Hukum Kekekalan Energi untuk Kalor

151 Kalor

5. Perubahan Wujud Zat

4;07=30?4;0908107E0H0B30?0B1414=BC:B860EC9C3G08BC ?030B20830=60A:810B?4=60C7AC7CEC9C3H0B30?0B14C107 308EC9C3?030B4=903820830=3082084=903860A0B0CA410;8:=G0 -0BA4;0;C4=4800B0C4;4?0A:0=:0;A4;00?4C1070=EC9C3 14;0=6AC=6B4B0?8B830:38A4B0834=60=:4=08:0=0B0C?4=CC=0=AC7C 4106082=B7:4B8:04AA430=64=208B49038?4C1070=EC9C3308 ?030B4=9038208030?48AB8E0B4A41CB381CBC7:0=A49C;07:0; B4B0?8B830:38A4B0834=60=:4=08:0=AC7C 4;090838060?030.3 4C1070=EC9C3308208:460A 38A41CBA4AA410;8:=G030860A:420838A41CB A4A ?4C1070= EC9C3 308 ?030B :4 60A 38A41CB . A4A A410;8:=G030860A:4?030B38A41CB.

a. Kalor Uap dan Kalor Embun

8:0=304=4B4A:0=A?88BCA?030:C;8BB0=60=10680=:C;8BG0=6 38B4B4A8A?88BCA0:0=B40A038=68=0;B4A41CB38A4101:0=:0;?030 10680= :C;8B B0=60= G0=6 38B4B4A8 A?88BCA 38A40? ;47 A?88BCA C=BC: 4=6C0?0=G0:=G0:0;G0=638?4;C:0=C=BC:4=6C0?:0=A?88BCA A410=38=634=60=0AA0A?88BCA30=1460=BC=6?030:0;;0B4=C0? :0;C0?A?88BCAB4A41CB 030;07., .30?C=030;07:. , . 0;C0?AC0BCH0BA0014A034=60=:0;41C=H0BB4A41CB8A0;=G0 :0;C0?0:A0 :6:0;41C=0:A0?C= :6 8:0:0;C0?:0;41C=AC0BCH0B030;07C=BC:4=6C0?:0= 4=641C=:0=H0BG0=60AA0=G00:0=44;C:0=:0;A410=G0: Gambar 7.2 Diagram perubahan wujud zat Gas Cair Padat mencair membeku menyublim menyublim menguap mengembun 34=60= 030;07:0;C0? :6 - 4?4;870B:0=B8B8:3838730=:0;C0?1410608H0B ?030B4:0=0= 0BA544;0908B014;B4A41CBH0B0=0:07G0=64 8;8:8:0;C0?B414A0 J Tugas Anda 7.2 Seperempat kilogram es, dengan suhu –10°C, dicampur dengan 2 kg air yang suhunya 20°C. Diskusikan dengan teman sebangku Anda, bagaimana fase akhir campuran tersebut dan berapakah suhu akhir campuran tersebut? - 8B8:838730=0;0?410608-0B0304:0=0= 0B 5 -03 , J J J J

5, ;

K K K K K K K K K K K K K 4;8C 8364= 8B64= :A864= ;:7; 0:A0 8 C;5C 80778B0 =B8= 40: 0A 41060 Sumber: Physics, 1980 152 Mudah dan Aktif Belajar Fisika untuk Kelas X

c. Perubahan Wujud Es Menjadi Uap

8:0 A49C;07 0AA0 4A G0=6 AC7C=G0 38 10E07 I 38?0=0A:0= 38148:0=:0;78=660AC7C=G0380B0A IA49C;070AA04AB4A41CB 14C107EC9C3A4;CC7=G04=9038C0?4C1070=EC9C34A4=9038 C0?30?0B3800B8?030.3 4B40=60= J 49C;07:0;38148:0=:4?0304AA478=660AC7C4A=08:308J I 4=9038 I4;CC70AA00A871414=BC:H0B?030BG08BC4A J 49C;07:0;38148:0=C=BC:4=6C107EC9C3H0BA478=6604A 4=90380834=60=AC7CB4B0?G08BC I J 49C;07:0;38148:0=C=BC:4=08::0=AC7C308 I78=66008 4=38387?030AC7C I4;CC70AA00A871414=BC:EC9C3 H0B208G08BC08 Gambar 7.3 Pemanasan es pada tekanan 1 atmosfer. Energi A B C D E Suhu °C 100 t 1

b. Kalor Lebur dan Kalor Beku

41=6:074A38?0=0A:0=?030AC7C I30=B4:0=0=C300 0BA54 4AC;084=208030A00B4A4=208381CBC7:0=:0;C7C:4B8:04A4= 20838A41CBB8B8:;41C410;8:=G098:008B4A41CB=3038=68=:0=08 8BC0:0=414:C48AB8E0?414:C0=8=838A4B0834=60=?4;4?0A0= :0;C7C:4B8:008414:C38A41CBB8B8:14:C0=G0:=G0:0;G0=6 381CBC7:0= 0B0C 38;4?0A:0= ;47 AC0BC H0B C=BC: 4=208 ?030 B8B8: ;41C=G00B0C414:C?030B8B8:;41C=G0A410=38=634=60=0AA0H0B 8BC30=1460=BC=6?030:0;;41C14:CH0BB4A41CB 030;07., .30?C=030;07: ., 0; ;41CAC0BCH0BA0014A034=60=:0;14:CH0BB4A41CB 8:0 :0; ;41C :0; 14:C AC0BC H0B 030;07 C=BC: 4;41C 414:CH0BG0=60AA0=G0?030B8B8:;41CB8B8:14:C0:0=4 4;C:0=:0;A410=G0: J -4=C=9C::0=B8B8:;41C30=:0;;41C1410608H0B?030 B4:0=0= 0BA544;0908B014;B4A41CBH0B0=0:07G0=648;8:8 B8B8:;41CB44=307 5 5,63 ; 4;8C 8364= 8B64= :A864= ;:7; 0:A0 8 C;5C 80778B0 =B8= 40: 0A 41060 J J J J J - 8B8:41C30=0;41C410608-0B?0304:0=0= 0B -0363, K K K K K K K K K K K K K Sumber: Physics for Scientist Engineer, 2000. Sebanyak 320 gram campuran es dan air pada suhu 0°C berada dalam bejana yang kapasitas kalornya dapat diabaikan. Kemudian, dimasukkan 79g uap air yang bersuhu 100°C ke dalam bejana tersebut. Suhu akhir menjadi 79°C. Jika kalor lebur es 79,0 kalg dan kalor penguapan air 540 kalg, maka banyaknya air mula-mula adalah ... gram. a. 4 d. 65 b. 10 e. 79 c. 35 SPMB , 2002 Pembahasan Diketahui: m es + air = 320 gram, T = 0°C m uap = 79 gram, T = 100°C Kalor lebur es, L = 79,0 kalgram Kalor penguapan air , L = 540 kalgram T akhir = 79°C Kalor yang di lepas uap air 100°C Q lepas = m uap L + m uap c T = 79 540 + 79 1 100 – 79 = 79 561 kalori Q terima = m es L + m es c T + m air c T = 320 – m air 79 + 320 – m air 1 79 – 0 + m air 1 79 – 0 = 640 – m air 79 Asas black : Q lepas = Q terima 79 561 = 640 – m air 79 m air = 79 gram Jawaban : E Pembahasan Soal 153 Kalor 830;0A41C071490=0B430?0B :60814AC7C I430;01490=0B4A41CB 380AC::0=A4?B=64A14AC7CJ IA410=G0: :68:4B07C8:0;;41C4A K :6 8:0?4BC:00=:0;70=G0B490380=B000830=4AB4=BC:0=AC7C 0:78:4A4B810=60=B40; 8 8:4B07C8 08 :6 K :6 08 I 08 :6I 4A J I 4A :6I 8A0;:0= 030;07:0;G0=638;4?0A:0=08308 IA0?08 I 08 08 :6 :6I I 9C;4 030;07:0;G0=6381CBC7:0=C=BC:4=6C1074A14AC7CJ I4=90384A 14AC7C I 4A 4A :6 :6I JJ 030;07:0;G0=638A40?4AC=BC:4;41C 4A 4A :6K :6 0;G0=638A40?4A 4=G0B0:0;G0=638A40?4A;418714A0308?030:0;G0=638;4?0A:0=0840B8 :0;G0=6381CBC7:0=4AC=BC:4=208;418714A0308?030:0;G0=638;4?0A:0=08 A0?08 I 03870=G0A410680=4AG0=64=20830=AC7C:4A4B810=60=B40; 030;07 I Contoh 7.3

4. Pemuaian Zat

C0BC14=30108:?030B2080C?C=60AB43880B0A?0B8:4;?0B8:4; A0=60B:428;G0=6A4;0;C1464B038A41CB;4:C; 00:0=B0;4:C; H0B?030BA0=60B1434:0B0=030H0B208900:0=B0;4:C;=G0060: 4=660=6A430=6:0=?03060A900:0=B0;4:C;=G0A0=60B4=660=6 470B8:0=.3 8:0AC0BC14=3038?0=0A:0=;4:C;;4:C;8BC1464B0A40:8= 24?0B4B00=0=B0;4:C;B4A41CB4=G4101:0=;4:C;;4:C; A0;8=63=6 a. Pemuaian Zat Padat 4C080=?030H0B?030B30?0B3800B84;0;C8?4C1070=?0=90=6 ;C0A30=D;C4 .61+ 4CB0A:0E0B;60G0=6?0=90=6=G0 30=14AC7C 38?0=0A:0= A0?08AC7C0:0:0E0B;608BC0:0=4C08A478=660?0=90=6=G0 4=9038 J 49C;07:0;38148:0=C=BC:4=6C107EC9C3H0BA478=660H0B 208G0=64=3838714C1074=9038C0??030AC7CB4B0?G08BC I Gambar 7.4 Partikel-partikel pada a zat padat b cair c gas. a b c