Rumus untuk Cos Ơ ± ơ Rumus Trigonometri untuk Jumlah dan Selisih Dua Sudut

77 Trigonometri

A. Rumus Trigonometri untuk Jumlah dan Selisih Dua Sudut

1. Rumus untuk Cos Ơ ± ơ

Amati gambar Gambar 3.1 dengan saksama. Gambar 3.1 menunjukkan lingkaran yang berpusat di O dan berjari-jari r . Amati lagi gambar tersebut dengan saksama. Dari gambar tersebut, diperoleh OC = C OB = OD = OA = r dan koordinat titik A , titik B, titik C, dan titik D, yaitu Ar, 0, Br cos , r sin , Cr cos r + , r sin + , dan Dr cos r , –r sin r . Dengan menggunakan rumus jarak antara dua titik, diperoleh d AB d 2 2 2 2 AB x x A B x x A y y A B y y A sehingga Anda dapat menentukan AC 2 dan DB 2 , yaitu a. AC 2 = [r cos r + – r] 2 + [r sin r + – 0 ] 2 = r 2 rr cos 2 2 2 + – 2r 2 rr cos + + r 2 rr + 2 r 2 rr sin 2 2 n n 2 + = r 2 rr [cos 2 2 2 + + sin 2 n n 2 + ] + r 2 rr – 2 2 r 2 rr cos + = r 2 rr · 1 + r 2 rr – 2r 2 rr cos + = 2r 2 rr – 2r 2 rr cos + Jadi, AC 2 = 2r 2 – 2r 2 cos + b. DB 2 = r cos r – r cos r 2 + r sin r + r sin r 2 = r 2 cos 2 – 2r 2 cos cos + r 2 cos 2 + r 2 sin 2 + 2 r 2 sin sin + r 2 sin 2 = r 2 cos 2 + sin 2 + r 2 cos 2 + sin 2 – 2r 2 cos cos + 2r 2 sin sin = r 2 + r 2 – 2r 2 cos cos + 2r 2 sin sin = 2r 2 r r – 2r 2 r r cos Ơ cos ơ + 2 ơ r 2 r r sin Ơ sin ơ Jadi, DB 2 = 2r 2 – 2r 2 cos cos + 2r 2 sin ฀ sin ΔOCA kongruen dengan ΔOBD sehingga AC = C DB . Coba Anda kemukakan alasan mengapa ΔOCA kongruen ΔOBD. Jadi, AC 2 = DB 2 . 2r 2 – 2r 2 cos + = 2r 2 – 2r 2 cos cos + 2r 2 sin sin –2r 2 cos + = –2r 2 cos cos + 2r 2 sin sin cos + = cos cos – sin sin cos Ơ + ơ = cos Ơ cos ơ – sin ơ Ơ sin ơ D A B C O r yy x – Gambar 3.1 Di unduh dari : Bukupaket.com 78 Mahir Mengembangkan Kemampuan Matematika untuk Kelas XI Program Ilmu Pengetahuan Alam Rumus untuk cos – dapat diturunkan dari rumus cos + , yaitu cos – = cos + – – = cos cos– – – sin sin– – = cos cos + sin sin cos Ơ – ơ = cos Ơ cos ơ + sin ơ Ơ sin ơ 1 . Hitunglah cos 75°. 2 . Buktikan cos cos tan A B cos A B tan A B 1 . Jawab : 1 . cos 75° = cos 45° + 30° = cos 45° cos 30° – sin 45° sin 30° = 1 2 2 1 2 3 1 2 2 1 2 2 = 1 4 6 1 4 2 1 4 2 2 3 1 2 . cos cos cos sin cos A B cos A B cos A B sin A B cos A B co cc s cos sin cos tan ta A B cos A B cos A B sin A B cos A 1 n tan tan n B Contoh 3.1 Pembahasan Soal Diketahui cosA – B = 3 5 dan cos A . cos B = 7 25 . Tentukan nilai tan A . tan B Jawab: cos A – B = cos A cos B + sin A sin B sin A sin B = cos A – B – cos A cos B = 3 5 7 25 = 15 7 25 8 25 tan A tan B = sin sin cos cos A B A B = 8 25 7 25 8 7 Ebtanas 1998

2. Rumus untuk sin Ơ ± ơ