PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG
© 2017
118
4 KD
Nyi ara-ara
Nyi iri-iri Ulah sok jail ka adi
Tuh, da sia bawa ngajadi Jepme neng si abang bayi
Tina naskahGaluring Sastra
e. Rajah Pamunah
Rajah pamunah dipapatkeun maksudna sangkan salamet, henteu kakeunaan ku hal-hal anu teu dipikahayang, saperti barang aya nu maling,
keuna ku panggawé batur, kasiku, jeung sajabana. Contona:
RAJAH PAMUNAH BISI HARTA BANDKEUNA KU LONGLONGAN Bismillahirrohmanirrohim
Nini Raja Puhara Aki Raja Puhara
Ulah iri ka pepelakan aing Maring paré maring sipat sajeneng
Kalawan ingsun sasipat Kalawan ingsun maujud
Maring datulloh Maring béas sajéneng
Kalawan ingsun maujud Maring datulloh
Seuri asih ka bangsa tunggal kagungan Seuri suci mulya badan
Sampurna tunggal iman Ambu pancering iman
Bapa tangkaling iman Gagang aing gagang iman
….jst. Tina naskah Galuring Sastra
Salian ti éta, aya deu ianu disebut pileumpeuhan, pilengkétan, pangemat, kasemaran, karahayuan, jsb. Minangka conto mantra, sakitu baé heula.
Urang teruskeun kana jangjawokan.
f. Jangjawokan
Jangjawokan dipapatkeun pikeun menta kasalamétan; upama arék ngamimitian hiji pagawéan. Contona:
JANGJAWOKAN PARANTI DI WEDAK
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG
© 2017
119
Pupur aing pupur panyambur Panyambur panyangling rupa
Nyalin rupa ti déwata Nyalin sari Widadari
Nya tarang lancah mentrangan Nya halis katumbirian
Nya irung kuwung-kuwungan Dideuleu ti hareup sieup
Disawang ti tukang lenjang Ditilik ti gigir lenggik
Mangka welas mangka asih ka nu dipupur Diténjo ku saider buana kabéh
Dicutat tina Pedaran Sastra Sunda Upama ku urang ditengetan, jangjawokan di luhur téh leubeut ku purwakanti,
boh purwakanti rantayan boh runtuyan. Ari anu disebut purwakanti téh nyaéta padeukeutna sora kecap-kecap dina ungkara kalimah atawa
gabungan kecap. Purwakanti nu aya dina jangjawokan di luhur téh kawilang euyeub, di antarana
baé: Purwakanti pangluyu, nyaéta purwakanti anu ngaluyukeun sora atawa
wianjana dina kecap-kecap saungkara atawa sapadalisan. Pupur aing pupur panyambur
Nyalin sari Widadari Disawang ti tukang lenjang,jsté.
Purwakanti margaluyu, nyaéta kecap tina tungtung padalisan, dibalikeun deui dina awal padalisan sapandeurieunana:
Pupur aing pupur panyambur Panyambur panyangling rupa
Purwakanti mindoan kawit, nyaéta aya kecap-kecap anu dipindo dina awal padalisan:
Nyalin rupa ti Déwata Nyalin sari Widadari
Nya tarang lancah mentrangan Nya halis katumbirian
Nya irung kuwung-kuwungan
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG
© 2017
120
4 KD
Purwakanti laras purwa, nyaéta murwakanti engang awal kecap, boh rantayan boh runtuyan. Dina jangjawokan di luhur mah runtuyan
antarpadalisan Dideuleu ti hareup sieup
Disawang ti ukang lenjang Ditilik ti gigir lenggik
Purwakanti laras maduya, nyaéta purwakanti antarpadalisan nu ayana di tengah ungkara padalisan:
Dideuleu ti hareup sieup Disawang ti tukang lenjang
Ditilik ti gigir lenggik
Dina jangjawokan di luhur ogé aya babandingan gaya basa ngupamakéun, anu mindeng kapanggih dina karya sastra buhun saperti carita pantun:
Nya tarang lancah mentrangan Nya halis katumbirian
Nya irung kuwung-kuwungan
D. Kagiatan Diajar
Saréngséna Sadérék niténan pedaran matéri pangjaran ka 4 anu patali jeung Ngungkulan Héséna Siswa Diajar Basa Sunda. Kumaha aya kelemeng-
kelemeng atawa henteu? Mun acan aya kelemeng, komo deui nyangkem sakabéhna matéri nu dipedar, pék balikan deui macana. Dina lumangsungna
maca, sing tengét naon anu dianggap penting ku Sadérék, hég catet. Ku lantaran kitu, salawasna Sadérék kudu nyayagikeun pulpén jeung buku catétan
husus.
Sing ingét anu jadi téma dina pangajaran ka 4 téh ngungkulan héséna siswa diajar basa Sunda. Ti mimiti faktor guru nepi ka faktor lingkungan, ésénsi
pesenna kudu kacangkem ku Sadérék. Upama Sadérék geus nyangkem pedaran matéri di luhur, satuluyna Sadérék métakeun boh dina wangun angket
boh wawancara ka murid, hasilna tuluy ditabulasikeun. Hasil tina tabulasi, ku Sadérék bisa dicindekkeun faktor naon anu jadi hésé pikeun siswa enggoning
diajar basa Sunda?
