1 akan mempengaruhi perubahan return reksa dana Manulife Dana Saham sebesar 0.96280. Jika dihubungkan dengan data standar deviasi yang yang telah dihitung
sebelumnya terlihat bahwa nilai titik terendah dan tertinggi dari hasil pengukuran standar deviasi dan beta masing-masing reksa dana saham sama-sama dimilki oleh
Manulife Dana Saham dan Pratama Saham. Hal tersebut dapat disebabkan karena standar deviasi merupakan pengukuran total risiko yang merupakan total dari
systematic risk dan unsystematic risk. Dan nilai beta sendiri merupakan nilai systematic risk yaitu risiko yang tidak dapat dihilangkan melalui pendiversifikasian.
4.3.5 Portofolio Optimal Berdasarkan Metode Efficient frontier Markowitz
4.3.5.1 Pembentukan Portofolio Optimal
Berdasarkan data return bulanan, kemudian dilanjutkan dengan pengolahan data return bulanan tersebut untuk mencari korelasi antara return satu reksa dana
saham dengan return reksa dana saham lainnya. Proses perhitungan dilakukan dengan menggunakan Microsoft Excel dengan memilih menu tools data analysis.
Hasil pengolahannya dapat dilihat pada tabel 4.9 berikut
Universitas Sumatera Utara
Tabel 4.9 Matriks Korelasi
RD 01
RD 02
RD 03
RD 05
RD 06
RD 09
RD 11
RD 13
RD 14
RD 15
RD 16
RD 17
RD 18
RD 19
RD 20
RD 01
1 0.9
78 0.9
03 0.9
82 0.9
86 0.9
57 0.8
05 0.9
85 0.8
74 0.9
05 0.9
43 0.9
60 0.9
69 0.9
82 0.9
34
RD 02
0.9 78
1 0.9
22 0.9
76 0.9
77 0.9
67 0.7
95 0.9
80 0.8
84 0.9
21 0.9
27 0.9
78 0.9
82 0.9
78 0.9
34
RD 03
0.9 03
0.9 22
1 0.9
17 0.9
21 0.9
20 0.7
94 0.9
14 0.8
46 0.8
77 0.8
91 0.9
17 0.9
18 0.9
07 0.9
03
RD 05
0.9 82
0.9 76
0.9 17
1 0.9
96 0.9
73 0.8
25 0.9
84 0.9
13 0.9
35 0.9
60 0.9
76 0.9
80 0.9
88 0.9
57
RD 06
0.9 86
0.9 77
0.9 21
0.9 96
1 0.9
75 0.8
28 0.9
87 0.9
17 0.9
24 0.9
62 0.9
79 0.9
81 0.9
88 0.9
55
RD 09
0.9 57
0.9 67
0.9 20
0.9 73
0.9 75
1 0.8
41 0.9
74 0.8
99 0.9
41 0.9
51 0.9
73 0.9
73 0.9
61 0.9
60
RD 11
0.8 05
0.7 95
0.7 94
0.8 25
0.8 28
0.8 41
1 0.8
15 0.7
43 0.8
27 0.8
20 0.8
33 0.8
30 0.8
16 0.8
63
RD 13
0.9 85
0.9 80
0.9 14
0.9 84
0.9 87
0.9 74
0.8 15
1 0.8
91 0.9
17 0.9
51 0.9
75 0.9
80 0.9
81 0.9
41
RD 14
0.8 74
0.8 84
0.8 46
0.9 13
0.9 17
0.8 99
0.7 43
0.8 91
1 0.8
89 0.8
89 0.9
02 0.8
90 0.9
01 0.8
57
RD 15
0.9 05
0.9 21
0.8 77
0.9 35
0.9 24
0.9 41
0.8 27
0.9 17
0.8 89
1 0.9
02 0.9
18 0.9
19 0.9
19 0.8
95
RD 16
0.9 43
0.9 27
0.8 91
0.9 60
0.9 62
0.9 51
0.8 20
0.9 51
0.8 89
0.9 02
1 0.9
44 0.9
45 0.9
45 0.9
36
RD 17
0.9 60
0.9 78
0.9 17
0.9 76
0.9 79
0.9 73
0.8 33
0.9 75
0.9 02
0.9 18
0.9 44
1 0.9
95 0.9
75 0.9
50
RD 18
0.9 69
0.9 82
0.9 18
0.9 80
0.9 81
0.9 73
0.8 30
0.9 80
0.8 90
0.9 19
0.9 45
0.9 95
1 0.9
79 0.9
54
RD 19
0.9 82
0.9 78
0.9 07
0.9 88
0.9 88
0.9 61
0.8 16
0.9 81
0.9 01
0.9 19
0.9 45
0.9 75
0.9 79
1 0.9
38
RD 20
0.9 34
0.9 34
0.9 03
0.9 57
0.9 55
0.9 60
0.8 63
0.9 41
0.8 57
0.8 95
0.9 36
0.9 50
0.9 54
0.9 38
1
Universitas Sumatera Utara
Koefisien korelasi yang dihasilkan dapat berkisar -1 dan +1, dimana variasi yang terjadi diakibatkan karena perbedaan alokasi dana yang dibentuk oleh masing-
masing reksa dana saham. Berdasarkan tabel, dapat dilihat bahwa koefisien korelasi yang terbentuk selalu positif. Hal tersebut berarti bahwa antar reksa dana saham
tersebut saling mempengaruhi dalam arah yang sama. Dengan menggunakan tools yang sama, dapat pula dihitung besaran nilai
kovarians berdasarkan data return bulannan. Hasil perhitungan kovarians dapat dilihat pada tabel 4.10 berikut.
Universitas Sumatera Utara
Tabel 4.10 Matriks Kovarians
RD 01
RD 02
RD 03
RD 05
RD 06
RD 09
RD 11
RD 13
RD 14
RD 15
RD 16
RD 17
RD 18
RD 19
RD 20
RD 01
298 .33
322 .31
345 .85
337 .15
312 .62
374 .92
468 .84
268 .58
355 .22
537 .69
336 .75
347 .09
308 .17
287 .64
394 .53
RD 02
291 .74
329 .59
353 .00
335 .02
309 .55
378 .98
462 .59
267 .39
359 .13
547 .38
331 .35
353 .59
312 .28
286 .29
394 .43
RD 03
269 .40
303 .79
382 .99
314 .80
291 .83
360 .75
461 .97
249 .32
343 .82
520 .98
318 .16
331 .56
292 .13
265 .59
381 .27
RD 05
292 .88
321 .54
351 .08
343 .42
315 .63
381 .37
480 .44
268 .35
370 .82
555 .47
342 .79
352 .98
311 .84
289 .38
403 .87
RD 06
294 .26
321 .92
352 .65
342 .01
316 .94
382 .07
481 .78
269 .14
372 .48
549 .34
343 .52
354 .09
312 .04
289 .41
403 .09
RD 09
285 .36
318 .69
352 .50
334 .15
308 .95
391 .95
489 .34
265 .67
365 .11
559 .40
339 .69
351 .76
309 .38
281 .39
405 .30
RD 11
240 .24
261 .88
303 .90
283 .39
262 .27
329 .44
582 .20
222 .26
301 .97
491 .14
293 .01
301 .39
264 .06
239 .04
364 .28
RD 13
293 .77
323 .13
350 .10
337 .89
312 .75
381 .79
474 .43
272 .74
362 .16
545 .09
339 .84
352 .55
311 .64
287 .09
397 .18
RD 14
260 .83
291 .34
324 .11
313 .44
290 .57
352 .22
432 .71
243 .12
406 .29
527 .96
317 .74
326 .05
282 .95
263 .74
361 .84
RD 15
269 .95
303 .62
335 .80
321 .03
293 .01
369 .00
481 .22
250 .20
360 .99
594 .20
322 .19
331 .93
292 .37
269 .09
377 .88
RD 16
281 .20
305 .69
341 .08
329 .51
304 .75
372 .68
477 .49
259 .44
361 .35
535 .88
357 .26
341 .38
300 .64
276 .71
395 .07
RD 17
286 .30
322 .23
351 .11
335 .16
310 .29
381 .21
485 .17
265 .86
366 .27
545 .34
337 .22
361 .67
316 .40
285 .34
400 .99
RD 18
289 .04
323 .60
351 .75
336 .69
310 .93
381 .24
483 .33
267 .22
361 .42
546 .19
337 .68
359 .77
318 .07
286 .65
402 .73
RD 19
293 .10
322 .30
347 .43
339 .44
313 .29
376 .72
475 .35
267 .45
365 .99
546 .14
337 .66
352 .49
311 .42
292 .77
396 .11
RD 20
278 .76
307 .90
345 .85
328 .50
302 .58
376 .25
502 .31
256 .57
348 .19
531 .80
334 .30
343 .49
303 .39
274 .67
422 .21
Universitas Sumatera Utara
4.3.5.2 Portofolio Reksa dana Saham