61
Gerak Lurus
L 3A3?5
D9ABA3;B6 93A7557032;B:;B:;
3?13A5?C7A7;
?69313A032253?98AB60303::B;3B8BBAB;7
30B6;558AB60302?7=6=F7557=6=;55A3?30BA2:6 ;793?13A5?C7A727A3;A7AB
;
A3AB9 D9ABF5273?:B9BAB9;727A6
0 9313AAA7027A6 793A6B7
; ;
; ;
8B032A;3F3AB6A62:6
313A3?8B0302?793A7557 ;27A9=:;3?93A75573132?7 3?;B99=:;3A3:6
793A6B7 ;
; +AB9;353A6B793A7557=773132?73?;B99=:;275B9
+
2
F7AB 29B770B993A75573132?73?;B97?A3A78?9F5A3:6
27A3;B631393A798AB60303:;3?6A795;0?03?79BA
; ;
27D9ABBAB9;727A6 2:6
; ;
279313AAA7027A6 ;
h
v
s
h
t
air kolam
Contoh
3.11
Contoh
3.12
L
Informasi
untuk Anda
Konon, Galileo menjatuhkan benda-benda yang beratnya
berbeda-beda dari puncak Menara Condong Pisa, kemudian
membandingkan gerak jatuhnya. Galileo
menemukan bahwa benda- benda yang beratnya berbeda-beda
tersebut, ketika dilepaskan pada saat yang sama, jatuh benda
bersamaan dan mengenai tanah pada saat yang sama.
Galileo is said to have dropped objects of various weight from the
top of the Leading Tower of Pisa and compared their falls. He found that
objects of various weights, when released at the same time, fall
together and hit the ground at the same time.
Sumber:
Conceptual Physics, 1998
Information for You
62
Mudah dan Aktif Belajar Fisika untuk Kelas X
L
2. Gerak Vertikal ke Atas
30B60=:27:3;?9C3?A79:93A33?A72 3:;3?8:27385:7A:B?BF0=:A3?30BA3::B
;35:;73?13A5?C7A7B;7F5?6F930D63?9 C3?A79:93A;BB53?9C3?A79:930D6;3;7:7973?13A
5?C7A7F5;03? 3?9C3?A79:93A03?B53?9273?:;0A9?33;97
93A9313AF3;9703?9B?5293A7557;97;B; 9313A0=:;3827=:
29327AB0=:03?63A7 3A::B8AB6030930D6B;BF5275B9253?9
:B?B03?:9B8B5BAB953?9C3?A79:93A253?98AB6030 253?9C3?A79:93A03?:9B3?;03?79BA
Gambar 3.20
Gerak vertikal ke atas merupakan gerak diperlambat.
L L
1 2
3A3?5 93A75570322?7932B2B9D:;
9313AD:; 3?13A5?C7A7;
D9ABA3;B6
A
9313A239=;
Gambar 3.21
Grafik v – t dari benda yang dilemparkan ke atas, lalu jatuh
kembali ke titik semula. v ms
ts
titik mi nimum
L L
L
30B6032F527:3;?9C3?A79:93A::B8AB6293;0:7 93A7A793;B:;3;7:7978?9A3;B6F5;23585:7A
F527::B70323:;03?53?99A3A7032A729;3;7:797 6?53?726AB03?3?726F;235=:
;3;3?:76A95?4796B0B59313AA3?62 D9AB2?730B6032F503?53?9C3?A79:93A::B8AB693;0:7
93 A7A79 3;B: 7A79 0:79 ;3B8B99 06D 9313A 032 27 B19:7A53?92:6=:
-9ABF5270BAB69385:7A2:6305703?79BA L
1 2
L
1 2
75573132?73?;B92:6 L
;L; ;
2793A7557313A3?30BA2?79=:;3A3:62:6 ;
2 L
3:6 2730BA9 06D 53?9 C3?A79: 93 A ;3?B9 53?9 273?:;0A:772730092F5FA?790B;7A3?62032
63
Gerak Lurus
F503?:D?6235?63?53?90322BABA 9313A032F503?53?9C3?A79:93A9;235=:
2A7AB279A906D032A3:6;31793A7557;97;B; 57; ;3567AB5 93A7557 ;97;B; 032 F5 03?53?9
C3?A79:93A 3?6A79+
F527AB:7993;0:7305703?79BA
L :369?3293A7557;97;B;9313A032;235
=:;9
30B60=:27:3;?9C3?A79:2359313AD: ;793?13A 5?C7A7
;
67AB5:6 D9ABF5270BAB69;727A7A79A3?A7557
0 A7557;97;B;F527170=: 793A6B7
; ;
+AB9;3567AB5D9ABF5270BAB690=:BAB9;727A7A79A3?A7557 275B9+
2
L
; ;
27D9ABF5273?:B90=:BAB9;727A7A79A3?A75572:6
L
Pada waktu bersamaan, dua buah bola dilempar ke atas dengan
kelajuan masing-masing v
1
= 10 ms bola I dan v
2
= 20 ms bola II. Jarak antara kedua bola pada saat bola I
mencapai titik tertinggi adalah .... a.
30 m b. 25 m
c. 20 m
d. 15 m e. 10 m
UMPTN , 1997
Pembahasan Tinggi maksimum bola I:
h
1maks
=
2 1
2 v
g =
2 2
10 ms 2 10 ms
= 5 m Waktu yang diperlukan bola I untuk
mencapai tinggi maksimum adalah t
1
=
1
v g
=
2
10 ms 10 ms
Ketinggian bola II pada saat t
1
= 1 s adalah h
2
= v
2
t
1
–
1 2
gt
1
= 20 ms1s –
1 2
10 ms
2
1s
2
= 20 m – 5 m = 15 m Jarak bola II dengan bola I adalah
h = h
2
– h
1
= 15 m – 5 m = 10 m
Jawaban: e
Pembahasan
Soal
Contoh
3.13
;9
L L
3?;A3?30BA;3?B9D9ABF5273?:B9032BAB9 ;31793A7557;97;B;A27:76A8B506DD9AB77
;3?B93A3569:70=:90:79+ 793?;7727B0A7AB79932:;+
9
273?=:3693A7557;97;B;
;9
F52A2717032
;9
L
;9
L
;9
L
3A3?5
;9
A7557;97;B;; 9313AD:;
3?13A5?C7A7;
64
Mudah dan Aktif Belajar Fisika untuk Kelas X
?73?;B9A630B603203?53?9C3?A79:93A2359313A D: ;
;
3?23A7903293;0:793A6 0 3?A7557;97;B;F52717032
1 3?9313A2A75570323A3:6 2 3?9313A2A75570323A3:6
0 7557;97;B;F527172A273:3792352B1?
;9
L
1 2
;L
1 2
; ;L ; ;
;9 2
2
20 ms 2 10 ms
; 27A7557;97;B;F527170=:2:6 ;
2
2 30 ms 10 ms
3293;0:793A62:;
;9 2
2
30 ms 2 10 ms
; 7557;97;B;F527170322:6
;
1 L
;L
; ;
313A0323A3:62:6
; L
1 2
;L
1 2
; ;
75570323A3:62:6
; 2
L ;L
;
L
; 313A0323A3:6
2:6L
;
L
1 2
;
L
1 2
; ;
27A75570323A3:6
2:6
; ?78D0128D022A277;B:906D223A7993293
93A7557;BB03?9313A032;9A3A7223A7993
032 B2603?53?9930D6
Contoh
3.14
Benda a dan B masing-masing massanya m
A
dan m
B
. Pada saat bersamaan, dilepaskan dari
ketinggian yang sama. Jika waktu untuk sampai di tanah masing-
masing t
A
dan t
B
, pernyataan yang benar adalah ....
a. t
A
t
B
, jika m
A
m
B
b. t
A
t
B
, jika m
A
m
B
c. t
A
t
B
, tidak dipengaruhi massa d. t
A
t
B
, jika m
A
m
B
e. t
A
t
B
, jika m
A
m
B
UMPTN , 1997
Pembahasan Persamaan umum gerak jatuh bebas
adalah y
= 1
2 gt
2
sehingga y
=
2y g
Dari persamaan tersebut, jelas bahwa waktu yang diperlukan
benda untuk sampai di tanah tidak dipengaruhi oeh massa, tetapi hanya
bergantung pada ketinggian dengan menganggap gesekan udara
diabaikan.
Jawaban: c
Pembahasan
Soal
Tes Kompetensi Subbab
E
--, ?793227;30B603203?53?9235
3?13A; 3?969313A0323A3:6
0 3?9603?F3?7260323A3:6