iv
DAFTAR ISI
Riwayat Hidup i
Kata Pengantar ii
Daftar isi iv
Daftar Tabel vii
Daftar Gambar viii
Daftar Lampiran ix
I. PENDAHULUAN
1 A. Latar Belakang
1 B. Tujuan dan Manfaat
3
II. TINJAUAN PUSTAKA
3 A. Buah Manggis Garcinia mangostana L.
4 B. Pemanfaatan Kulit Buah Manggis KBM
5 C. Pengeringan Semprot
7 D. Formulasi
7 E. Effervescent
8 F. Asam Sitrat
9 G. Asam Malat
10 H. Natrium Bikarbonat
11 I. Maltodekstrin
11 J. Sorbitol
12 K. Aspartam
13 L. Polietilen Glikol
14
III. METODOLOGI
15 A. Bahan
15 B. Alat
15 C. Metode Penelitian
15 1. Persiapan Bahan Baku
16 2. Optimasi Proses Pengeringan Semprot
17
v
3. Formulasi 19
a Formulasi Dasar 19
b Formulasi Utama 20
D. Metode Analisis 22
1. Rendemen 22
2. Total Padatan 22
3. Pengukuran Warna 22
4. Densitas Kamba 23
5. Kelarutan Dalam Air 23
6. Total Fenol 23
7. Kapasitas Antioksidan 24
8. Total Antosianin 25
9. -Mangostin
25 10. Kadar Air
26 11. Kadar Abu
26 12. Kadar Lemak
27 13. Kadar Protein
27 14. Kadar Karbohidrat
28 15. Nilai pH
28 16. Uji Organoleptik
28
IV. HASIL DAN PEMBAHASAN
29 A. Kondisi Pengeringan Semprot Optimum
29 1. Rendemen
31 2. Warna
33 3. Antosianin
35 4. Komponen Fenolik
37 5. Karakteristik Bubuk Terbaik
39 a Kapasitas Antioksidan
39 b
-mangostin 40
c Kelarutan 40
d Densitas Kamba 41
B. Formula Effervescent 41
vi
1. Formula Dasar 42
2. Formula Utama 46
3. Karaktersitik Produk Utama 49
V. KESIMPULAN DAN SARAN
51 A. Kesimpulan
51 B. Saran
52
DAFTAR PUSTAKA 53
LAMPIRAN 58
vii
DAFTAR TABEL
Tabel 1. Formulasi Dasar effervescent 20
Tabel 2. Formulasi Utama effervescent 21
Tabel 3. Data Proksimat Kulit Buah Manggis Segar dan Tepung 29
Kulit Buah Manggis Tabel 4 Kondisi Operasional Alat Pengering Semprot
31 Tabel 5. Data Rendemen Bubuk Ekstrak Kulit Buah Manggis
31 Terhadap Tepung Kulit Buah Manggis dan Maltodektrin
Tabel 6. Data Rendemen Bubuk Ekstrak Kulit Buah Manggis 32
Terhadap Total Padatan Ekstrak Kulit Buah Manggis dengan Maltodekstrin
Tabel 7. Data Warna Bubuk Estrak Kulit Buah Manggis 34
Tabel 8. Komposisi Formula Dasar effervescent 46
Tabel 9. Data Proksimat Produk Effervescent Ekstrak Kulit 50
Manggis Terpilih
viii
DAFTAR GAMBAR
Gambar 1. Struktur Kimia Asam Malat 10
Gambar 2. Enkapsulasi dengan Maltodektrin 12
Gambar 3. Struktur Kimia Sorbitol 12
Gambar 4. Struktur Kimia Aspartam 13
Gambar 5. Proses Pembuatan Tepung Kulit Buah Manggis
16
Gambar 6. Proses Ekstraksi Kulit Buah Manggis
17
Gambar 7. Diagram Alir Pembuatan Bubuk Esktrak Kulit Buah Manggis
19
Gambar 8. Diagram Pembuatan Formula Dasar Minuman Bubuk
20
Effervescent Kulit Buah Manggis Gambar 9.
Diagram Pembuatan Formula Utama Minuman Bubuk 21
Effervescent Kulit Buah
M anggis
Gambar 10. Bubuk Esktrak Kulit Buah Manggis Perlakuan 35
Suhu 160
o
C dengan konsentrasi bahan pengisi 15 Gambar 11. Total Antosianin Bubuk Ekstrak Kulit Buah Manggis
36 Gambar 12. Total Fenol Bubuk Ekstak Kulit Buah Manggis
38 Gambar 13. Struktur
-mangostin 40
Gambar 14. Nilai Rata-Rata Skor Kesukaan Panelis Terhadap 44
Parameter Rasa Manis Fomulasi Dasar Effervescent Gambar 15. Nilai Rata-Rata Skor Kesukaan Panelis Terhadap
45 Parameter Rasa Asam Fomulasi Dasar Effervescent
Gambar 16. Nilai Rata-Rata Skor Kesukaan Panelis Terhadap 45
Parameter Secara keseluruhan Fomulasi Dasar Effervescent Gambar 17. Nilai Rata-Rata Skor Kesukaan Panelis Terhadap
47 Parameter Warna Fomulasi Utama Effervescent
Gambar 18. Nilai Rata-Rata Skor Kesukaan Panelis Terhadap 48
Parameter Rasa Fomulasi Utama Effervescent Gambar 19. Nilai Rata-Rata Skor Kesukaan Panelis Terhadap
49 Penerimaan Keseluruhan Fomulasi Utama Effervescent
ix
DAFTAR LAMPIRAN
Lampiran 1. Data Presentase Ekstrak dalam Bubuk 58
Lampiran 2. Data Warna 59
Lampiran 3. Data Uji Statistik Warna Parameter L 62
Lampiran 4. Data Uji Statistik Warna Parameter a 63
Lampiran 5. Data Uji Statistik Warna Parameter b 64
Lampiran 6. Data Rendemen Bubuk Ekstrak Kulit Manggis Terhadap 65
Tepung Kulit Buah Manggis dan Maltodekstrin Lampiran 7. Data Uji Statistik Rendemen Bubuk Esktrak Kulit Buah
66 Manggis Terhadap Tepung Kulit Buah Manggis dan
Maltodekstrin Lampiran 8. Data Rendemen Bubuk Ekstrak Kulit Manggis Terhadap 67
Tepung Kulit Total Padatan Ekstrak dengan Maltodekstrin Lampiran 9. Data Uji Statistik Bubuk Ekstrak Kulit Manggis Terhadap 68
Tepung Kulit Total Padatan Ekstrak dengan Maltodekstrin Lampiran 10. Data Total Padatan Ekstrak Kulit Manggis dengan
69 Maltodekstrin
Lampiran 11. Data Total Padatan Bubuk Ekstrak Kulit Buah Manggis 71
Lampiran 12. Data Kadar Antosianin Bubuk Ekstrak Kulit Buah Manggis73 Lampiran 13. Data Uji Statistik Kadar Antosinin
75 Lampiran 14. Data Total Fenol Ekstrak dan Bubuk Kulit Buah Manggis 76
Lampiran 15. Data Uji Statistik Total Fenol 78
Lampiran 16. Kurva Standar Analisis Total Fenol, 79
Kurva Standar Analisis -mangostin, Data Kadar
-mangostin Lampiran 17. Kurva Standar DPPH, Data analisis DPPH, Data Analisis 80
Kelarutan Lampiran 18. Data Analisis Densitas Kamba Bubuk Ekstrak Kulit Buah 81
manggis Tanpa Pemadatan, Data Analisis Densitas Kamba Bubuk Ekstrak Kulit Buah Manggis dengan Pemadatan
Lampiran 19. Lembar Kuisioner Uji Rating Hedonik Formulasi 82
x
Dasar Effervescent Lampiran 20. Data Uji Rating Hedonik Formula Effervescent Dasar
83 Parmeter Rasa Manis
Lampiran 21. Data Uji Rating Hedonik Formula Effervescent Dasar 84
Parmeter Rasa Asam Lampiran 22. Data Uji Rating Hedonik Formula Effervescent Dasar
85 Penerimaan Keseluruhan
Lampiran 23. Data Analisis Statistik Uji Rating Hedonik Formula 86
Effervescent Dasar Parameter Rasa Manis Lampiran 24. Data Analisis Statistik Uji Organoleptik Formula
87 Effervescent Dasar Parameter Rasa Asam
Lampiran 25. Data Analisis Statistik Uji Organoleptik Formula 88
Effervescent Dasar Penerimaan Keseluruhan Lampiran 26. Lembar Kuisioner Uji Organleptik Formulasi
89 Effervescent Utama
Lampiran 27. Data Uji Rating Hedonik Formula Effervescent Utama 90
Parameter Warna Lampiran 28. Data Uji Rating Hedonik Formula Effervescent Utama
91 Parameter Rasa
Lampiran 29. Data Uji Rating Hedonik Formula Effervescent Utama 92
Penerimaan Keseluruhan Lampiran 30. Data Analisis Statistik Uji Organoleptik Formula
93 Effervescent Utama Parameter Warna
Lampiran 31. Data Analisis statistik Uji Organoleptik Formula 94
Effervescent Utama Parameter Rasa Lampiran 32. Data Analisis Statistik Uji Organoleptik Formula
95 Effervescent Utama Penerimaan Keseluruhan
Lampiran 33. Kadar Air Formula Effrevescent Terpilih, Kadar Abu 96
Formula Effrevescent Terpilih, Kadar Lemak Formula Effrevescent Terpilih, Kadar Protein Formula Effrevescent
Terpilih, Kadar Karbohidrat by Different Formula Effrevescent Terpilih, Data pH Formula Effrevescent
xi
Terpilih Lampiran 34. Estimasi Biaya Produksi effervescent Formula Dasar
97 4 dan 5
1
I. PENDAHULUAN