79
Jika massa jenis pada 25
o
C telah diketahui, maka untuk menghitung massa jenis pada suhu tertentu dapat digunakan rumus sebagai berikut:
ρ= ρ’+ 0,0007 T
o
C – 25
o
C
keterangan: ρ = massa jenis pada 25
o
C ρ’= massa jenis pada T
o
C T = suhu biodiesel
o
C 0,0007 = faktor koreksi rata-rata untuk 1
o
C Menghitung volume piknometer kosong
Massa jenis air pada 25
o
C = 0,9971 gmL Jadi, 0,9971 gmL =
V = 25,1033 mL
1. Massa jenis minyak
Pengukuran 1
Massa jenis minyak pada suhu 25
o
C Massa jenis minyak pada suhu 40
o
C
ρ
1
= ρ
1
= ρ
1
= 0,9184 grammL ρ= ρ’+ 0,0007 T
o
C – 25
o
C 0,
9184 gmL = ρ’+ 0,0007 40
o
C – 25
o
C 0,9184 gmL
= ρ’ + 0,0007 15 0,9184 gmL
= ρ’ + 0,0105 ρ’ = 0,9079 gmL
ρ’ = 907,9 kgm
3
Pengukuran 2
Massa jenis minyak pada suhu 25
o
C Massa jenis minyak pada suhu 40
o
C
ρ
2
=
ρ
2
= ρ
2
= 0,9184 grammL ρ= ρ’+ 0,0007 T
o
C – 25
o
C 0,
9184 gmL = ρ’+ 0,0007 40
o
C – 25
o
C 0,9184 gmL
= ρ’ + 0,0007 15 0,9184 gmL
= ρ’ + 0,0105 ρ’ = 0,9079 gmL
ρ’ = 907,9 kgm
3
80
Pengukuran 3
Massa jenis minyak pada suhu 25
o
C Massa jenis minyak pada suhu 40
o
C
ρ
3
=
ρ
3
= ρ
3
= 0,9184 grammL ρ= ρ’+ 0,0007 T
o
C – 25
o
C 0,
9184 gmL = ρ’+ 0,0007 40
o
C – 25
o
C 0,9184 gmL
= ρ’ + 0,0007 15 0,9184 gmL
= ρ’ + 0,0105 ρ’ = 0,9079 gmL
ρ’ = 907,9 kgm
3
Pengukuran Massa jenis minyak pada 40
o
C kgm
3
1 907,9
2 907,9
3 907,9
Rata-rata 907,9
2. Massa jenis biodiesel B
1
Pengukuran 1
Massa jenis biodiesel pada suhu 25
o
C Massa jenis biodiesel pada suhu 40
o
C
ρ
1
= ρ
1
= ρ
1
= 0,9133 grammL ρ= ρ’+ 0,0007 T
o
C – 25
o
C 0,
9133 gmL = ρ’+ 0,0007 40
o
C – 25
o
C 0,9133 gmL
= ρ’ + 0,0007 15 0,9133 gmL
= ρ’ + 0,0105 ρ’ = 0,9028 gmL
ρ’ = 902,8 kgm
3
Pengukuran 2
Massa jenis biodiesel pada suhu 25
o
C Massa jenis biodiesel pada suhu 40
o
C
ρ
2
= ρ= ρ’+ 0,0007 T
o
C – 25
o
C 0,
9133 gmL = ρ’+ 0,0007 40
o
C – 25
o
C
81
ρ
2
= ρ
2
= 0,9133 grammL 0,9133 gmL
= ρ’ + 0,0007 15 0,9133 gmL
= ρ’ + 0,0105 ρ’ = 0,9028 gmL
ρ’ = 902,8 kgm
3
Pengukuran 3
Massa jenis biodiesel pada suhu 25
o
C Massa jenis biodiesel pada suhu 40
o
C
ρ
3
= ρ
3
= ρ
3
= 0,9133 grammL ρ= ρ’+ 0,0007 T
o
C – 25
o
C 0,
9133 gmL = ρ’+ 0,0007 40
o
C – 25
o
C 0,9133 gmL
= ρ’ + 0,0007 15 0,9133 gmL
= ρ’ + 0,0105 ρ’ = 0,9028 gmL
ρ’ = 902,8 kgm
3
Pengukuran Massa jenis biodiesel B
1
pada 40
o
C kgm
3
1 902,8
2 902,8
3 902,8
Rata-rata 902,8
3. Massa jenis biodiesel B
2
Pengukuran 1
Massa jenis biodiesel pada suhu 25
o
C Massa jenis biodiesel pada suhu 40
o
C
ρ
1
= ρ
1
= ρ
1
= 0,9122 grammL ρ= ρ’+ 0,0007 T
o
C – 25
o
C 0,
9122 gmL = ρ’+ 0,0007 40
o
C – 25
o
C 0,9122 gmL
= ρ’ + 0,0007 15 0,9122 gmL
= ρ’ + 0,0105 ρ’ = 0,9017 gmL
ρ’ = 901,7 kgm
3
82
Pengukuran 2
Massa jenis biodiesel pada suhu 25
o
C Massa jenis biodiesel pada suhu 40
o
C
ρ
2
=
ρ
2
= ρ
2
= 0,9122 grammL ρ= ρ’+ 0,0007 T
o
C – 25
o
C 0,
9122 gmL = ρ’+ 0,0007 40
o
C – 25
o
C 0,9122 gmL =
ρ’ + 0,0007 15 0,9122 gmL
= ρ’ + 0,0105 ρ’ = 0,9017 gml
ρ’ = 901,7 kgm
3
Pengukuran 3
Massa jenis biodiesel pada suhu 25
o
C Massa jenis biodiesel pada suhu 40
o
C
ρ
3
=
ρ
3
= ρ
3
= 0,9122 grammL ρ= ρ’+ 0,0007 T
o
C – 25
o
C 0,
9122 gmL = ρ’+ 0,0007 40
o
C – 25
o
C 0,9122 gmL
= ρ’ + 0,0007 15 0,9122 gmL
= ρ’ + 0,0105 ρ’ = 0,9017 gmL
ρ’ = 901,7 kgm
3
Pengukuran Massa jenis biodiesel B