Besar S udut SUDUT 1. Pengertian Sudut
210
Matematika Konsep dan Aplikasinya 1
d.
o
4 ...
5 c
e.
o
70,4 ...c
f.
o o
72 42 ... c
g.
o o
84 96 ... ... c
c
h. 23 79 ... ... c cc
c cc i.
o o
68 70 56 ... ... ... c cc
c cc
j.
o o
102 82 70 ... ... ... c cc
c cc
4. Berapakah besar sudut yang terbentuk oleh jarum pendek sebuah jam jika telah
berputar selama 20 jam 30 menit? dalam derajat, menit, dan detik
5. Nyatakan satuan sudut berikut sesuai dengan perintah.
a.
o
9 ...c
b. 12 ... c
cc c.
o
15 ...cc
3. Penjumlahan dan Pengurangan dalam Satuan Sudut
Seperti halnya pada besaran-besaran lainnya, pada satuan sudut juga dapat dijumlahkan atau dikurangkan. Caranya hampir
sama seperti pada penjumlahan dan pengurangan bilangan desimal. Untuk menjumlahkan atau mengurangkan satuan sudut, masing-
masing satuan derajat, menit, dan detik harus diletakkan dalam satu lajur.
1. Tentukan hasil penjumlahan satuan sudut berikut ini.
a.
o o
24 46 57 35 c
c
b.
o o
18 56 48 29 27 36 c cc
c cc
Penyelesaian:
Digunakan cara bersusun pendek sebagai berikut. a.
o o
o o
o o
o o
24 46 57 35
81 81
81 81 81 60 21 81 1 21
82 21 c
c c
c c
c
c c
o o
o
Jadi, 24 46 57 35 82 21 . c
c c
b.
o o
o
18 56 48 29 27 36
47 83 84 c cc
c cc c cc
o o
o o
o o
o
47 83 84 47
60 23 60 24 47
1 23 1 24
47 1 23 1 24
48 24 24 c cc
c c
cc cc
c
c cc
c c cc
c cc
o o
o
Jadi, 18 56 48 29 27 36 48 24 24 . c cc
c cc c cc
211
Garis dan Sudut
2. Tentukan hasil pengurangan satuan sudut berikut ini.
a.
o o
49 53 46 24 38 15 c cc
c cc
b.
o o
64 27 32 36 42 54 c cc
c cc
Penyelesaian:
Dalam mengurangkan satuan sudut digunakan cara bersusun berikut.
a.
o o
o o
o o
49 53 46 24 38 15
25 15 31 Jadi, 49 53 46 24 38 15
25 15 31 . c cc
c cc c cc
c cc c cc
c cc b.
o o
64 27 32 36 42 54
c cc c cc
o o
o
63 86 92 36 42 54
27 44 38 c cc
c cc
c cc
o o
o
Jadi, 64 27 32 36 42 54 27 44 38 .
c cc c cc
c cc
Penjelasan:
27 26 1 1 ditambahkan pada 32
60 32 92 c
c c c cc
cc cc
cc
o o
o o
64 63 1 1 ditambahkan pada
26 60 26 86 c
c c
c
Kerjakan soal-soal berikut di buku tugasmu.
5.
o o
o
108 51 26 92 18 14 60 54 43 c cc
c cc c cc
6.
o o
66 55 44 33 22 11 c cc
c cc
7.
o o
28 19 32 42 39 47 c cc
c cc
8.
o o
o
53 43 49 24 31 58 19 27 43 c cc
c cc c cc
9.
o o
o
36 17 12 28 45 13 38 17 24
c cc c cc
c cc
10.
o o
o
42 38 17 16 21 34 23 42 38 c cc
c cc c cc
Tentukan hasil penjumlahan dan pengurangan sudut berikut ini.
1.
o o
40 32 35 26 34 58 c cc
c cc
2.
o o
55 43 52 37 18 41 c cc
c cc
3.
o o
o
86 27 13 57 46 59 23 14 33 c cc
c cc c cc
4.
o o
o
89 24 36 38 36 24 27 43 57 c cc
c cc c cc