9
BAB II GEGARAN TEORI
A. Karya Sastra Jawa
1. Geguritan
Karya sastra Jawi wonten maneka warni wujudipun. Wujud karya sastra menika wonten ingkang arupi gancaran saha arupi sekar. Salah satunggaling karya
sastra ingkang awujud gancaran inggih menika geguritan. Geguritan wonten ing Indonesia dipunsebat puisi. Puisi miturut para ahli dipunandharaken wonten ing
ngandhap menika. Pradopo 2012 : 306-307, ngandharaken titi mulaning istilah puisi menika
saking basa Walandi poezie. Sajarahipun ing Walandi menika wonten kalih istilah inggih menika poezie saha gedicht. Poezie puisi langkung nedahaken jinis karya
sastra ingkang arupi prosa utawi gancaran. Gedicht inggih menika pribadhinipun individu karya sastra. Menika jumbuh ing basa Inggris wonten istilah poetry
minangka jinisipun karya sastra puisi, saha poem minangka pribadhinipun indvidu. Pradopo 2012 : 307, ugi nambahi bilih antawisipun jinis karya sastra
kaliyan pribadhinipun individu kedah dipunbedakaken.
Sami kaliyan andharan Pradopo ing inggil, Subalidinata 1994 : 18, ngandharaken bilih kasusastran Jawi menika kaperang dados kalih jinis, inggih
menika kanthi ‘basa gancar’ kaliyan ‘basa pinathok’. Basa pinathok inggih
menika basa kangge karya sastra ingkang kaanggit mawi mawarni-warni paugeranipun. Ingkang ngewrat rumpakan wohing kasusastran ingkang rinakit
mawi basa pinathok inggih menika; Kakawin, Kidung, Tembang Gedhe, Suluk,
10
Tembang Tengahan, Tembang Macapat, Parikan, Wangsasaha saha Geguritan. Saking andharan menika saged dipuntingali bilih geguritan menika kalebet salah
satunggaling karya sastra Jawi ingkang ngewrat basa pinathok. Saking
pamanggihipun Subalidinata
kalawau, lajeng
saged dipunmangertosi bilih ‘basa pinathok’ menika ingkang dipunsebat poezie
Walandi, poetry Inggris, puisi Indonesia, inggih menika minangka jinis saking karya sastra. Wondene individu utawi pribadhinipun karya sastra menika
wonten ing kasusastran Jawi dipunsebat geguritan utawi gedicht Walandi, poem Inggris, puisi Indonesia.
Andharan-andharan ing inggil menika ngengingi titi mulaning geguritan, awit saking menika taksih dereng cekap kangge mangertosi teges saking
geguritan. Langkung jangkep malih bilih dipunandharaken tegesipun geguritan saking para ahli, saengga saged mangertosi menapa teges saking geguritan.
Miturut Riffaterre ing Faruk, 2012 : 140-141, geguritan menika minangka sistem makna struktural. Tegesipun, sinaosa sampun nglampahi
maneka warni ewah-ewahan wonten ing gumiliring sajarah ingkang dangu, ananging geguritan tansah gadhah satunggal titikan ingkang wigati.
“Puisi mengekspresikan konsep-konsep dan benda-benda secara tidak langsung.
Sederhananya, puisi mengatakan satu hal dengan maksud hal lain’’ Riffaterre, 1978 : 1. Tegesipun, geguritan menika ngandharaken gagasan kanthi boten
langsung. Geguritan menika ngandharaken satunggal bab kanthi ancas ingkang sanes. Geguritan gadhah cara ngandharaken makna saha wosing geguritan kanthi
sinandi
Kategori