PUCUNG Penentuan Naskah Dasar Penentuan naskah Serat Partadewa yang menjadi teks dasar dalam

cxl

XVII. PUCUNG

1. Kawarnaa kang nèng jroning têmbang pucung Bambang Partadewa lawan garwa wranggana di tuwin putra Sang Prabu Anom Têtuka 2. Partadewa ngandika mring garwanipun ingsun iki bakal 1 dhayohan dhutèng narpati 1 kang dinuta adipati ing Ngawangga 3. Sira iku mirantia ing sêsuguh ing jro miwah jaba ywa nganti ngisin-isini Kandhiraras 2 mijil angrukti 3 sugata 4 4. Partadewa angandika maring sunu Arya Gathutkaca kulup sira sun tuturi ingsun katêkan ing dhayoh anangsara 5 5. Poma kulup dèn mituhu lêkasingsun lamun duta 6 nata arêp sikara mring mami sira aja wani têtulung maring wang 6. Aja ngaton sira dhêlika ing pungkur sigra Bimasuta 7 mentar dhêlik ngintip-intip ing tyas kudu wêtu 8 atarap ing karya 7. Ya ta wau Bambang Partadewa sampun mijil saking 9 pura jumênêng soring taritis kawuwusa Adipati Basusena 10 11 D. kadhayohan datêng aji. 2 C. laras. 3 B. ngamêktèng dsl.. 4 B. sunggata dsl.. 5 C. tan acara. 6 C. uwa. 7 D. Bimaputra. 8 C=D. wêruh. 9 D. sangking. 10 D. Basudewa. cxli 8. Tanpa 11 kanthi manjing palataran wong agung Sêngkuni nèng wuntat 12 nusul napas kêmpis-kêmpis 12 13 jinaganan Kurawa angunjal 13 napas 9. Bambang Partadewa mêndhak 14 lon umatur 14 nêdha carakendra paduka manjing puri kula ingkang nglêladosi ing paduka 10. Sribupati Karna bêngis 15 16 ngandika sru 16 apa 17 sira ing-[103]kang jênêng Partadewa rêsi gya umatur tan kalih naming kawula 11. Nama 18 Partadewa mung kawula tuhu miwah kang Pandhawa yêkti tan liya kang abdi ingkang rusak kang rinusak mung kawula 12. Adipati Karna mèsêm nolih pungkur angling mring kang paman nêdha paman dika pikir punapi ta wontên 19 wong angrangkêp karya 19 13. Gèbès-gèbès 20 kyana patih lon 20 umatur bêbasan ngalêntar bok gih sampun dipungalih gya 21 tumuntên dhawuhna kang pangandika 14. Partadewa ngrumiyini manabda 22 rum bok inggih sumangga lajêng umanjing jro puri ing sakarsa supadi nuntên kalakyan 15. Sigra wau wus manjing pura wong agung tata dènnya lênggah atembok parêkan cèthi ingkang samya ngrakit samya ajuning 23 sugata 11 C. tampi. 1212 B=C kêmpis-kêmpis jinagan mring. 1313 B. pra Kurawa tansah dènnya ngunjal. 1414 C. sarwi lon matur. 15 C. bêngkis. 16 D. pangandikanipun. 17 B=D. bapa. 18 B. ingkang dsl.. 1919 C. ing wong ngrangkêp. D. tiyang ngrangkêp. 2020 C. ki patih alon. 21 B. ngur dsl.. 22 B. panabda dsl.. 23 C. sagunging. cxlii 16. Ingkang rasa sêgêr lêgi myang rum-arum Sang Narpati Karna 24 durung nganti dèncarani 24 ting karompyang Kurawa dènira nadhah 25 17. Partadewa alon panêmbramanipun 26 dhuh sang adipatya kawula atur basuki duk nèng praja ing marga praptèng wusana 18. Anauri Karna mring atmaja wiku ya Ki Partadewa bangêt panarima mami ingsun malês pambagya marang ing sira 19. Hèh Ki Partadewa ing karya sun cancut wit ing praptaningwang dinuta ing sribupati amaringakên sabda pangèstu mring 27 sira 20. Gya andhêku wiku putra lon umatur sabdaning rayinta asih pama ing basuki sakalangkung kapundhi kalingga murda 21. Mung mênawi wontên karsa kang mrih ayu Narapati Kar-[104]na pangandikanira bêngis hèh Ki Parta timbalane Srinarendra 22. Sapa ingkang nyuraya 28 marang sirèku apa karêpira dene liwat kumawani anrang baya kuwanènmu 29 tanpa taha 29 23. Praptaningsun animbali ing sirèku yèn nuntut dak 30 banda 31 sira bangga 31 sun patèni mèsêm-mèsêm wiku putra lon turira 2424 C. hywa nganti dènacarani. 25 D. mangan. 2626 D. dênnya nêmbrama rum. 27 D. ing. 28 B. nyungaya. 2929 D. kurang tata. 30 B=C. tak. 3131 B. bangga sira dsl.. Bait 19 t.p. C. Pada naskah B ada 1 bait setelah bait 21 yang berbunyi Kinon dangu pagenea ta sirèku, wani- wani judhag, kang padha rumêksèng puri, tanpa têrang timbalane srinarendra. cxliii 24. Dhuh sang prabu mila amba kamipurun 32 tingkah kang 32 mangkana 33 anrang baya kumawani anjudhag ming mantri kang rumêksèng praja 25. 34 Awit pun Pandhawa 34 pawong mitra ulun tan mantra mêmitra lir nunggal sayayah [wibi] 35 liya saking mêkatên tyasing pandhita 36 26. Pakartining 37 têtulung ing 38 kawlas ayun sami lan narendra wajib angrêksa 39 kaswasih yèn narendra têtulung sarana aprang 27. Yèn pra wiku 40 mung puja 40 miwah pitutur mangka pun Pandhawa tan dosa dhahat pinurih sinangsara marma kawula sumêngka 28. Sapikantuk 41 nanggulang pakaryan pra dur lan pamyarsa kula Sri Duryudana Narpati nak ing dulur lan narpati Ngamarta 29. Datan 42 43 eman têka kolu 43 murih 44 lêbur nanging dhatêng layak awrate rêbut nagari pantês supe rinewangan 45 46 mèt suraya 46 30. Jêr wadyane sadaya 47 pan êmpuk 47 -êmpuk arêp mêngku praja wêdi ananggulang jurit golèk sraya olèh ratu atos jênang 3332 B. atingkah. 34 B. kadyeka dsl.. 3434 C. Pandhawa pun awit. 35 b.d. C. A,B,D. bibi. 36 C. Pandhawa. 37 C. pakartine. 38 D. wong. 3939 B. ngrêksa ing. D. têtulung. 40 C. mêmuja. D. mêmuji. 41 C. sapikangtuk. 42 B=C tanpa. D. datêng. 43 D. sanak lan. 44 C. mamrih. 45 B. rinencangan dsl.. 46 B. anyuraya dsl.. 4747 B. sami puk dsl. cxliv 31. 48 Malih dipun 48 têrang 49 tan nyambut 49 pangrungu paduka punika sadulur anunggal bibi gumrahing wong dadi têka aji mulya 32. Duk winatêk 50 Kunthi wêtêng-[105]e malêmbung liwat dora cara aji bisa dadi bayi congèr-congèr linabuh marang samodra 33. Wontên malih mêdal saking adatipun lair ingkang jabang marmane 51 52 mijil sing 52 kuping saparane 53 kinelenan gagang lanang 34. Sadèrènging 54 55 dewasa gorohe ngumbuk 55 mangka rahsaning hyang dumunung ingkang prakawis kenging uga kinaryan rahsa 56 sêkawan 35. Tutuk grana karna parji cangkêm 57 catur manggone kang rahsa 58 nanging parah kang umanjing lêgi gurih ning tutuk manggoning rahsa 36. Rahsèng grana bangêr bacin wangi arum mung rahsa nèng karna mèh padha kang nèng parêji yèn kêlêbon kêkilar rahsaning nikmat 59 37. Yèn parêji mung salumrahing winuwus wit punika mangka kaelokaning Hyang Widhi 60 yèn kataman 60 lêgi gurih tanpa rasa 38. Kula sirêping atur bok kajalungup kados yèn kolua mring Pandhawa wus tanpa sih jêr paduka kadadosaning sukêrta 61 48 D. malihipun. 49 B. anyambut dsl.. 50 B. winatak dsl.. 51 B. margane dsl.. 5252 C. sing mijil. 53 B. saranane. 54 B. sadurunge dsl.. 5555 B. diwasa gorohe ngunjuk. C. mangsa goroh anganjuk. D. diwasa gorohe ngubuk. 56 C. rasa. 57 B. jangkêp. 58 C. rasa. 59 C. nikmat. 60 B. katamana dsl. 61 D. sukrêta. cxlv 39. Sadangune sang wikuputra dhoreng wuwus Narpati Ngawangga miwah Ki Patih Sêngkuni pra Kurawa 62 ngantuk ngorok sêsênggoran 62 40. Ing 63 wêkasan wiku putra dènnya muwus Sri Karna anyêntak 64 gêbyak 65 asta asru runtik tan saranta sinikêp Sang 67 Partadewa 41. Pan gumapruk lir sidhakêp udrêg kukuh nanging tanpa lawan mêksa wanti-wanti banting Patih Soman jumbuh susure malêsat 42. Kawuwusa Bimaputra 66 kang nèng pungkur myarsa swara gita [106] sigra dènira umanjing pinapakên ing rama Sang 67 Partadewa 43. Rinarapu 68 dènira arsa têtulung 68 nahan wiku putra Kurawa wus dènsabdani padudona Kurawa lan sanakira 44. Mung Sri Karna kang inguja karsanipun riwusnya sinabdan Kurawa lir turu nglilir barêng ngêbyak 69 barêng 70 surak barêng 71 mêngsah 45. Niba tangi ing palataran padha 72 gêlut [kang jambak] 73 jinambak dhupak 74 nyongkol 75 anampiling gêgamane kabèh padha kapalêsat 6262 B=C ngantuk angorok sênggoran, D. samya ngantuk asênggoran. 62 B. duk dsl.. 6464 B. sru nyêntak. 65 B. gêbrag dsl. 66 B=D Bismaputra. 67 D. dyan. 6868 B. dènnirarsa atêtulung. 69 D. ngêbyak. 70 D. parêng. 71 D. parêng. 72 C. samya. 7373 b.d C=D. A. pan jambak. B. kajambak. 74 B=D nyakot. C. barêng. 75 C. nyakot. cxlvi 46. Kang dènidak 76 gulune ilate mêtu kèh 77 mripat kasipat 77 irung buntus 78 kuping suwir Arya Soman binuru ubêng-ubêngan 47. Kaku tyase manjing urung-urung banyu kalèn nuju matang 79 mukanggung kasaban warih nglangak sundhul bali mundur sinogokan 48. Kawuwusa nata Karna langkung bêndu nyandhak kang sanjata [narawantah] 80 wus kapusthi duk lumêpas wiku putra tangkis asta 49. Kang sanjata prabawa tinulak 81 wangsul nibani Sri Karna kumarutuk lir garimis 82 wusnya ambruk Karna karoban 82 ing panah 50. Kakuning tyas têmah kantaka sang prabu Kurawa ting glimpang ting galêrêng ting karêmpis Patih Soman mundur saking marga 83 toya 51. Duk umiyat Kurawa pating galuntung sigra Partadewa marpêki Patih Sengkuni alon nabda hèh palibaya dènenggal 52. Pra Kurawa dènmota ing ngekrak gupuh 84 [107] Narpati Ngawangga tinumpangna ing turanggi rinompoha tumuli 85 sami mundura 53. Palibaya 86 umatura ing sang prabu 86 manira suwuna pangaksama mring sang aji dene para Kurawa manggih sangsara 76 B. ingidak dsl.. 7777 B=D mripat malumpat C. mripate mlumpat. 78 B. gruwung dsl. 79 B. mahang. 80 b.d. B=C. A.D. parawantah. 81 B=C. katulak. 8282 B=D wusanambruk Karna rinoban ing panah. C. wusana sang Karna rinoban ing panah. 83 B. margèng. 84 B. rampung dsl.. 85 C. anuli. 8686 B. matura mring sang aprabu. cxlvii 54. Nanging dede saking manira satuhu wit karsa priyangga dhêndhaning sikaring janmi lan katura 87 kawula asung yu bagya 87 55. 88 Kawuwusa Sangkuni sawadyanipun 89 sabên 89 saonjotan lèrèn kang samya lumaris mêmêtèki 90 Kurawa kang munggèng ikrak 56. Nata Karna ing samarga-marga kantu kondur mring Ngawangga ning marga têmbange salin mari pucung kang gumanti maskumambang

XVIII. MASKUMAMBANG