Tabel 23. Pengaruh cara tanam terhadap hasil ubikayu.
Cara Tanam
D
an Pengolahan Tanah
Musim Hujan Musim Kemarau
Daya Tumbuh
relatif
e Hasil Relatif
Daya Tumbuh
relatif
e Hasil Relatif
Posisi Stek
Vertikal Miring 45
100 100
92 Horizontal
100 96
69 100
92 71
100 92
58 Kedalaman Tanah
10 cm 15 cm
97 98
87 90
75 98
74 91
Sumber : Tonglum,et al. 2001.
d.  Pemupukan
Pemupukan  sangat  diperlukan  untuk  mendukung  pertumbuhan  dan produksi ubikayu.  Hasil  penelitian  menunjukkan  bahwa  hara  yang  hilang  terbawa
panen  untuk setiap ton ubikayu segar adalah 6,54 kg N; 2,24 kg P
2
O5; dan 9,32 K
2
Ohamusim, dimana 25  N,  30  P
2
O
5
,  dan  26  K
2
Berdasarkan perhitungan tersebut, hara yang terbawa panen  ubikayu pada tingkat hasil 30  tonha adalah  147,6  kg  N;  47,4  kg  P
O  terdapat  di  dalam umbi  Wargiono,et al, 2006.
2
O
5,
; dan  179,4 kg  K
2
Oha. Untuk mendapatkan hasil  tinggi  tanpa  menurunkan  tingkat  kesuburan  tanah,  hara  yang
terbawa  panen tersebut harus diganti melalui pemupukan setiap musim. Tanpa pemupukan akan terjadi pengurasan  hara  sehingga  tingkat  kesuburan  tanah
menurun.  Pemupukan  yang  tidak rasional dan  tidak berimbang juga dapat merusak kesuburan tanah. Pemupukan  harus  dilakukan  secara  efisien  sehingga  didapatkan
produksi tanaman  dan  pendapatan  yang  diharapkan.  Umbi  ubikayu  adalah  tempat menyimpan sementara  hasil  fotosintesis  yang  tidak  digunakan  untuk  pertumbuhan
vegetatif  tanaman.  Dengan  demikian,  pertumbuhan  vegetatif  yang  berlebihan 86
Tabel 23. P
Ca a
a ara T
D
an n
n n
Peng Tan
Posis s
s si S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
S S
t t
t te
t t
te te
te t
t te
t t
t t
t t
t t
t t
t te
t t
t t
t te
t t
t t
te t
t t
t t
t t
t t
t t
t t
t t
t t
t t
t t
t t
t t
Vertik k
kal al
al al
al al
al al
a al
a al
a l
a l
l al
a l
l a
a al
a a
a a
al al
l a
al al
l l
l Mirin
n ng
ng g
g g
45 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 Horiz
z z
zo o
o nt
nt nt
nt t
t nt
nt nt
nt nt
nt nt
n n
nt nt
nt t
nt n
nt nt
nt nt
nt nt
nt nt
n nt
nt n
t nt
t t
t n
t nt
n t
n t
t t
nt t
nt t
n t
t t
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a Keda
a a
la la
a a
a ma
ma ma
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
ma m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
10 cm m
m m
15 cm m
m m
Sumbe e
e er
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
: :
T T
T T
T T
T T
T T
T T
T T
T T
T T
T T
T T
T T
T T
T
d.  Pem m
mu mu
mu mu
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
pu p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
P P
P P
Pe Pe
Pe P
P P
P P
P Pe
Pe Pe
Pe Pe
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
Pe P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P P
P m
produ u
u k
i i
i i
i i
i si
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i u
panen n
n n
unt
2
Oha a
a a
mus
B B
B Berda
hasil 3 3
3 30  to
umbi Wa
menda a
a apatk
terbaw w
w w
w w
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a pemup
p pu
pu pu
pu pu
pu pu
pu pu
pu pu
u pu
pu pu
pu pu
u u
pu u
u u
u pu
pu pu
pu pu
pu u
pu pu
pu pu
u u
pu u
u u
u u
u u
u pu
pu pu
u pu
pu u
u u
pu pu
pu pu
u pu
u u
u u
u u
p p
u pu
pu pu
p p
p u
p p
p p
p p
p p
p p
ka ka
ka k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k menur
r ru
ru u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u n.
n. n.
n. n.
n n.
n. n
n n.
n. n
n. n.
n. n.
n n.
n. n.
n n
n. n
. n.
n n
n n
n. n.
n. n.
n n.
n. n
n n.
n n
n n
. n
n n
n n
n kesubu
bu u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
ra ra
ra ra
ra ra
ra ra
ra ra
ra ra
ra r
ra ra
ra ra
ra ra
r r
ra ra
ra ra
ra ra
r r
r ra
ra ra
ra r
ra ra
r r
r a
ra ra
ra ra
ra ra
ra ra
a a
ra r
ra ra
ra a
r ra
a ra
r r
a r
r a
a r
a a
a n
n n
n n
n n
n n
n n
n n
n n
n n
n n
n n
n n
n produ
u uk
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k uk
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
i si
si si
si si
si si
si si
si s
si i
i si
si si
si i
si s
si si
si i
si si
si i
i si
i i
si si
si i
s si
si si
i i
si si
si si
s i
i s
s i
s s
si s
i s
s s
i ta
t t
t menyi
i im
im m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m m
m pa
p pa
p pa
p pa
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p pa
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p vegeta
a a
a a
a a
ti ti
ti ti
t ti
ti ti
ti ti
ti t
ti t
ti ti
ti t
t t
i t
ti ti
ti t
i t
ti ti
t i
t t
ti i
i i
i i
i i
t t
t ti
t t
t t
t t
t t
t t
t f
f f
f f
f f
f f
f f
f f
f f
f f
f f
f f
f f