7
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2016
79 Vokal
Cara Ngagunakeun jeung Ngedalkeun Vokal Vokal atawa swara nyaéta sora basa nu diwangun ku hawa nu kaluar tina
bayah sarta waktu ngaliwatan tikoro teu meunang hahalang. Dina ngawangun vokal aya tilu perkara anu mangaruhan ajén atawa
kualitasna, nyaéta buleud-gepengna wangun biwir, maju-mundurna létah, jeung luhur-handapna létah. Ari vokal dina basa Sunda jumlahna aya
tujuh siki seperti dilambangkeun dina tabél ieu di handap.
Tabel 7. 1Lambang Vokal
Lambang Vokal
Grafemis a
i u
e o e eu
Fonémis a
i u
ε o
e eu
Fonétis [a]
[i] [u]
[ε] [o]
[∂] [ő]
Tabel 7. 2Posisi Vokal
Wangun Biwir Posisi
Luhur Handapna Létah
Hareup Peuseur
Tukang
Létah tina lalangit
b tb
b tb
b tb
Luhur i
ő u
Tengah
o
Handap a
Keterangan: b : buleud
tb : teu buleud
3. Konsonan a. Cara Ngawangun jeung Ngedalkeun Konsonan
Konsonan atawa wianjana nyaéta sora basa nu diwangun ku hawa kaluar tina bayah sarta waktu ngaliwatan tikoro meunang hahalang.
Kons onan dina basa Sunda aya 18 nyaéta:
b, c, d, e, g, h, j, k, l, m, n, ny, ng p, r, s, t, w. jeung y
7 KD
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2016
80
Aya tilu cara ngawangun konsonan minangka ajén atawa kualitasna, nyaéta 1 kaayaan pita sora, 2 tempat artikuli, jeung 3 cara
artikulasi. Dumasar kana tempat artikulasina, aya konsonan bilabial, labiodentals,
konsonan dentl, arveolar, palatal, veral, glottal, jeung konsonan laringal. Dumasar kana cara artikulasina, aya konsonan mandeg,
geser, sisi, geter, nasal, jeung semivokal.
Tabel 7. 3Distribusi Konsonan Konsonan
Posisi Dina Kecap Di Awal
Di Tengah Di Tungtung
b bau
ubar teurab
c cokot
buncis _
d dasar
adat bejad
f fasilitas
tafsir aktif
g garu
tugur bedug
h hayang
dahar waluh
j jalan
bagja mi‘raj
k kawas
aki batuk
l lamun
alus bijil
m mana
ambu anom
n naha
maneh dusun
ny nyiar
anyar _
ng ngan
angeun soang
p palay
opak hilap
q q
ur‘an furqon
_
r rea
urang pasir
s sayur
asem tiis
t teuas
batan urat
v vokal
lava _
w wates
sawah riceuw
x xenon
luxor xerox
y yakin
ayak bolay
z zat
azab juz
7
PPPPTK TK DAN PLB BANDUNG © 2016
81 4. Runtuyan Sora, Engang, jeung Kecap
Runtuyan sora, engang, jeung kecap téh raket patalina. Sora aya nu bisa madeg mandiri jadi engang aya nu kudu ngaruntuy heula jeung sora basa
lianna. Kitu deui engang, aya nu langsung jadi kecap aya nu kudu ngaruntuyjeung engang séjénna. Cindekna, kecap diwangun ku runtuyan
engang. Ari engang diwangun ku runtuyan sora. Adegan Engang
Engang dina basa Sunda umumna diwangun ku vokal V atawa rendonan vokal jeung konsonan K. Upama dirumuskeun, adegan atawa
kaédah engang dina basa Sunda téh kieu.
V : i-eu, u-lah, e-ra, o-yek, eu-pan, a-bus
VK : ab-di, um-pak, em-pang, ong-koh, eun-teung
KV : da-mar, ka-rung, sun-da, e-ra, na-on
KVK : an-jeun, jang-kung, cang-kang, bu-dak
KKV : ge-bru, ti-bra, nyong-clo, num-pra
KKVK : nga-jleng, ra-cleng, tu-bruk, ke-prak
Balukar ayana pangaruh basa kosta, dina basa Sunda ogé sok kapanggih adegan engang kieu.
VKK : ons, eks-tra,
KVKK : Teks, kon-Teks
KKKV : stra-te-gi, stra-ta
KKVKK : kom-pleks
KKKVK : struk-tur, in-struk-tur
KVKKK : korps
5. Ciri-ciri Supraségméntal
