Página 29 de 61
5. Projetu Estrada via ka faixa dupla Tasitolu-Tibar nian asina husi GoTL ho ADB iha
Juñu 2015. Aleinde projetu ne’ebé hala’o hela tuir listaa iha leten, iha mos projetus potensiais seluk ne’ebé
finansia ho osan empréstimu ne’ebé atualmente sei iha fazes preparasaun dezeñu no estudu viabilidade no mos negosiasaun hodi asina akordu empréstimu. Projetus hirak ne’e mak
hanesan:
1. Projetu Melloramentu Infra-estruturas Drenajen Dili nian atu finansia ho osan empresta
husi banku Xina EXIM 2.
Auto Estrada Kosta Sul Primeiruira seksaun husi Suai-Mola 3.
Dezenvolvimentu aeroportu Internasional Dili 4.
Dezenvolvimentu Portu Baía Tíbar 5.
Estrada Nasional Baucau-Lautem 6.
Estrada Nasional Baucau-Viqueque 7.
Baze Fornesimentu BFS ka SSB Alokasaun orsamentu tinan 2016 ba projetus hirak ne’e ne’ebé finansia ho osanne’ebé empresta
nia montante mak 107milloens exklui fundu kontrapartida Governu nian.Distribuisaun detaillada ba kada orsamentu aprezenta iha tabele 7 no aneksu 1.
4.2.24. Programa Parserias Públika-Privadas
Aleinde dalan ka forma ne’ebé konvensional, governu Timor Leste buka mos hala’o modalidade Parserias Públika-Privadas ka Public-Private Partnerships PPPs hodi
dezenvolve infra-estruturas. Razaun fundamental atu hala’o Parserias Públika-Privadas ne’e mai husi faktu katak tipu arranjus ka akordus komersiais hanesan ne’e potensialmente
permite Governu hetan benefísius husi espesialistas no finansiamentu setor privadu nian, ne’ebé hanesan ingredientes importantes tebes ne’ebé bele fó rezultadus hanesan kualidade
ne’ebé ás ho efisiénsia, aleinde risku mínimu ba Governu atu hala’o projetus infra- estruturas.
Iha tinan hira liubá, governu estabelese enkuadramentu legal no institusional ne’ebé hanesan elementus importante tebes hodi tipu projetus PPP ne’e bele dezenvolve no hetan susesu.
Estabelesimentu hanesan ne’e Ministériu Finansas mak lidera liu husi Parserias Públika- Privadas ho Unidade Empréstimus. Dekretu-Lei No. 422012 regula rejime legaljurídiku kona-
ba Parserias Públika-Privadas tuir alterasaun husi Dekretu-Lei No. 22014 no Dekretu Lei 082014 Hodi implementa Regras no Regulamentus husi Dekretu-Lei 022014 ne’ebé
Konsellu-Ministrus aprova no Prezidente RDTL mak promulga.
Hein katak Projetus ne’ebé jere tuir Parserias Públika-Privadas halo planu didi’ak hodi nune’e bele tulun Governu alkansa objetivus hanesan tuir mai:
1. Apoia Governu atu elabora konseitu no dezeñu, implementa noou operasionaliza
projetus esensiais infra-estruturas nian no atrai investimentu setor privadu mai Timor-Leste hodi promove ka haburas kresimentu ekonómiku.