Géografi Dialék

87 PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2016 8 Dialék 1 Dialék 1, nyaéta dialék anu dibalukarkeun ku kaayaan alam sabudeureun dialék éta digunakeun. Dialék 1 dihasilkeun ku dua faktor nyaéta waktu jeung tempat. Contona, basa Sunda nu dipaké di daérah Kuningan, nurutkeun sajarahna éta basa asli Kuningan sarta nurutkeun tempatna basa éta téh digunakeun di Kuningan wungkul. Dialék 2 Dialék 2, atawa dialék regional, nyaéta basa nu digunakeun di luar daérah nu makéna Ayatrohaedi, 1979. Contona, basa Sunda nu digunakeun di daérah Cirebon-Sunda disebut dialék regional 1 sedengkeun basa Sunda nu digunakeundi daérah Cirebon-Jawa Cirebon, Indramayu disebut dialék regional 2. Dialék sosial Dialék sosial atawa sosiolek, nyaéta ragam basa anu digunakeun ku kelompok anu tangtu, anu ngabédakeun jeung kelompok lianna Ayatrohaedi, 1979:15. Anu kaasup kana kelompok ieu nyaéta kelompok umur, pagawean, kagiatan, jenis kelamin, pendidikan, jste. Contona, basa atawa istilah-istilah anu digunakeun ku kaum patani.

e. Géografi Dialék

Dubois dina Rohaedi 1983:29 nétélakeun yén géografi dialéktéhnyaéta : ‖cabang dialéktologi yang mempelajari hubungan yang terdapat di dalam ragam-ragam bahasa, dengan bertumpu pada suatu ruang atau tempat terwujudnya ragam- ragam tersebut‟. Ari Jabreg dina Rohaedi 1983:29, nétélakeun yén: “géografi dialék menyajikan hal-hal yang bertalian dengan pemakaian anasir bahasa yang diteliti pada saat penelitian dilakukan sehingga dapat dibuktikan”. Gambaran umum ngeunaan dialék saperti nu disabit-sabit di luhur bakal jelas lamun sakabéh gejala kabasaan dipétakeun. Ku kituna, kalungguhan jeung peran péta basa dina kajian géografi dialék mangrupa hiji hal anu mutlak dilakukeun. 88 PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2016 8 Kandaga kecap Basa Sunda Wewengkon Basa lulugu : muara sampeu jojodog dalang ladu besan Basa wewengkon Cirebon : muara kacapeu telengkok gambun kalaguding warang Basa lulugu : beak boled gulang gusur sabaraha titajong manéh usum hujan Basa wewengkon Ciamis : amrin mantang pane sered sanaon tipagut nyaneh balabur Basa lulugu : sedih leutik ngaran labun parawan domba ngewa baju Basa wewengkon Banten : abong alus aran kabubun cawene gembal hewa jamam Basa Lulugu abdi tolombong leutik dahar, balakecrakan golodog genjer ucing-ucingan maot kentang lauk sarebuimpun panitik lasut minyak kalapa minyak tanah ngagambar langlayangan Basa Wewengkon Tasikmalaya abi belenik botrammayor babancik gendot endangan hilang kumeli kulinyar olet salut minyak keletik minyak lantung wangkong, ngawangkong Basa Lulugu seneu sabuk, beubeur parawan Basa Wewengkon Kuningan api benten cawene 89 PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2016 8 boboko leutik angeun sendak capit oncom mana daék, purun teko saku, pesak gancangan, buru-buru comro jalan kabogoh ngahajakeun pisan na enya saré ka mana katincak sampeu kacida pisan bantal sing sing tarik sing gedé hayang seuri batu ucing rieut ngeunah, ngeunaheun ti mana handap, landeuh nyeduh, ninyuh enyaan palang dada calana réa, loba aki batu tuur genténg méngkol ceceting celem ceplek dage endi empan eskan endong gegeh gemet; dage saemet gili heheom hahajaan ujur ilok pineuh atawa nare kendi, tina ka endi kapiak kacapeu kagila-gila keding karang hulu ka katarik kagedé kagugu mungkal meong menit mecak tindi, tina endi teoh nembok temenan senteng serewal jenuk bapa kolot mungkal dengkul gending néngkol 90 PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2016 8

D. Kagiatan Diajar