Ukara ing inggil menika nedahaken hubungan makna kausalitas kanthi fungsi informatif
. Titikanipun ngandharaken satunggaling fakta inggih menika bebendu mledhosipun Gunung Sinabung ingkang sampun damel kapitunan tumrap warga
ing sakiwatengenipun. Gunggungipun warga ingkang ngungsi 26.000 kanthi wekdal 4 sasi. Kapitunan sanesipun inggih menika kapitunan materi ingkang
ngantos angka 713 milyar. Titikan sanesipun wacana menika dipunandharaken kanthi basa ingkang gampil dipunpahami.
b. Fungsi Panyaruwe
Miturut Moeliono 1988: 466 panyaruwe inggih menika tuturan ingkang dipunandharaken awujud kecaman utawi pamanggih ingkang ngewrat
pertimbangan ala becikipun tumrap satunggaling karya, pamanggih saha sanes-
sanesipun. Saking pamanggih menika saged kadamel titikan wacana ingkang ngewrat panyaruwe inggih menika.
1 Ngginakaken tembung-tembung ingkang asipat tegas saha ngewrat perintah
ingkang kedah dipuntindakaken, tuladhanipun tembung kudu ‘kedah’.
2 Andharan menika minangka wujud koreksi ingkang gadhah makna positif
utawi sae dhateng babagan tartemtu. 3
Panyaruwe menika dipunnginakaken kangge paring pertimbangan ala becikipun dhateng kahanan tartemtu.
4 Panyaruwe menika ngewrat solusi kangge cara ngrampungaken prekawis
tertemtu. 5
Panyaruwe menika asipat mbangun, tegas, saha menekan dhateng prekawis ingkang saweg kalampahan, tuladhanipun.
Masalah sara pancen peka sensitif. Mula yen ana isu sara, negara kudu hadir, mbelani sing minoritas, ora kok masalah ngrusak kanthi tumindak
zalim marang sing minoritas. PS no. 7 15 Pebruari 2014
Wacana ing inggil menika nedahaken hubungan makna kausalitas ingkang gadhah fungsi panyaruwe. Pawadanipun inggih menika wonten ukara negara kudu
hadir, mbelani sing minoritas menika nedahaken makna akibat minangka
panyaruwe ingkang asipat mbangun, tegas, saha menekan dhateng prekawis SARA ingkang kadhang kedadosan ing masarakat. Ukara menika minangka
wujud koreksi saking redaksi ngengingi perkawis SARA Suku, Ras, Agama ingkang mujudaken satunggaling konflik. Indonesia sajatosipun nagari ingkang
kathah suku, ras, agama. Saking kathahipun SARA menika boten jarang mujudaken konflik horisontal, saengga nagari kedah ndherek ngrampungaken
prekawis menika.
c. Fungsi Pamrayogi
Miturut Moeliono 1988: 784 pamrayogi inggih menika pamanggih ingkang awujud usul, anjuran, cita-cita kangge ngandharaken satunggaling pertimbangan
dhateng prekawis tartemtu. Saking pamanggih menika saged kadamel titikan wacana ingkang ngewrat fungsi pamrayogi inggih menika.
1 Pamrayogi menika ngewrat pamanggih dhateng prekawis tartemtu ingkang
gadhah sipat lemah. Lemah tegesipun boten meksa, pamanggih ingkang dipunandharaken boten kedah dipuntindakaken utawi dipuntampi. Tembung
ingkang dipunginakaken inggih menika apike ‘saenipun’, saha becike
‘becikipun’.
