53
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
3
nu sok disada cét-cétan. Kecap kurupuk muncul lantaran aya kadaharan lamun didahar kukurukukan. Sudaryat, 2014: 16.
c. Basa téh Simbolis
Dumasar kajian élmu semiotika, lambang nyaéta élmu nu medar sarupaning tanda-tanda nu aya dina kahirupan manusa. Dina semiotika aya sababaraha
rupa tanda nyaéta tanda sign, lambang simbol, sinyal signal, gejala sympton, gerak isyarat gesture, kode, indéks, jeung ikon. Masih dina
ulikan élmu sémiotika yén tanda téh nyaéta lambang nu miboga sipat arbitrér, hartina taya hubungan langsung nu sipatna wajib antara lambang
jeung nu dilambangkeunana.
Ari nurutkeun Sudaryat 2014:17, tanda téh nyaéta barang anu némbongkeun hal atawa obyék kalawan langsung, ilaharna ngandung hiji
maksud tur teu nimbulkeun rupa-rupa tafsiran. Ari lambang nyaéta tanda anu sipatna arbitrér tur konvénsional kalawan dipatalikeun kana maksud nu
tangtu. Sok sanajan lambang téh masih mangrupa tanda tapi lambang téh béda jeung tanda. Tanda mah mangrupa hal atawa barang anu ngawakilan
hiji perkara, ilaharna nimbulkeun réaksi nu sarua ka jalma nu ngarésponana.
Tanda dina basa dina émprona bisa dipasing-pasing dumasar kana cara ditimbulkeunana. Tanda téh bisa dipikanyaho ku manusa ngaliwatan
pangalamanana anu ditimbulkeun ku alam, ditimbulkeun ku sato, sarta ditimbulkeun ku manusa.
d. Basa téh Konvénsional
Sanajan hubungan antara lambang sora jeung nu dilambangkeunana arbitrér, tapi éta lambang téh dina konsép nu geus tangtu mah miboga sipat
konvénsional. Hartina, masarakat basa sapuk yén lambang dipaké pikeun ngawakilan konsép nu diwakilanana. Umpamana, sato nu cokorna opat nu
ilahar sok ditumpakan, dilambangkeun ku sora [kuda], ku kituna masarakat basa Sunda misalna kudu tuhu kana éta aturan. Saupama éta aturan
direumpak, mangka prosés komunikasi moal jalan kalayan lancar.
54
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
3
e. Basa téh Sistem Sora
Média utama nu digunakeun dina basa nyaéta runtuyan sora. Runtuyan sora ngamalir mamawa pesen basa nu nepi kana puseur saraf manusa akibat
ayana réaksi tina tekenan hawa nu ngageter dina kendang ceuli. Sora basa dihasilkeun ngaliwatan alat ucap manusa. Ulikan ngeunaan cara
ngahasilkeun sora basa ku pakakas ucap disebut tatasora fonétik, utamana fonétik artikulatoris.
f. Basa téh Unik
