SDM, teknologi, sarana dan prasarana, dan kemitraan antara agroindustri skala besarsedang dengan agroindustri skala kecil atau rumahtangga.
2.5 Penelitian Terdahulu dan Posisi Penelitian
Penelitian strategi pengembangan agroindustri bioetenaol berbasis potensi bahan baku dan sumber daya daerah belum banyak dilakukan. Akan tetapi secara
umum penelitian terkait pengembangan agroindustri sudah dikerjakan sebelumnya, sehingga dapat dijadikan rujukan dalam penelitian ini.
Penelitian agroindustri berbasis potensi daerah dilakukan oleh Mirah 2007, yang mengkaji pengembangan agroindustri uggulan wilayah berbasis
kelapa di Provinsi Sulawesi Utara, yang menghasilkan kesimpulan bahwa potensi pasar merupakan sub elemen kunci pendukung pengembangan agroindustri. Lebih
lanjut hasil penelitian tersebut menyebutkan bahwa faktor penghambat
pengembangan adalah sumber daya teknologi dan keterbatasan finansial. Peningkatan sumber daya teknologi merupakan sub elemen kunci kebutuhan
pengembangan agroindustri berbasis kelapa. Triyanto 2007 melakukan penelitian mengenai pengembangan bisnis
biodisel dari minyak kelapa sawit dan pengaruhnya terhadap pasokan minyak goreng di Indonesia. Faktor yang berpengaruh terhadap pengembangan bisnis
adalah faktor politik dan faktor ekonomi. Variabel-variabel dari faktor tersebut yang mempengaruhi pengembangan bisnis biodiesel adalah variabel fluktuasi
harga, kebijakan ekspor, subsidi, pajak, kurs rupiah, peraturanbirokrasi, pemasaran dan suku bunga perbankan. Untuk pengembangan bisnis biodisel
diperlukan strategi berikut: i Pengembangan bisnis biodisel dari minyak kelapa sawit dilakukan secara bertahap, ii Penerapan teknologi proses produksi, iii
Pembangunan industri biodisel terpadu, dan iv Melakukan aliansi strategis dengan mitra dari negara maju.
Penelitian terkait pengembangan teknologi proses dilakukan oleh Arnata 2009 terkait pengembangan alternatif teknologi pembuatan bioetanol dari ubi
kayu. Hasil penelitian menyimpulkan bahwa alternatif terbaik proses fermentasi secara bertahap dapat dikembangkan PHODOXL SURVHV OLNXLILNDVL GHQJDQ Į-
asimilase, sakarifikasi dengan amiloglukosidase AMG dan selulase kasar serta fermentasi menggunakan S. cerevisidae.
S DM,
be e
e esar
2. .
.5 P
ba a
a a
a ha
ha ha
ha ha
ha ha
ha ha
ha ha
ha h
h ha
ha ha
a a
ha ha
ha ha
h ha
ha ha
ha ha
a ha
a ha
h ha
h ha
h ha
h a
a a
h a
a h
h h
n n
n n
n n
n n
n n
n n
n n
n n
n n
n n
n n
n n
n n
n n
n um
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m um
um um
um um
um um
um m
um um
um um
m um
m um
um um
um m
um um
um u
um um
um um
m um
um u
um m
m m
um u
um um
um um
um u
u m
u u
u u
se e
e ebe
be be
be e
e e
be be
e be
e e
e e
e e
e e
e e
e be
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
be be
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
lu lu
lu lu
l l
l l
l l
l l
lu l
l l
l lu
l l
l l
l l
l l
l l
l l
l l
2 2
2 200
00 00
00 00
00 7
7 7
7 7
ke e
e ela
la a
a a
la a
a a
a la
a a
a a
a a
a a
a a
a a
la a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
p p
pa p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p pa
a a
asa sa
sa a
a a
a a
a sa
a sa
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a s
a a
a a
a r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
la a
a anj
nj nj
j j
nj j
nj j
j nj
j j
j j
j j
j j
j nj
j j
j j
j nj
nj j
nj nj
nj j
j j
nj j
j j
nj j
j j
j j
j j
j j
j j
j j
j j
j j
j j
ut ut
ut ut
ut ut
u ut
u t
t ut
ut ut
ut u
u t
u u
ut ut
u ut
t ut
ut t
u u
u ut
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
pe e
e eng
ng ng
ng ng
n ng
ng ng
ng ng
ng ng
ng ng
g ng
ng ng
ng g
ng g
n ng
ng ng
ng ng
ng n
ng g
ng ng
ng g
g n
ng g
ng g
g g
n ng
ng ng
g g
g ng
g g
g g
g g
g ng
ng n
ng ng
ng g
g g
g g
n g
ng g
g ng
n ng
g g
g g
g g
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
P e
en n
n n
n n
n n
n n
n n
n n
n n
n n
n n
n n
n n
n n
n n
n in
in in
in in
in n
in in
in i
i in
in n
in in
in n
in n
n n
in in
n in
n in
in i
i i
in in
n n
n i
i n
n i
n i
n n
n i
n i
n i
i n
n n
g pe
e e
eng ng
ng ng
ng ng
ng ng
ng g
ng ng
g ng
g ng
g ng
ng ng
ng ng
ng ng
ng g
g ng
ng ng
ng ng
ng g
ng ng
ng ng
ng g
g ng
g g
g n
ng ng
ng ng
ng ng
ng g
ng g
ng ng
ng g
g g
ng ng
g g
g n
g n
g n
ng ng
n ng
g g
g ng
g g
ng g
g n
g g
g g
g g
ng g
g g
g g
g g
g g
g g
g g
g g
g g
g g
g g
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
bi i
i iod
od od
od d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d d
d i
is i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
go o
or or
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
rr r
r r
r r
en en
en en
en e
en en
en e
en e
e en
e en
e e
en en
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e en
e en
e e
e e
e e
e e
en e
e en
e e
en e
e e
en e
n en
en en
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
g ad
d d
dalah ya
a a
ang ha
a a
arga, pe
e e
emas di
i i
iperlu sa
a a
awit P
e emba
de e
e e
e e
ng ng
ng ng
ng ng
ng ng
n ng
ng g
ng ng
ng g
ng ng
ng ng
g ng
ng ng
n g
ng ng
ng ng
ng n
ng ng
ng ng
ng ng
ng g
ng ng
g ng
ng ng
ng ng
g g
ng n
n ng
ng n
ng n
g g
g g
g g
ng ng
ng ng
g ng
n n
ng n
ng n
n g
n g
g g
g g
g g
g g
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
2 2
2 2
2 00
00 00
00 00
00 00
00 00
00 00
00 00
00 00
00 00
00 00
00 00
00 00
00 00
00 00
00 00
00 00
00 00
00 00
00 00
00 00
00 00
00 00
00 00
00 00
00 00
9 9
9 9
9 9
9 9
9 9
9 9
9 9
9 9
9 9
ka a
a a
yu yu
yu yu
yu yu
yu yu
yu yu
yu yu
yu yu
yu u
yu yu
yu yu
yu yu
yu yu
yu u
yu u
yu yu
u u
yu yu
yu yu
yu yu
yu yu
yu u
yu yu
u u
y y
yu u
u y
u y
u yu
u u
yu u
yu yu
u u
u u
u yu
u u
u u
u u
y y
y y
y y
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. se
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e ca
ca c
ca ca
ca ca
ca ca
ca ca
ca ca
ca ca
c c
c c
ca c
ca c
ca c
ca ca
a ca
a ca
c a
a a
a ca
ca a
ca ca
c ca
ca c
ca c
c c
c c
a c
c c
c c
c c
c r
r r
r r
r ra
r ra
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r r
r as
s s
s s
im im
im im
im im
im m
im im
im im
im im
m im
m m
im m
m im
im m
im im
m im
i m
im m
im im
im im
im m
im im
m im
im i
m m
m m
im m
im im
im im
m m
m im
m m
m im
i m
m m
m m
im m
m m
m i
i i
il i
i i
i i
i fe
e e
e rm
rm rm
rm rm
rm rm
rm r
r r
r r
m r
rm rm
rm m
r rm
rm rm
rm r
rm rm
r rm
rm rm
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
en e
en e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e