Sanding Kata Unik Jinising Kohesi Leksikal
28
wonten ing seni micara, amargi ungkapan menika saged ndadosaken kaendahan setunggaling wujud basa. Ungkapan sipatipun terbuka. Ungkapan menika
kaperang dados tembung, frasa, saha ukara. Tuladhanipun ungkapan inggih menika:
a Sing baku wis diwangsuli, wong jamake sing wadon yen takon utawa
akon ora diwangsuli njur sok metu muntabe, ora luput bias-bisa kriwikan dadi grojogan. Sulistyawati, 2013: 20
b Nanging panguripan saka nulis lan nggilut sastra budaya Jawa, angel
lan durung bisa didadekake cagak panguripan ing wektu iki, kurang banget kawigaten saka pemerintah lan masyarakat. Mula kaya
bebasan “cebol nggayuh lintang” kae. Mung saka gedhening panyurunge Ranti, aku dadi luwih teguh ngrungkepi katresnan iki.
Mulyadi. 2013: 20
Tuladha a ing nginggil menika ngemot kolokasi khusus ingkang kalebet wonten ing ungkapan inggih menika
“kriwikan dadi grojogan” tegesipun perkawis ingkang alit dados ageng. Tuladha b menika menika ngemot kolokasi
khusus ingkang kalebet ungkapan inggih menika “cebol nggayuh lintang” menika
kalebet setunggaling paribasan ingkang tegesipun gadhah kekarepan ingkang inggil ananging boten saged kalampahan.
Saking andharan ing nginggil menika saged dipunpilah titikanipun tembung-tembung ingkang kalebet sanding kata khusus inggih menika, ingkang
kapisan tembung-tembung ingkang dipunginakaken menika kalebet idiom inggih menika 1 kalebet satuan basa saged awujud tembung, frasa, utawi ukara; 2
gadhah teges utawi makna ingkang mligi utawi khas; 3 unsur-unsuripun boten saged dipungantos utawi dipunicalaken; saha 4 menyimpang saking makna
leksikal utawi gramatikal.
29
Wondene ingkang
kaping kalihipun
tembung-tembung ingkang
dipunginakaken menika kalebet ungkapan saged awujud paribasan, bebasan menapa dene saloka, titikanipu inggih menika, 1 kasusun saking kalih ukara
utawi langkung; 2 susunan tembung-tembung menika tetep; 3 makna tembung- tembung ingkang nyusun sampun ical; 4 wosipun kiasan utawi nasehat.