Cara Analisis Data CARA PANALITEN

25

BAB IV ASILING PANALITEN SAHA PANGREMBAGANIPUN

A. Deskripsi Subjek Panaliten

Subjek panaliten menika inggih menika Serat Centhini Latin asil pelatinan saking Serat Centhini karyanipun Paku Buwono V dening Karkono Kamajaya lan dipunterbitaken dening Yayasan Centhini Yogyakarta. Menawi dipuntingali saking wosipun, Serat Centhini awujud satunggaling ensiklopedi budaya Jawi, amargi naskah menika ngemot kathah perkawis babagan budaya Jawi. Pramila, naskah menika dipundadosaken sumber wonten ing panaliten menika. Saksampunipun milih sampel saking kalih welas jilid Serat Centhini kasebut, panaliti pikantuk saperangan jilid ingkang ngemot upacara pawiwahan adat Jawi, inggih menika jilid 1, 2, 3, 5, 6, lan 10. Ingkang dipunwastani upacara pawiwahan wonten ing panaliten menika inggih menika sadaya upacara ingkang limrah dipunlampahaken masarakat kangge ngatur perkawis- perkawis ingkang gegayutan kaliyan pawiwahan. Kangge langkung nggampilaken nglompokaken data, mila data ingkang sampun dipunasilaken dipunserat wonten ing wujud tabel kados mekaten. Tabel 1. Adat Ngawontenaken Upacara Pawiwahan No. Jinis Adat wonten ing Upacara Pawiwahan Jilid Bab 1. Milih jodho 2 - Perkawis ingkang dipunajab dipungadhahaken tiyang estri. - Wanita ingkang boten kenging dipunnikah. 25 26 Tabel salajengipun No. Jinis Adat wonten ing Upacara Pawiwahan Jilid Bab - Tetimbangan milih jodho miturut pasatowan . - Tetimbangan milih jodho kanthi cara ngetang aksara Jawi. - Tetimbangan trahipun. - Milih jodho saking candra wanita. - Milih jodho adhedhasar watakipun. - Milih jodho miturut dinten miyosipun. 4 Wanita ingkang kirang sae dipundadosaken garwa 2. Ubarampe ingkang kedah dipunsediakaken wekdal upacara pawiwahan 2 Sajen pendheman, sajen guwakan, sajen tarub, sajen nyembelih maesa, sajen dhandhang pawon, sajeng gedhong utawi kamar kangge nyimpen wos, sajeng majang patanen, sajen garenda, sajen siram, sajen paes, sajen nikah, sajen pengulu, sajen panebus kembar mayang, sajen majemukan midadareni, sajen memule, sajen kangge wilujengan saksampunipun nikah, syarat penganten boyong, sajen wilujengan sepasaran. 3. Saperangan acara wilujengan wonten ing upacara pawiwahan 2 Wilujengan midadareni, wilujengan saksampunipun upacara nikah, wilujengan brokohan, wilujengan sapekenan utawi gangsal dinten, wilujengan selapanan. 4. Anggenipun mbagi tugas tiyang gadhah damel 2 among bukti, among sokanandi, among bikang mardeya, among talijiwa, among kahwa, among usadi, among ganda, among suka, among andrawina, among sukarena lan among busana . 5. Milih dinten kangge ngresmikaken penganten 1 Sasi ingkang sae lan awon kangge ngresmikaken penganten. 27 Tabel salajengipun No. Jinis Adat wonten ing Upacara Pawiwahan Jilid Bab 6. Sumbangan 2 - Tiyang badhe nyumbang dhumateng tiyang ingkang nembe gadhah damel sanajan namung sekedik. - Cara nampi tami ingkang rawuh kangge nyumbang. 6 Sumbangan ingkang limrahipun dipunparingaken 7. Lamaran 2 Cara nampi lamaran 8. Tuguran 6 Ingkang dipunlampahaken wekdal tuguran 9. Paningset 2 Wosipun paningset 10. Tarub majang 1 Petungan masang tarub 13. Nyadran 2 Adat nyadran sakderengipun krama 14. Penganten siram 6 Penganten putri siram lan dipunpaes 15. Ijab 2 - Donga ijab - Tata cara ijab - Tata cara ijab 16. Panggih 2 - Temu penganten - Balangan gantal - Mecah tigan - Wijikan - Ngujung - Kacar-kucur - Pangkon - Ngabekti - Ganti busana 6 - Paes penganten - Penganten kakung tumuju papan temu penganten - Pesta 10 Paes penganten 17. Adat saksampunipun temu penganten 2 - Dipuntingali kaping tiga - Ngunjuk jampi 18. Boyongan 2 Syarat ingkang kedah dipunbekta 6 Adicara boyongan 19. Upacara khusus 2 Bubak kawah Tumplak punjen 28 Tabel salajengipun No. Jinis Adat wonten ing Upacara Pawiwahan Jilid Bab 20. Adat Pawiwahan Miturut Saperangan Agami lan Syari’at Nabi 1 Adat pawiwahan agama Sambu, agama Brahma, agama Endra, agama Wisnu, agama Bayu, agama Kala, syari’at Nabi Adam, syari’at Nabi Nuh, syari’at Nabi Ibrahim, syari’at Nabi Musa, syari’at Nabi ‘Isa lan syari’at Nabi Muhammad.

B. Asiling Panaliten

Upacara-upacara pawiwahan ingkang sajatosipun, awujud pralambang manunggaling kakung lan estri. Limrahipun, upacara menika dipunlampahaken menawi sampun pikantuk petangan dening ingkang estri adhedhasar petangan neptu saking calon penganten kekalih lan sakpanunggalanipun. Sasampunipun ngempalaken data wonten ing tabel adat ngawontenaken upacara pawiwahan wonten ing Serat Centhini, data kala wau dipunperang dados kalih bagean, inggih menika cara nemtokaken bakal mantu sarta tata cara upacara pawiwahan adat Jawi wonten ing Serat Centhini. Sanesipun, pirembagan wonten ing panaliten menika dipuntandhingaken kaliyan adat lan tatacara upacara pawiwahan adat Jawi ing wekdal samenika. Ing ngandhap menika badhe dipunandharaken pirembagan asil deskripsi caranipun nemtokaken bakal mantu lan tatacara upacara pawiwahan adat Jawi wonten ing Serat Centhini.