k t or p en en t u k eb er h a s ila n PDAM Kot a Ma la n g b eb er a p a t a h u n t er a k h ir in i a d a la h a d a n ya p er u b a h a n k u a lit a s S u m b er Da ya Ma n u s ia S DM.
Keu n ggu la n m u t u b er s a in g PDAM Kot a Ma la n g t ela h t er b u k t i s a n ga t d it en t u k a n oleh m u t u S DM-n ya . Pen a n ga n a n S DM d ila k u k a n d a la m k er a n gk a
s is t em p en gelola a n S DM ya n g s em a k in s t r a t egis , in te gra te d , in te rre la te d dan unity.
Na m u n s eja la n d en ga n p er u b a h a n d a n t u n t u t a n k em a ju a n s eb a ga im a n a Vis i Mis i PDAM Kot a Ma la n g, m a k a s en a n t ia s a m u t la k diperlukan
k om p et en s i S DM ya n g s ela lu t er b a h a r u k a n . S u m b er d a ya m a n u s ia S DM ya n g m er u p a k a n
s u m b er p en get a h u a n ,
k et er a m p ila n , d a n
k em a m p u a n in i
s en a n t ia s a h a r u s t er u s d ia s a h oleh p er u s a h a a n d a r i wa k t u k e wa k t u d a la m mengembangkan keahliannya agar memiliki keunggulan kompetitif.
Pen gem b a n ga n b er k es in a m b u n ga n t er h a d a p k u a n t it a s d a n k u a lit a s stock p en get a h u a n d it em p u h m ela lu i p ela t ih a n d a la m k on t ek s le arn in g b y d oin g
menjadi corporate yang memiliki muatan semangat kerja learning organization. PDAM Kot a Ma la n g m em ilik i S DM d en ga n k om p et en s i p ega wa i ya n g m a s ih
b elu m s es u a i d en ga n k eb u t u h a n k a r en a p r os es r ek r u it m en ya n g b elu m s em p u r n a .
Dem ik ia n p u la ,
t u n t u t a n p er k em b a n ga n
t u n t u t a n k in er ja
p er u s a h a a n t id a k d id u k u n g d en ga n p er k em b a n ga n k om p et en s i p en d id ik a n s es eor a n g k a r ya wa n s eh in gga s ela lu a d a ga p a n t a r a ya n g d ih a r a p k a n d en ga n
ya n g a d a . Den ga n d em ik ia n , PDAM Kot a Ma la n g p er lu m er en ca n a k a n d a n m ela k s a n a k a n d a la m m em b a n gu n k om p et en s i S DM s es u a i d en ga n p r ior it a s
guna pencapaian visinya, utamanya adalah dibidang Informasi Teknologi.
9.5 Langkah perencanaan pengelolaan kompetensi SDM
Pen gelola a n k om p et en s i S u m b er Da ya Ma n u s ia , d im a k s u d a d a la h m a n ives t a s i d a r i fu n gs i fu n gs i p er en ca n a a n , p en gor ga n is a s ia n , p en gger a k a n s er t a d en ga n
evaluasipengendalian.
9.5.1 Pemetaan
Ber p ija k d a r i vis i d a n m is i p er u s a h a a n , k em u d ia n d it er jem a h k a n k e d a la m s t r a t egi p en gelola a n S DM, k em u d ia n d iim p lem en t a s ik a n m en ja d i s t a n d a r d
kompetensi tertentu yang harus dipenuhi oleh SDM. Vis i u n t u k m en ja d i s eb u a h p er u s a h a a n ya n g t er b a ik , h a r u s t er im p lementasi
s eca r a t ega s d a la m s t r a t egi S DM ya n g d a p a t m en ja m in p en ca p a ia n vis i. Dia n t a r a n ya a d a la h ; p er s ya r a t a n la ya k u n t u k t et a p d a p a t m en ja d i k a r ya wa n
PDAM, t er leb ih p u la u n t u k m en d u d u k i s es u a t u s t r u k t u r ja b a t a n t er t en t u . Pr ogr a m p en gem b a n ga n S DM d ia r a h k a n p a d a s t r a t egi S DM b er k u a lit a s ;
d iim b a n gi d en ga n s is t em k om p en s a s i, p em b in a a n k a r ier , d a n p em b in a a n kualitas SDM sejalan dengan strategi perusahaan.
Un t u k t u ju a n in i, p em et a a a n k om p et en s i k a r ya wa n ya n g s u d a h d ila k s a n a k a n s eja u h in i p er lu s em a k in d im a n t a p k a n d a n s ela lu d icek u la n g s eca r a p er iod ik .
Pem et a a n k om p et en s i k a r ya wa n d a n a t a u p eja b a t in i a d a la h m er u p a k a n
r a n ca n ga n k om p et en s i ya n g d ib a n gu n p er u s a h a a n , ya n g m elip u t i k om p et en s i inti dan kompetensi pendukung, melalui program assessment center.
Rasion a lit a s n ya , b a h wa p er u b a h a n lin gk u n ga n b er u p a ris in g qu a lity s e rv ice s d a r i m a s ya r a k a t p ela n gga n d a n ca lon p ela n gga n ya n g s a n ga t cep a t a k a n
m em b u a t PDAM a k a n m en gh a d a p i t u n t u t a n u n t u k m en in gk a t k a n k em a m p u a n in ova t if, d en ga n m em b a n gu n m od a l or ga n is a s i ya n g m em ilik i in ova s i t a n p a
a k h ir . Ma n a jem en d a n or ga n is a s i ya n g leb ih a d a p t if p a d a k eb u t u h a n lin gk u n ga n ya n g m a k in m a ju , d en ga n ca r a p a n d a n g ya n g leb ih m em a d a i d i
d a la m m elih a t k es elu r u h a n m od a l ya n g b is a m en d u k u n g p r os es in ova s i d a la m perusahaan.
Pr os es in ova s i m ela lu i a d a n ya a k u m u la s i p en get a h u a n , a k u m u la s i k em a u a n , akumulasi kemampuan modal. Dalam konteks ini, ada empat komponen modal
ya n g s a n ga t m en en t u k a n p u n ca k k in er ja PDAM. Mod a l s os ia l in i a d a la h s es u a t u ya n g a k h ir n ya m em u n cu lk a n b er b a ga i in ova s i ya n g m en d u k u n g
k in er ja k eu a n ga n p er u s a h a a n fin an cia l p e rform a n ce . Kin er ja k eu a n ga n in i d is eb a b k a n oleh k em a m p u a n u n t u k m en gh a s ilk a n p r od u k d a n ja s a ya n g
in ova t if ya n g d is er t a i oleh p ela ya n a n p r im a p a d a p ela n gga n ya n g a k h ir n ya m em b u a t p a r a p ela n gga n b er s ed ia m em b eli p r od u k d a n ja s a , s er t a d a n
memiliki loyalitas pada produk dan jasa PDAM Kota Malang. Secara garis besar terdapat empat komponen modal organisasi yang mendukung inovasi, yakni:
a. Modal Sosial S ocia l Cap ita l. b. Modal Struktural S tru ctu ra l Cap ita l
c.
Modal Fin ancial Capital d.
Modal Fisik Phy s ical Capital. Ibarat sebuah gunung es, yang muncul dipermukaan adalah kinerja keuangan,
fis ik , d a n s t r u k t u r p er u s a h a a n s ed a n gk a n k in er ja ya n g b er u p a s ocia l ca p it a l tersebut berada di bawah air. Social capital, didalamnya mengakomodir potensi
p ot en s i m od a l m od a l la in , d ia n t a r a n ya : m od a l m a n u s ia k eca k a p a n , kecerdasan, ketrampilan, ketabahan, moral dan emosi
Da la m u p a ya m em b a n gu n ya n g s ifa t n ya t en t u t a k p er n a h b er h en t i d a n s ela lu b er u b a h b a gi s eb u a h
p er u s a h a a n ya n g k om p et it if s em a ca m PDAM Kot a Ma la n g, m a k a p er a n a n m od a l s os ia l s em a k in p en t in g. Ba n ya k k on t r ib u s i
m od a l s os ia l u n t u k k es u k s es a n ya n g d ip er lu k a n Per u s a h a a n . Pola k om u n ik a s i m ela lu i
t ek n ologi in for m a s i
a k a n m em b a wa
k on s ek wen s i s em a k in
b er k u r a n gn ya k on t a k b er h a d a p a n m u k a face to f ace re la tion s h ip d i a n t a r a k a r ya wa n , m a k a m od a l s os ia l s eb a ga i b a gia n d a r i m od a l ya n g wu ju d n ya
abstrak akan semakin menonjol peranannya.
Kon s ep m od a l s os ia l d i PDAM in i d a p a t d ik a t egor ik a n k e d a la m d u a k elom p ok . Ya it u , p er t a m a p a d a ja r in ga n h u b u n ga n s os ia l s ocia l n e t-work, ya n g k ed u a
p a d a k a r a k t er is t ik tra its ya n g m elek a t embedded p a d a d ir i in d ivid u k a r ya wa n ya n g t er lib a t d a la m s eb u a h in t er a k s i p ek er ja a n . Da n t en s i cap ita l
s ocia l
akan semakin tinggi diperlukan sejalan dengan jabatan yang diampunya.