Mudah dan Aktif Belajar Fisika untuk Kelas XI
126
5. Gerak Menggelinding
2 A7 3?75 ;38B;7 032 E5 03?53?9 ;3553:7275 ;7:E 30B6 0=: E5 27:3;?9 27 A :A7 ;32A? AB
?=2?=2 30B6 932? E5 ;3:8B 27 8: ?E 3553:7275 2:6 3?7A7D 03?53?9E 30B6 032 31? A?:7 2 ?=A7
. 2 2 A ;3553:7275 07: A729 A3?827 3:7 ;9 932B 53?9 03?:5B5 31? 03?; 2 8?9
E5 27A3;B6 2:; AB BA? ; 235 93:7:75 032
a. Menggelinding pada Bidang Datar
30B60327:723?A3?:3A927A07252A?22703?75E
33?A72 .5?7:723?2A;3553:7275;9 07252A?AB:A76?B270BA9? 79:A7270BA:717;9
7:723?6E;3:9B953?9A?:72A729273?A723553?9 ?=A7 36755 7:723? 279A9 A729 ;3553:7275 9?3 7:723?
2:; 932 3:7 27 2 0725 2A? 9? 032 ;35:;7 A?:7 2 53?9 ?=A7 3?E 53?9 A?:7 ;3B?BA B9B;
3DA= 2:6
+AB953?9?=A72?73;B5EE50393?820326E 5E 5339 E5 ;3567:9 ;=;3 5E 27 ;=;3 5E 9
;3E3009 7:723? 03?53?9 ?=A7 A3?62 =?=E E7AB 27 A7A79 3?;;=;35EE2A27AB:79
2 ?7 3?; A3?30BA 9 273?=:36
79 5E 5339 E5 0393?8 2 7:723? 03?7:7 9=A 2
27B0A7AB79 93 2:; 3?; 53?9 A?:7
0 ;9
9 273?=:36 I
+AB9 7:723? 38: E5 ;3;7:797 ;=;3 73?7 2?7
3?; 3?13A 53?9 A?:7 9 ;3827 I
3A3?5 03? 5E E5 0393?8
03? 3?13A A?:7 ; ; 032 95
313AB2BAA;355B:B52767AB52353?;
AB 36755
95 ; 95 ;
J BA?
BA?
Gambar 5.17
a Benda bergerak translasi. b Benda bergerak rotasi.
c Benda menggelinding pada bidang yang
permukaannya kasar.
1
N
O
mg F
f
g
R F
R F
v
= 0 R
Gerak Rotasi dan Kesetimbangan Benda Tegar
127
30B67:723?38:03?;
95;3;7:7978?78?7 1;7:723?A3?30BA272=?=5 =:365E303? 33?A725;0?3AB9:63?13AE527:;7
7:723?A3?30BA879 A72925E5339A?7:723?2
:A77:723?;3:B1B?3:7 A3?2A5339367557:723?;3553:7275
2 793A6B7
95
1; ;
7:723?;3:B1B?3:7
; 95
A7:723?;3553:72755B9.+4
235 ;9
; 95
39?51=0A3AB93?13AB2BAE
Contoh
5.3
F N
mg f
g
Gaya gesek akan menyebabkan silinder menggelinding. Gaya gesek
ini berperan dalam menghasilkan momen gaya untuk silinder.
Ingatlah
b. Menggelinding pada Bidang Miring
2 A3:6 ;353A6B7 06D 7:723? 9 ;3553:7275 879 A3?2A 5E 5339 A? 7:723? 2 0725 3AB6 3;797 6:E
20725;7?755?7:723?2A;353:7275;96?B25E 5339 A? 7:723? 2 0725 ;7?75
+AB953?9A?:703?:9B3?; 7 I
5
2 1=
7:723? 9 03?53?9 ?=A7 879 7:723? 77 ;3;7:797 3?13A 303?
36755 9 273?=:36 3?13A B2BA 3?13A B2BA 2?7 53?9 ?=A7 2 30B6 7:723? 273009
2E;=;35E2?75E53393?;5E5339BAB9032 E5 ;3553:7275 2 0725 ;7?75 2:6
E :7 E5 0393?8 2 7:723? A3A7 A729 ;37;0B:9 ;=;35E33?A75E03?AA729273?67AB59:77279?39
5EA3?30BA0393?82?7BA?=A735;3:9B93:7;772?7 2B 3?; 27 A 273?=:36 3?;
7 7
I +AB97:723?38:
3?;3?13AE2:6 7
7
7
I
30B67:723?38:6=;=5303?;95;3;7:7978?78?71;3;B27 7:723?A3?30BA27A3;A920725;7?75235B2BA93;7?75G
3AB9:63?13AE527:;77:723?879 A72925339:A7:717
7:723?;3553:7275
Contoh
5.4
Gambar 5.18
Sebuah benda yang menggelinding pada bidang miring.
mg sin mg
mg cos f
g
N
Mudah dan Aktif Belajar Fisika untuk Kelas XI
128
c. Beban Dihubungkan Melalui Katrol
73:,2A3:6;3;3:8?7A3A5030AB032E5 2779A =:36 3BA A:7 2 276B0B59 235 9A?=: 9 A3A7
; 9A?=: 27079 9?3 2 03:B; ;3;3:8?7 9=3 ;=;3 73?7 39?5 2 A3:6 ;3;3:8?7 ;=;3 73?7 35
23;797 2 2A ;355B9 9=3 ;=;3 73?7 36755 2A ;3;3?67AB59 ; 9A?=: 2 7A3; 9A?=: 77
3?6A79 . 30B6 030 03?; 276B0B59 235 3BA A:7 A729 03?; ;3::B7 30B6 9A?=: E5 2A
03?53?9?=A7A?=:;3;7:797;203?8?78?73?A;3;7:797 ;=;3 73?7 :7 27A?79 =:36 5E 36755 030 03?53?9 93
A 2 ;35:;7 3?13A A?:7 303? 3?; 53?9 A?:7 2 032 2:6
I I
3?; 53?9 ?=A7 2 9A?=: 2:6
I 79A355A:72.+4
27B0A7AB7993.+
4
9 273?=:36 3?;
AB I
799A?=:03?B7:723?38:235;;=;373?7 .+ 4
;3827
I
Gambar 5.19
Beban dihubungkan dengan katrol.
T
mg
R R
F T
a
2 793A6B7951;J
I
; G
:369?30725:7177:723?38:03?53?938507252351? ;3:B1B?;3553:717?
7 7
; 7G
;
; A7:723?38:;3553:72755B9.+4 235
36755273?=:36 7
; 7 ;
Gambar 5.20
a Gaya-gaya pada benda m. b Gaya-gaya pada katrol.
M F
T T
mg
M R