2
37
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
diajar jeung ngarobah informasi kompléks ti mimiti milih, ngama’naan, nepi
ka nguji bebeneran informasi anu ditarimana pikeun ngawangun pangaweruh sacara aktif jeung tumuluy.
7. Tokoh-tokoh Konstruktivisme Tokoh kontruktivisme di antarana Piaget jeung Vygotsky
Piaget ngébréhkeun yén kamekaran siswa ngawangun struktur kognitif atawa peta méntalna anu diist
ilahkeun “schemaskéma” atawa peta konsép pikeun nyangkem jeung ngaréspon pangalaman fisik tina lingkungan di
sabudeureunana Suyono Hariyanto, 2011:107. Saterusna Piaget nerangkeun yén manusa mibanda struktur pangaweruh dina otakna, saperti
kotak-kotak anu masing-masing miboga ma
’na anu béda-béda. Ku sabab kitu, dina prosés diajar lumangsung dua prosés, nyaéta prosés organisasi
informasi jeung adaptasi Cahyo, 2013: 37.
Prosés organisasi nyaéta prosés nalika manusa ngahubungkeun informasi anu ditarimana jeung struktur-struktur pangaweruh anu geus ditunda atawa
geus nyampak saméméhna dina otak. Sedengkan prosés adaptasi nyaéta prosés anu eusina dua kagiatan. Kahiji, ngahubungkan atawa
ngaintergrasikeun pangaweruh anu ditarima ku manusa atawa nu disebut asimilasi. Kadua, ngarobah struktur pangaweruh anyar nepi ka lumangsung
hiji kasinambungan equilibrium.
Ari prosés ngarékonstruksi, sakumaha anu dijelaskan ku Piaget, nyaéta saperti kieu Cahyo, 2013:
- Skémata
Piaget ngutarakeun yén skémata jalma dewasa dimimitian ti schemata budak ngaliwatan prosés adaptasi nepi ka penataan jeung organisasi. Beuki
mampuh hiji jalma ngabédakeun hiji stimulus jeung stimulus séjénna, mangka beuki loba skématana. Ku kituna, schemata nyaéta struktur organisasi
kognitif anu salilana mekar jeung robah. Prosés anu nyababkeun ayana parobahan nyaéta asimilasi jeung akomodasi.
38
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
2
- Asimilasi
Asimilasi mangrupa prosés kognitif jeung prosés nyokot hal-hal anyar nalika hiji jalma ngahijikeun stimulus atawa presépsi kana skémata atawa paripolah
anu geus aya. Asimilasi téh henteu bisa ngarobah skémata, tapi mangaruhan atawa mungkin waé bisa nimbulkeun tumuwuhna skémata. Asimilasi
lumangsung sacara tumuluy dina kamekaran intéléktual anak.
- Akomodasi
Akomodasi nyaéta prosés struktur kognitif anu lumangsung luyu jeung pengalaman anyar. Prosés akomodasi ngahasilkeun wangunan schemata
anyar jeung robahna skémata heubeul.
- Kasaimbangan
Ku ayana kasaimbangan, éfisiénsi interaksi antarsiswa anu keur mekar jeung lingkunganana bakal kajamin jeung kahontal. Piaget ngabagi fase kamekaran
manusa kana opat kamekaran saperti kieu:
Tahapan Umur
Gambaran
Sénsorimotor 0-2 Orok gerak tina tindakan réflék instingtif ti
mimiti lahir nepi ka mikir simbolis. Orok ngawangun pamahaman kana dunya ku cara
nyusun
pangalaman-pangalaman sénsor
jeung tindakan fisik Operational
2-7 Budak mimiti ngutarakeun dunya ku kecap-
kecap jeung ku gambar-gambar. Concerte
operational 7-11
Dina ieu tahap, budak bisa mikir sacara logis ngeunaan kajadian-kajadian konkret
Formal operational
11-15 mangsa rumaja mikir ku cara anu leuwih
abstrak jeung logis. Mikirna leuwih idéalistik.
Vygotsky ngébréhkeun yén prosés diajar bisa lumangsung nalika siswa rancagé atawa diajar migawé pancén-pancén anu can diulik ku manéhna,
tapi éta pancén-pancén téh masih aya dina hontalan kamampuh siswa Trianto:2007:29.
2
39
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
8. Ciri jeung Prinsip Tiori Diajar Konstruktivisme
