100
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2016
9
b Dina Pupuh Sinom Balandongan ngujur jalan
Sok hayang los baé indit Kendang gedé pakauman
Dagdigdug rasaning ati Balé diréka masjid
Mun émut bati rumanjung Tegal tengah nagara
Laun-laun sugan hasil Kadal gedé pareng alus bagja awak
c Dina pupuh Asmarandana Simpay rema beulit cinggir
Ulah lali mun geus angkat Mugi émut saban waktos
Pangcalikan tonggong kuda Ka nu tuhu buméla
Ulah matak gender kayu Matak bingbang pipikiran
d Dina Pupuh Dangdangggula Pare leuweung saha nu teu peurih
Tawon hideung asa disangsara Hampas minyak dibobodo
Hanas abdi satuhu Nngin agan tuang janari
Teu puguh kasauran Sok malayu
Jalir tur cidra subaya Beubeur cangkéng balung kabulen ku daging
Buktina luncat mulang
b. Rarakitan
Rarakitanhartina: 1 lalayaran dina rakit;
2 rakit tiruan kana gebog; jeung 3 ngaran salahsahiji sisindiran.
Jadi, bangbalikan dangding téh gelarna dina dangding. Ku sabab éta réana engang dina unggal jajaran, katut sorana engang nu
panungtung dina saban padalisan kudu nurutkeun patokan dangding, gumantung kana pupuhna.
101
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2016
9
Sarakit ngandung harti sepasang. Rarakitan sisindiran anu cangkangna sarakit, eusina sarakit. Sok rajeun aya sisindiran anu cangkangna sarta
eusina leuwih ti dua kalimah, nu kitu ogé rarakitan kénéh. Aya deui anu minangka jadi tanda rarakitan téhnyaéta sawatara kecap dina cangkang
sok dipenta deui dina eusina. Rarakitan teh eusina aya nu ngandung: 1 rarakitan piwulang;
2 rarakitan lulucon; jeung 3 rarakitanasmara.
Gambar 9. 13 Eusi Rarakitan
Ieu di handap conto-conto rarakitan. a Rarakitan Piwulang
1 Méméh ngagelarkeun kasur Samak heula ambéh rineh
Méméh nyaritakeun batur Tilik heula awak manéh
2 Hayang iwung los ka Bandung Rék ngasah los ka Sumedang
Hayang bingung geura nyandung Rék susah geura ngahutang
3 Hadé cabé anu ngora Nu kolot mah lada teuing
Hadé capé eukeur ngora Geus kolot mah laku cicing
4 Sing getol nginum jajamu Ambéh jadi kuat urat
Sing getol néanganélmu Gunana dunya ahérat
102
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2016
9
b Rarakitan Lulucon
Sisindiran boh rarakitan atawa paparikan anu ngandung lulucon disebutna sesebred.
Geura ieu conto-conto rarakitan anu ngandung lulucon. 1 Pribumi nu ngajul jeruk
Kuring mah niiran Pribumi ulah rek giruk
Kuring arek sisindiran 2 Tipeuting samping geresik
Tibeurang tumpal bandéra Tipeuting pagiling gisik
Tibeurang papangih éra 3 Magartéh cau lampeneng
Cau kepok dina nyiru Magarteh lampanyat konéng
Geuning nya dekok nya gembru 4 Paribasa ngayam samak
Neukteukan bari motongan Paribasa néang anak
Ngadekeutkeun popotongan
c Rarakitan Asmara
1 Ka mana nya nyiar payung Sakieu panas poéna
Ka mana nya nyiar duyung Sakieu panas haténa
2 Batur mah dibaju hideung Kuring mah kabaya baé
Batur mah dipikatineung Kuring mah sangsara baé
3 Paingan kopo di lamping Geus aya talina hiris
Lulucon téh ngandung sagala rupa nu matak pikalucueun, pikaseurieun, sakapeung
pikakeuheuleun, tapi keheul gé teu weleh lucu, teu weléh pikaseurieun jiwana ngandung rasa birahi
gumbira sedih jst.
103
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2016
9
Paingan poho ka kuring Geus aya ganti nu geulis
4 Hanjakal ku nangka liat Hayang leleuweungan baé
Ayeuna katuncar hideung Hanjakal ka nu ngaliwat
Hayang reureujeungan baé Ayeuna paturay tineung
c. Paparikan
