Komposisi Pemeluk Agama Data Monografi Desa Paranggupito
45 setunggal Sura. Wonten ing tahun menika dipunwontenaken dinten Senin Pahing
surya kaping 4 November 2013 malem Selasa Pon surya kaping 5 November 2013. Jumbuh kaliyan pratelan informan 01 ing ngandhap menika.
“Upacara labuhan ageng kuwi dianakne saben malem tanggal 1 Sura, nha tahun iki tiba pas malem tanggal 5 November 2013
.” CLW 01 Asal usul wontenipun upacara labuhan ageng menika gegayutan kaliyan
sejarah perjuanganipun Raden Mas Said nalika nglampahi perang gerilya ing wilayah Dhusun Sawit, Desa Paranggupito, Kecamatan Paranggupito. Asal-usul
upacara labuhan ageng menika dipunwiwiti rikala perang gerilya ing Surakarta ing wulan besar 1848 dumugi wulan Sura 1848. Kompeni kaliyan pihak
Kasultanan Yogyakarta saha Kasunanan Surakarta menika ngawontenaken satunggaling paseksen. Paseksen menika dipunraos nguntungaken pihakipun
kompeni. Raden Mas Said menika ngraos dipunrugekaken saha nglampahi perang gerilya wonten ing wilayah sekitar Surakarta dumugi wilayah Sawit.
Dumugi Dhusun Sawit Raden Mas Said taksih dipunuyak dening kompeni, mila R. M. Said nglajengaken lampahipun dumugi sakpinggiripun seganten Kidul.
Wonten ing sakwijining dalu, Raden Mas Said menika semedi wonten ing nginggil redi sakpinggiripun seganten Sembukan. Redi menika dipunsukani
nama redi Gendera amargi ing jaman perjuangan dipunsukani gendera merah putih. Raden Mas Said menika nyuwun petunjuk dhumateng Kanjeng Ratu
Kidul. Malem Jumat Pon tabuh 01.30 ing wulan Sura 1848 panyuwunanipun Raden Mas Said menika dipunkabulaken. Saksampunipun panyuwunanipun
Raden Mas Said menika dipunkabulaken, beliau tindak malih dhateng Surakarta. Wonten ing Surakarta R.M. Said damel Pura Mangkunegaran saha damel
46 Kadipaten Mangkunegaran. Raden Mas Said menika pikantuk gelar Pangeran
Adipati Mangkunegaran I. Kangge wujud raos syukur awit sampun saged nglawan penjajah Walanda, Raden Mas Said ngaturaken sesembahan dhumateng
Ratu seganten Kidul kanthi nglabuhaken sesaji wonten ing seganten Sembukan. Saking lampahanipun Raden Mas Said rikala jaman rumiyin, masyarakat
Paranggupito dumugi sakmenika taksih nglampahi upacara labuhan ageng menika saha taksih pitados bilih seganten Sembukan menika sakral. Andharan
menika jumbuh kaliyan pratelanipun informan 01 ing ngandhap menika. “Jaman ndhisik kuwi nalika jaman penjajahan, Raden Mas Said kuwi
ngenekne perang gerilya amarga daerah Surakarta karo Yogyakarta arep dikuasai penjajah. Perange kuwi kira-kira seko wulan besar 1848 tekan
Sura. Ndhek semana perange kuwi tekan Dhusun Sawit kono. Lha amarga Raden Mas Said ora setuju yen daerah Surakarta karo
Yogyakarta dikuwasani, dheweke melakukan segala cara. Lha sakwijining wengi, beliau semedi neng gunung gendera pinggire pantai
sembukan kae, njaluk bantuan nyang Ghaib, lha ghaib kuwi mau sing nguri-uri lan ngopeni ana laut selatan yaiku Kanjeng Ratu Kidul.
Ndelalah pas malem jumat pon wulan Sura, panjalukane mau terkabul. Sakbanjure dikabulke mau akhire percaya yen dhaerah Pantai Sembukan
kuwi sakral banget. Mula Raden Mas Said mau langsung nglarungke sesaji nggo ngekeki persembahan nggo Kanjeng Ratu Kidul mau. Tekan
sakiki masyarakat Paranggupito isih percaya yen Pantai Sembukan kuwi sakral. Luwih-luwih yen arep njejaluk, contone : kaya ngusir penjajah,
para warga sing arep njaluk pitulunggan, golek rejeki.
” CLW 01 Andharan babagan asal-usul upacara labuhan ageng ing nginggil ugi
dipunsengkuyung saking dokumen Dinas Kebudayaan Pariwisata Pemuda dan Olahraga Kabupaten Wonogiri ing ngandhap menika.
“Upacara Ritual Larung Ageng di Pantai Sembukan Wonogiri erat kaitannya dengan sejarah perjuangan Raden Mas Said saat melakukan
perang gerilya di wilayah Dusun Sawit Kecamatan Paranggupito. Perang gerilya di wilayah Surakarta terjadi sekitar 2 bulan yaitu dari
bulan besar 1848 sampai bulan Sura 1848 selama 2 bulan ini kompeni secara tidak langsung telah meguasai wilayah kasultanan Yogyakarta
dan Kasunanan Surakarta.Pihak kompeni serta pihak Kasultanan dan