X1 Y1
Y2 X
Y3 X1.3 X1.8 X1.7 X1.6 X1.4 Y4 X1.1
Y1.1 ,328 ,835 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000
X.1 ,997 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000
X1.6.3 ,180 ,000 ,000 ,681 ,000 ,000 ,000 ,000 ,686 ,000 ,000 ,000 X1.7.4 ,017 ,000 ,000 ,064 ,000 ,000 ,000 ,157 ,000 ,000 ,000 ,000
X1.7.3 ,012 ,000 ,000 ,046 ,000 ,000 ,000 ,113 ,000 ,000 ,000 ,000 X1.4.3 ,053 ,000 ,000 ,201 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,660 ,000 ,000
X1.8.1 ,058 ,000 ,000 ,218 ,000 ,000 ,998 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 X1.8.2 ,029 ,000 ,000 ,109 ,000 ,000 ,498 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000
X1.7.1 ,107 ,000 ,000 ,404 ,000 ,000 ,000 ,998 ,000 ,000 ,000 ,000 X1.6.1 ,162 ,000 ,000 ,612 ,000 ,000 ,000 ,000 ,617 ,000 ,000 ,000
X1.6.2 ,189 ,000 ,000 ,715 ,000 ,000 ,000 ,000 ,721 ,000 ,000 ,000 X1.5.1 ,080 ,000 ,000 ,303 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000
X1.2.1 ,061 ,000 ,000 ,232 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 X1.4.1 ,024 ,000 ,000 ,092 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,302 ,000 ,000
X1.4.2 ,061 ,000 ,000 ,232 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,760 ,000 ,000 Y4.1
,004 ,010 ,076 ,000 ,427 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,996 ,000 Y4.2
,003 ,007 ,052 ,000 ,293 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,682 ,000 X1.1.1 ,080 ,000 ,000 ,300 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,817
X1.1.2 ,066 ,000 ,000 ,250 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,000 ,680
Sumber : Lampiran 6, diolah
Efek total merupakan gabungan antara efek langsung dan efek tidak langsung.
4.5.2 Interpretasi dan Modifikasi Model
Setelah estimasi model dilakukan, peneliti masih dapat melakukan modifikasi terhadap model yang dikembangkan, bila hasil estimasi model
mempunyai residual yang besar. Namun demikian, modifikasi hanya dapat dilakukan bila peneliti mempunyai justifikasi teoritis yang cukup kuat. Untuk itu
standardized residual matrix pada Tabel 4.16 akan diamati untuk melihat apakah model perlu dilakukan modifikasi atau tidak. Bila nilai residual lebih besar dari
2,58 maka model perlu dilakukan modifikasi.
a. Uji Standardized Residual
Berdasarkan evaluasi pada model struktural, diketahui bahwa model belum dapat diterima dengan baik, karena hanya 1 kriteria goodness of fit yang baik.
Untuk menguji apakah model perlu dimodifikasi dilakukan uji standardized
residual. Apabila standardized residual covariances S.R ≥ ±2,58 maka model
perlu dilakukan modifikasi. Berikut
adalah nilai
standardized residual covariances dari model struktural dengan menggunakan data tanpa outliers n=99:
Tabel 4.17 Standardized Residual Covariances Structural Model
X1.1.3 X1.3.1
X1.3.2 Y3.3
Y3.1 Y3.2
Y2.5 Y2.4
Y2.3 Y2.2
Y1.4 Y1.3
Y1.2 Y1.1
X.1 X1.6.3
X1.7.4 X1.7.3
X1.4.3 X1.8.1
X1.8.2 X1.7.1
X1.6.1 X1.6.2
X1.5.1 X1.2.1
X1.4.1 X1.4.2
Y4.1 Y4.2
X1.1.1 X1.1.2
X1.1.3 X1.3.1
0,866 X1.3.2
0,477 0,007
‐1,72 Y3.3
1,353 0,476
0,55 ‐3,512
Y3.1 0,131
0,481 0,783
1,318 Y3.2
‐0,07 0,007
1,595 0,448
‐0,25 Y2.5
1,201 ‐0,195
0,711 ‐0,513
‐0,485 ‐0,632
Y2.4 0,31
‐0,224 1,894
0,652 ‐0,349
0,934 ‐0,406
Y2.3 1,033
0,418 0,958
1,478 0,407
1,002 0,124
0,749 Y2.2
‐0,125 ‐0,895
0,791 0,588
0,527 0,964
0,293 0,178
‐1 Y1.4
‐2,01 ‐0,552
‐0,229 ‐1,105
‐1,986 ‐1,526
1,495 1,743
0,372 1,563
Y1.3 ‐1,95
‐1,637 ‐0,282
‐1,34 ‐1,351
‐1,04 ‐0,271
‐0,33 ‐0,941
0,395 ‐0,332
Y1.2 ‐2,019
‐1,949 ‐0,896
‐0,927 ‐0,932
‐1,261 0,171
‐1,097 ‐0,994
‐0,122 0,5
‐0,183 Y1.1
‐1,653 ‐1,414
‐0,917 ‐1,356
‐1,567 ‐1,879
‐0,011 ‐0,231
‐0,672 1,046
‐0,228 0,12
0,059 X.1
‐0,559 ‐1,783
0,504 ‐0,914
‐1,254 0,333
1,456 2,286
‐0,29 1,371
0,332 0,681
‐0,13 ‐0,557
X1.6.3 ‐0,799
‐0,236 0,894
0,529 1,201
2,201 ‐0,238
‐1,093 0,355
0,1 ‐0,546
0,619 0,949
1,166 0,042
X1.7.4 0,193
0,03 0,63
‐0,098 ‐1,537
‐0,201 0,244
0,67 ‐0,42
‐0,072 0,301
2,372 1,72
1,347 5,602
1,276 ‐0,04
X1.7.3 0,063
0,622 0,597
‐0,368 ‐0,892
0,293 1,544
0,064 0,631
1,638 1,059
1,792 ‐0,274
1,122 2,707
1,678 3,094
‐0,021 X1.4.3
0,429 ‐0,476
0,349 0,1
‐1,111 ‐0,051
1,467 1,533
1,927 1,992
‐1,308 ‐1,005
‐0,949 ‐0,277
‐1,944 0,155
‐1,016 ‐1,319
X1.8.1 ‐0,208
‐1,463 ‐0,023
0,693 ‐0,77
1,553 ‐0,015
1,146 0,315
0,615 1,546
3,585 2,397
2,077 4,892
‐0,08 5,375
3,386 ‐1,102
‐1,187 X1.8.2
0,001 ‐0,33
0,599 0,219
‐0,642 0,809
0,931 1,333
0,198 1,735
1,5 2,792
2,192 2,003
4,264 0,715
3,81 3,034
‐0,936 ‐0,734
‐3,715 X1.7.1
‐1,315 ‐0,797
‐0,286 0,935
0,464 2,082
0,156 ‐0,375
0,247 0,075
‐0,24 ‐0,08
‐0,262 ‐0,156
‐0,102 0,385
‐0,36 ‐0,261
‐0,541 0,903
0,443 ‐1,623
X1.6.1 0,464
1,681 1,562
1,349 0,801
1,573 0,678
1,928 3,128
0,668 ‐1,485
‐0,673 ‐1,721
‐1,101 ‐0,185
‐0,54 1,383
‐0,29 0,839
‐0,098 0,255
‐0,081 ‐0,006
X1.6.2 0,124
‐0,574 0,516
0,776 ‐0,058
1,492 ‐0,41
0,143 0,055
1,006 ‐0,331
‐0,817 ‐0,07
‐0,392 0,821
0,611 1,816
1,23 ‐1,253
0,262 1,241
1,262 ‐0,493
X1.5.1 ‐0,137
‐0,231 0,741
0,106 0,421
0,796 ‐0,972
‐0,231 ‐0,351
‐0,514 ‐0,474
‐1,517 ‐1,743
‐1,726 ‐1,3
‐0,225 ‐1,075
‐1,864 3,499
‐1,566 ‐1,927
‐0,403 0,799
‐0,879 X1.2.1
0,626 1,378
1,42 ‐0,189
0,207 0,709
0,629 ‐0,194
1,643 ‐0,216
0,132 ‐0,848
0,501 ‐0,337
‐0,458 ‐0,289
‐0,798 ‐0,763
1,524 ‐0,579
‐0,26 0,064
0,05 ‐0,91
1,464 X1.4.1
1,284 0,548
0,936 0,971
0,735 1,144
‐0,051 0,44
0,304 0,732
‐0,916 ‐0,786
‐0,827 ‐0,465
0,223 ‐0,668
‐0,388 ‐0,115
‐0,046 0,027
‐0,944 0,015
1,64 ‐1,173
2,405 1,509
X1.4.2 1,194
‐0,493 0,089
0,593 1,174
0,06 1,027
0,526 1,266
1,536 ‐1,54
‐1,155 ‐1,287
‐0,591 ‐0,633
‐0,412 ‐0,585
‐1,686 0,011
‐0,724 ‐0,965
‐1,243 1,047
‐1,427 5,152
0,992 ‐0,012
Y4.1 0,216
0,858 1,187
1,521 ‐0,523
‐0,156 ‐1,877
0,627 1,364
‐1,73 ‐1,161
0,059 ‐0,806
‐0,047 ‐0,243
0,142 1,386
‐0,804 ‐0,304
1,041 0,516
2,062 2,438
0,953 ‐0,58
‐0,461 0,594
0,027 Y4.2
0,594 ‐0,497
0,543 2,183
0,98 0,329
‐0,017 0,466
1,93 0,597
0,285 0,526
0,385 1,306
‐1,012 0,417
0,16 ‐0,931
0,183 0,777
0,759 0,551
0,29 ‐0,771
‐0,565 ‐0,275
1,734 1,16
‐0,003 X1.1.1
‐0,009 2,016
1,6 1,526
‐0,86 0,123
1,517 1,006
1,92 0,585
‐1,418 ‐0,708
‐1,109 ‐0,881
‐1,64 ‐0,728
0,345 0,488
1,947 0,107
0,214 ‐1,244
1,149 ‐0,341
0,268 0,825
0,692 1,923
1,559 2,025
X1.1.2 0,044
0,847 0,79
0,817 ‐0,585
0,105 1,373
1,129 1,395
‐0,44 ‐0,406
0,031 ‐0,148
0,132 0,036
‐0,314 0,454
0,351 0,656
0,046 0,801
‐1,406 ‐0,653
0,214 0,214
0,463 0,974
1,383 1,697
1,416 ‐0,021
Sumber : Output AMOS Structural Model Non Outlier
Dari Tabel di atas dapat dilihat bahwa terdapat beberapa nilai residual yang lebih besar dari ±2,58, sehingga dapat disimpulkan bahwa model struktural
menggunakan data non outlier masih kurang dapat diterima, oleh karena itu perlu dilakukan modifikasi terhadap model.
b. Modifikasi Model