36
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2016
4
ngawangunngarékonstruksi pangaweruhna ngeunaan dunya tempat hirupna Suyono dan Hariyanto, 2011:104. Sedengkan nurutkeun Cahyo 2013: 22,
konstruktivisme mangrupa salah sahiji filsafat pangaweruh anu inti pamadeganana nganggap yén pangaweruh téhnyaéta jieunan manusa
sorangan anu mangrupa hasil konstruksi kognitif ngaliwatan kagiatan individu ku cara nyieun struktur, katégori, konsép, jeung skéma anu
diperlukeun pikeun ngawangun éta pangaweruh. Trianto 2007:26 ogé ngébréhkeun yén tiori pembelajaran konstruktivisme mangrupa tiori
pembelajaran kognitif wanda anyar dina psikologi pendidikan anu mana siswa kudu manggihan sorangan jeung nransformasikeun informasi
kompléks; maluruh informasi anyar ku aturan-aturan heubeul jeung ngarévisi lamun éta aturan-aturan heubeul geus teu luyu deui.
Leuwih wincik Piaget ngébréhkeun yén konstruktivisme nyaéta konstruksi wangunan pangaweruh anu diwangun tina kagiatantindakan saurang
individu. éta pangaweruh téh ngalaman évolusi, sifatna saheulaanan, henteu statis, mangrupa prosés anu terus-terusan. Ari pangaweruhlain anu aya di
luar manusa, tapi aya dina jero diri individu anu ngawangun éta pangaweruh. Nurutkeun konstruktivisme, pangaweruh hiji jalma mangrupa hasil kontruksi
aktif individuna sorangan. Tina éta pedaran ébréhyén konstruktivisme anu diébréhkeun ku Piaget sifatna individual jeung leuwih museur kana prosés
internal.
Tina définisi-définisi tadi, bisa dicindekkeun yén tiori diajar kontruktivisme mangrupa tiori diajar anu meredih siswa supaya bisa ngonstruksi kagiatan
diajar jeung nransformasikeun informasi kompléks ti mimiti milih, ngama‘naan, nepi ka nguji bebeneran informasi anu ditarimana pikeun
ngawangun pangaweruh sacara aktif jeung kontinu.
2. Tokoh-tokoh Tokoh kontruktivisme di antarana Piaget jeung Vygotsky
Piaget ngébréhkeun yén kamekaran siswa ngawangun struktur kognitif atawa pétaméntal
na anu diistilahkeun ―schemaskéma‖ atawa pétakonsép pikeun nyangkem jeung ngaréspon pangalaman fisik tina lingkungan di
sabudeureunana Suyono Hariyanto, 2011:107. Saterusna Piaget
37
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2016
4
nerangkeun yén manusa mibanda struktur pangaweruh dina otakna, saperti kotak-kotak anu masing-masing miboga ma
‘na anubéda-béda. Ku sabab kitu, dinaprosésdiajar lumangsung dua prosés, nyaétaprosés organisasi
informasi jeung adaptasi Cahyo, 2013: 37.
Prosés organisasi nyaétaproséswaktu manusa ngahubungkeun informasi anu ditarimana jeung struktur-struktur pangaweruh anugeus ditunda
atawageus nyampak saméméhna dina otak. Sedengkan prosés adaptasi nyaétaprosés anu eusina dua kagiatan. Kahiji, ngahubungkan atawa
ngaintergrasikeun pangaweruh anu ditarima ku manusa atawa nu disebut asimilasi. Kedua, ngarobah struktur pangaweruh anyar nepi ka lumangsung
hiji kasinambungan equilibrium.
Ari prosés ngarekonstruksi, sakumaha anu dijelaskan ku Piaget, nyaéta saperti kieu Cahyo, 2013:
- Skémata
Piaget ngutarakeun yén skémata jalma dewasa dimimitian tiskématabudak ngaliwatanprosés adaptasi nepi kapenataanjeung organisasi. Beuki
mampuhhiji jalmangabédakan hiji stimulus jeung stimulus séjénna, mangka beukiloba skématana. Ku kituna, schematanyaéta struktur organisasi kognitif
anu salilana mekar jeung robah. Prosés anu nyababkeun ayana parobahan nyaéta asimilasi jeung akomodasi.
- Asimilasi
Asimilasi mangrupa prosés kognitif jeungpenyerapananyarnalika hiji jalmangahijikeun stimulus atawa presépsi kanaskémata atawa paripolah
anugeus aya. Asimilasi téh henteu bisa ngarobah skémata, tapi mangaruhan atawamungkin waé bisa nimbulkeun tumuwuhnaskémata. Asimilasi
lumangsung sacara kontinu dina kamekaran intéléktual anak.
- Akomodasi
Akomodasi nyaétaprosés struktur kognitif anu lumangsung luyu jeung pengalaman anyar. Prosésakomodasi ngahasilkeun wangunan schemata
anyar jeung robahna schemata heubeul.
38
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2016
4
- Kasaimbangan
Ku ayana kasaimbangan, éfisiénsi interaksi antar siswa anukeur mekarjeung lingkunganana bakal kajamin jeung kahontal. Piaget ngabagi fase kamekaran
manusa kanaopat kamekaran saperti kieu:
Tahapan Umur
Gambaran
Sénsorimotor 0-2
Orok gerak tina tindakan réflék instingtif ti mimiti lahir nepi ka mikir simbolis. Orokngawangun
pamahaman kana
dunya ngaliwatan
pengoorganisasian pangalaman-pangalaman
sénsor jeung tindakan fisik Operational
2-7 Budak mimiti mréséntasikeun dunya ku kecap-
kecap jeungku gambar-gambar. Concerte
operational 7-11
Dina ieu tahap, budak bisa mikir sacara logis ngeunaan kajadian-kajadian konkret
Formal operational
11-15 mangsa rumaja mikir ku cara anu leuwih abstrak
jeung logis. Mikirna leuwih idéalistik.
Vygotsky ngébréhkeun yénprosés diajar bisa lumangsung nali kasiswa rancagé atawa diajar migawépancén-pancén anucan diulik ku manéhna, tapi
éta pancén-pancén téhmasih aya dina hontalan kamampuh siswa atawa eta pancén-pancén téh masih aya dina zone of proximal development
Trianto:2007:29.
3. Ciri jeung Prinsip Tiori Diajar Konstruktivisme
