83
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
3
Dialék sosial atawa sosiolék, nyaéta ragam basa anu digunakeun ku kelompok anu tangtu, anu ngabédakeun jeung kelompok lianna
Ayatrohaedi, 1979:15. Anu kaasup kana kelompok ieu nyaéta kelompok umur, pagawean, kagiatan, jenis kelamin, pendidikan, jste. Contona, basa
atawa istilah-istilah anu digunakeun ku kaum patani.
e. Géografi Dialék
Dubois dina Rohaedi 1983:29 nétélakeun yén géografi dialéktéhnyaéta : ”cabang dialéktologi yang mempelajari hubungan yang terdapat di dalam
ragam-ragam bahasa, dengan bertumpu pada suatu ruang atau tempat terwujudnya ragam-
ragam tersebut’. Ari Jabreg dina Rohaedi 1983:29, nétélakeun yén:
“géografi dialék menyajikan hal-hal yang bertalian dengan pemakaian anasir bahasa yang
diteliti pada saat penelitian dilakukan sehingga dapat dibuktikan”.
Gambaran umum ngeunaan dialék saperti nu disabit-sabit di luhur bakal jelas lamun sakabéh gejala kabasaan dipétakeun. Ku kituna, kalungguhan jeung
peran peta basa dina kajian géografi dialék mangrupa hiji hal anu mutlak dilakukeun.
Kandaga kecap Basa Sunda Wewengkon
Basa lulugu :
muara sampeu
jojodog dalang
ladu bésan
Basa wewengkon Cirebon :
muara kacapeu
telengkok gambun
kalaguding warang
Basa lulugu : béak
boléd dulang
gusur sabaraha
titajong manéh
usum hujan
Basa wewengkon Ciamis : amrin
mantang pané
séréd sanaon
tipagut nyanéh
balabur
Basa lulugu : Basa wewengkon Banten :
84
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
3
sedih leutik
ngaran labun
parawan domba
ngéwa baju
abong alus
aran kabubun
cawéné gémbal
héwa jamam
Basa Lulugu
abdi tolombong leutik
dahar, balakecrakan golodog
génjér ucing-ucingan
maot kentang
lauk sarébuimpun panitik
lasut minyak kalapa
minyak tanah ngagambar langlayangan
Basa Wewengkon Tasikmalaya
abi belenik
botrammayor babancik
géndot éndangan
hilang kumeli
kulinyar olét
salut minyak keletik
minyak lantung wangkong, ngawangkong
Basa Lulugu
seneu sabuk, beubeur
parawan boboko leutik
angeun sendak capit
oncom mana
daék, purun téko
saku, pésak gancangan, buru-buru
comro jalan
kabogoh ngahajakeun pisan
na enya saré
ka mana katincak
sampeu kacida pisan
bantal sing
Basa Wewengkon Kuningan
api bentén
cawéné ceceting
celem céplék
dagé endi
émpan éskan
éndong gégéh
gémét; dagé saemét gili
héhéom hahajaan ujur
ilok pineuh atawa naré
kendi, tina ka endi kapiak
kacapeu kagila-gila keding
karang hulu ka
85
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2017
3
sing tarik sing gedé
hayang seuri batu
ucing rieut
ngeunah, ngeunaheun ti mana
handap, landeuh nyeduh, ninyuh
enyaan palang dada
calana réa, loba
aki batu
tuur genténg
méngkol katarik
kagedé kagugu
mungkal méong
menit mecak
tindi, tina endi téoh
némbok temenan
senténg serewal
jenuk bapa kolot
mungkal dengkul
gending néngkol
D. Kagiatan Diajar
Kagiatan diajar nu kudu dipilampah ku Sadérék nyoko kana runtuyan kagiatan saperti ieu di handap.
1. Titénan heula tujuan jeung indikator hontalan diajar kalawan daria. 2. Baca pedaran matéri ajar nu dipidangkeun kalawan profésional.
3. Pigawé latihan atawa pancén nu dipidangkeun dina ieu kagiatan diajar
kalawan daria. 4. Baca deui saliwat pedaran matéri ajar, tuluy titénan tur bandingkeun
jeung tingkesan matéri ajar kalawan daria. 5. Lamun manggih bangbaluh, Sadérék bisa sawala babarengan diskusi
jeung kancamitra séjénna kalawan silihargaan.
E. LatihanKasusPancén
Sanggeus neuleuman ieu kagiatan kalawan daria tur profesional, jawab sakur pananya atawa paréntah ieu di handap
1. Sebutkeun naon waé tarékah pikeun miara basa Sunda? 2. Jéntrékeun fungsi basa Sunda salaku basa daérah
3.Tataan sababaraha tinimbangan fungsi mata pelalajaran basa jeung sastra
Sunda patalina jeung pangajaran di sakola
