− Môc tiªu: lµ nh÷ng g× dù ¸n nh»m tíi, ®ã lµ hiÖu qu¶ hoÆc t¸c ®éng cña dù ¸n. ThÝ dô: gi¶m c¸c
nguy c¬ ®èi víi søc khoÎ cña c¸c bµ mÑ. − §Çu ra: lµ nh÷ng kÕt qu¶ dù ®Þnh thu ®−îc tõ dù
¸n, th−êng thÓ hiÖn b»ng nh÷ng dÞch vô hoÆc x©y dùng n¨ng lùc mµ c¸c nhãm h−ëng lîi Ých ®−îc
h−ëng. ThÝ dô: më réng sù tiÕp cËn c¸c dÞch vô ch¨m sãc søc khoÎ c¸c bµ mÑ t¹i ®Þa ph−¬ng.
− Ho¹t ®éng: lµ nh÷ng nhãm hµnh ®éng chÝnh mµ dù ¸n ph¶i thùc hiÖn ®Ó t¹o ®−îc c¸c ®Çu ra. C¸c
ho¹t ®éng cho thÊy ph¶i lµm nh− thÕ nµo ®Ó thùc hiÖn dù ¸n. Tõ ho¹t ®éng ng−êi ta sÏ tÝnh to¸n
kinh phÝ cÇn thiÕt cho dù ¸n. ThÝ dô:
− N©ng cÊp c¸c c¬ së y tÕ t¹i ®Þa ph−¬ng. − HuÊn luyÖn nh©n viªn y tÕ c¬ së
§Ó t¹o ®−îc mét ®Çu ra th−êng ph¶i thùc hiÖn mét
sè ho¹t ®éng. Trong thùc tiÔn ng−êi ta th−êng xem xÐt vµ x¸c ®Þnh
môc tiªu tæng qu¸t môc ®Ých ®ång thêi víi môc tiªu cô thÓ vµ ®Çu ra ®ång thêi víi c¸c ho¹t ®éng ®Ó ®¶m b¶o
r»ng c¸c mèi liªn kÕt quan träng trong chuçi quan hÖ nh©n - qu¶ ®−îc ®Æt ®óng vÞ trÝ.
Cét thø hai: bao gåm c¸c chØ sè x¸c ®Þnh viÖc thùc
hiÖn môc tiªu ë c¸c møc ®é t−¬ng øng víi c¸c møc ®é cña môc tiªu ë cét thø nhÊt.
− §èi víi môc ®Ých, c¸c chØ sè nµy lµ nh÷ng lîi Ých ®o l−êng ®−îc, thÝ dô nh−: tuæi thä t¨ng, tû lÖ suy
dinh d−ìng trÎ em gi¶m... − §èi víi môc tiªu, c¸c chØ sè kiÓm tra c¸c kÕt qu¶
thu ®−îc tõ viÖc sö dông c¸c dÞch vô ®−îc n©ng cao. ThÝ dô: tû lÖ phô n÷ kh¸m thai ®ñ ba lÇn.
KÕt qu¶ còng cã thÓ lµ sù ra ®êi hoÆc thay ®æi mét chÝnh s¸ch.
− §èi víi ®Çu ra, chØ sè kiÓm tra c¸c kÕt qu¶ thu ®−îc tõ viÖc t¨ng c−êng dÞch vô vµ x©y dùng n¨ng
lùc, thÝ dô nh−: tû lÖ bµ mÑ tiÕp cËn dÞch vô ch¨m sãc søc khoÎ bµ mÑ víi chÊt l
−îng cao. − §èi víi ho¹t ®éng, c¸c chØ sè kiÓm tra møc ®é
hoµn thµnh tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cÇn thiÕt ®Ó t¨ng c−êng dÞch vô vµ n©ng cao n¨ng lùc, thÝ dô mua
trang thiÕt bÞ, ph¸t triÓn tµi liÖu häc tËp...
Cét thø ba: Ph−¬ng tiÖn ®Ó x¸c minh sù hoµn
thµnh c¸c môc tiªu ë cét thø nhÊt. Cét nµy chØ ra nguån sè liÖu nh− c¸c b¸o c¸o, sæ s¸ch... chøng minh cho viÖc
hoµn thµnh tõng chØ sè ®¸nh gi¸ ë cét 2.
Cét thø t−: Cét nµy cho thÊy c¸c gi¶ ®Þnhrñi ro chÝnh
®èi víi viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña dù ¸n ë c¸c møc ®é kh¸c nhau.
Cã thÓ tãm t¾t c¸c kh¸i niÖm vµ ®Þnh nghÜa quan träng cña KLG trong ma trËn d−íi ®©y ma trËn logic:
3. TÝnh logic cña khung logic
TÝnh logic cña KLG thÓ hiÖn rÊt râ theo chiÒu däc, theo chiÒu ngang vµ cã sù kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a hai
chiÒu nµy.
Logic theo chiÒu däc Nh− ®· nãi ë trªn, mét trong nh÷ng c¬ së lý thuyÕt
quan träng ®Ó khung logic vËn hµnh lµ mèi quan hÖ 127
128
gi÷a nguyªn nh©n vµ kÕt qu¶, ®ã lµ sù kÕt nèi “NÕu ........ th×”. NÕu ph−¬ng tiÖn®Çu vµo ®−îc cung cÊp th×
kÕt qu¶ sÏ ®¹t ®−îc. Trong cét 1 cña KLG, môc tiªu ®−îc x¸c ®Þnh tõ møc
cao ®Õn møc thÊp: tõ môc ®Ých x¸c ®Þnh môc tiªu, tõ môc tiªu x¸c ®Þnh ®Çu ra, tõ ®Çu ra x¸c ®Þnh c¸c ho¹t ®éng.
H×nh 1: Ma trËn logic
C¸c møc ®é cña môc tiªu
ChØ sè x¸c minh
Ph−¬ng tiÖn x¸c minh
Gi¶ ®Þnh Môc tiªu tæng
qu¸t: Lµ môc tiªu ë
møc cao mµ dù ¸n sÏ gãp phÇn
®Ó ®¹t ® −îc
C¸c con sè ®o l
−êng viÖc hoµn thµnh môc ®Ých
C¸c nguån th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó
x¸c minh viÖc hoµn thµnh c¸c
chØ sè môc ®Ých Nh÷ng yÕu tè bªn
ngoµi quan träng ®Ó b¶o ®¶m sù
bÒn v÷ng cña nh÷ng lîi Ých do dù
¸n mang l¹i.
Môc tiªu:
Lµ t¸c ®éng cña dù ¸n
C¸c con sè ®o l
−êng viÖc hoµn thµnh môc tiªu
C¸c nguån th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó
x¸c minh viÖc hoµn thµnh c¸c
chØ sè môc tiªu Nh÷ng yÕu tè bªn
ngoµi quan träng ®Ó ®¹t ®
−îc môc ®Ých.
§Çu ra:
Lµ c¸c kÕt qu¶ dù ®Þnh thu
® −îc tõ dù ¸n
C¸c con sè ®o l
−êng viÖc hoµn thµnh c¸c ®Çu
ra C¸c nguån th«ng
tin cÇn thiÕt ®Ó x¸c minh viÖc
hoµn thµnh c¸c chØ sè ®Çu ra
Nh÷ng yÕu tè bªn ngoµi quan träng
®Ó ®¹t ® −îc c¸c
môc tiªu cña dù ¸n.
Ho¹t ®éng:
Lµ nh÷ng ho¹t ®éng dù ¸n
ph¶i thùc hiÖn ®Ó t¹o ®
−îc c¸c ®Çu ra
C¸c con sè ®o l
−êng viÖc hoµn thµnh c¸c ho¹t
®éng C¸c nguån th«ng
tin cÇn thiÕt ®Ó x¸c minh viÖc
hoµn thµnh chØ sè ho¹t ®éng
Nh÷ng yÕu tè bªn ngoµi quan träng
®Ó t¹o ® −îc c¸c
®Çu ra. Môc tiªu
§Çu ra Môc tiªu tæng qu¸t
Ho¹t ®éng
ViÖc thùc hiÖn môc tiªu l¹i theo tr×nh tù ng−îc l¹i:
hoµn thµnh tèt c¸c môc tiªu ë møc thÊp lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu ë møc cao h¬n tiÕp theo.
ThÝ dô, c¸c ho¹t ®éng ®−îc thùc hiÖn tèt th× míi t¹o ®−îc ®Çu ra; tiÕp theo, nÕu hoµn thµnh c¸c ®Çu ra th× môc tiªu
sÏ ®¹t ®−îc. Nh− vËy hoµn thµnh c¸c môc tiªu ë mét møc ®é lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu ë møc
cao h¬n, tuy nhiªn ®iÒu quan träng ®èi víi logic theo chiÒu däc lµ cßn cÇn cã nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ñ n÷a:
− §¹t ®−îc c¸c môc tiªu lµ cÇn nh−ng ch−a ®ñ ®Ó ®¹t ®−îc môc ®Ých môc tiªu tæng qu¸t
− Hoµn thµnh ®−îc c¸c ®Çu ra cña dù ¸n, nh−ng ch−a ®ñ ®Ó ®¹t ®−îc ®−îc c¸c môc ®Ýnh môc tiªu
tæng qu¸t − Thùc hiÖn ®−îc c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n lµ ®iÒu
kiÖn cÇn vµ ®ñ ®Ó t¹o ra c¸c ®Çu ra. ... 129
130
Cã thÓ m« t¶ logic theo chiÒu däc cña KLG nh− s¬ ®å d−íi ®©y:
H×nh 2.2: Logic theo chiÒu däc cña KLG
§Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng ph¶i cã nh÷ng ®iÒu kiÖn tr−íc tiªn, ®ã lµ nh÷ng yÕu tè bªn ngoµi cÇn thiÕt tr−íc
khi b¾t ®Çu c¸c ho¹t ®éng.
Logic theo chiÒu ngang
Cã thÓ thÊy lµ logic theo chiÒu däc ch−a cung cÊp ®ñ chi tiÕt ®Ó thùc hiÖn vµ ®¸nh gi¸ dù ¸n. C¸c môc tiªu ë
møc cao h¬n chØ cã thÓ ®−îc thùc hiÖn nÕu c¸c môc tiªu ë møc d−íi kÕ cËn ®· ®−îc hoµn thµnh víi chÊt l−îng
tèt theo nh÷ng chuÈn mùc ®· ®−îc x¸c ®Þnh vµ nh÷ng gi¶ ®Þnh vÒ nh÷ng yÕu tè v−ît qu¸ tÇm kiÓm so¸t cña
dù ¸n cã thÓ xÈy ra. Logic theo chiÒu ngang cung cÊp c¸c chØ sè ®¸nh gi¸ viÖc hoµn thµnh môc tiªu vµ c¸c
ph−¬ng tiÖn ®Ó x¸c minh viÖc hoµn thµnh c¸c chØ sè nµy, mÆt kh¸c tÝnh ®Õn nh÷ng gi¶ ®Þnh quan träng ®èi víi
viÖc thùc hiÖn môc tiªu ë møc kÕ cËn cao h¬n.
H×nh 2.3: Logic theo chiÒu ngang cña KLG
CÇn l−u ý r»ng viÖc hoµn thµnh môc tiªu ë mét møc lµ ®iÒu kiÖn cÇn nh−ng cã thÓ ch−a ®ñ ®Ó thùc hiÖn môc
tiªu ë møc cao h¬n. C¸c gi¶ ®Þnh lµ ®iÒu kiÖn ®ñ vµ sÏ kÕt nèi mét møc ®é môc tiªu víi møc ®é kÕ cËn cao h¬n.
D−íi ®©y lµ mét vÝ dô vÒ khung logic cña dù ¸n Phßng chèng Lao tØnh W
C¸c møc ®é cña môc tiªu
ChØ sè x¸c minh
Ph−¬ng tiÖn x¸c minh
Gi¶ ®Þnh Môc tiªu tæng
qu¸t Gi¶m tû lÖ m¾c
vµ tö vong do bÖnh lao
- sè ng −êi
m¾c lao gi¶m - sè ng
−êi chÕt do lao
gi¶m Sè liÖu thèng kª
vÒ c¸c tr −êng
hîp lao t¹i BV tØnh vµ trung t©m
y tÕ huyÖn Kh«ng cã sù t¨ng
lín vÒ sè ng −êi cã
thÓ truyÒn bÖnh lao qua c¸c vô dÞch lín
cña c¸c bÖnh cã sù mÉn c¶m ®èi víi
bÖnh Lao
Môc tiªu cô thÓ: cã mét sè môc
tiªu chØ cho 1 vÝ dô:
- sè ng −êi
® −îc ®iÒu trÞ ë
mçi tuyÕn Sè liÖu thèng kª
t¹i BV TØnh vµ c¸c trung t©m y
tÕ huyÖn Nh÷ng ng
−êi nghi ngê bÞ lao sÏ ®Õn
kh¸m t¹i c¸c c¬ së y tÕ.
Môc tiªu tæng qu¸t
Môc tiªu
®Çu ra
Ho¹t ®éng
Th×
Môc Tiªu tæng qu¸t
Môc tiªu ®Çu ra ho¹t ®éng
Th× NÕu
C¸c chØ sè
§−îc x¸c ®Þnh Vµ
C¸c pH−¬ng tiÖn x¸c minh
Th× NÕu
NÕu
§iÒu kiÖn tr −íc tiªn
131 132
Hç trî së y tÕ ®Ó ®¶m b¶o
nh÷ng ng −êi bÞ
lao ® −îc chÈn
®o¸n sím, ®
−îc ®iÒu trÞ tèt, vµ theo dâi
®Çy ®ñ.
- sè tr −êng
hîp kh«ng ®
−îc theo dâi gi¶m ë c¸c
tuyÕn - sè tr
−êng hîp míi cã dÊu
hiÖuvµ triÖu chøng tõ 6 tuÇn
trë xuèng
§Çu ra 2.3
chän 1 vÝ dô trong c¸c ®Çu
ra: C¸c ph¸c ®å
®iÒu trÞ ®· ® −îc
chuÈn ho¸ t¹i c¸c tuyÕn
- sè tr −êng
hîp Lao ® −îc
®iÒu trÞ theo c¸c ph¸c ®å
®iÒu trÞ nãi trªn t¹i c¸c tuyÕn
- sè tr −êng
hîp lao ® −îc
chuyÓn lªn tuyÕn trªn theo c¸c
ph¸c ®å nãi trªn B¸o c¸o tæng kÕt
cña tuyÕn tØnh, huyÖn vµ c¸c c¬
së ®iÒu trÞ - Nh©n viªn y tÕ sÏ
sö dông c¸c ph¸c ®å ®iÒu trÞ míi sau
khi ® −îc huÊn luyÖn
- C¸c nh©n viªn y tÕ tiÕp tôc ë l¹i c¸c
c¬ së y tÕ ®Ó lµm viÖc sau khi ®
−îc huÊn luyÖn.
C¸c ho¹t ®éng:
1. Xem xÐt l¹i viÖc ®iÒu trÞ lao
trong tØnh.
2. HuÊn luyÖn gi¸m s¸t viªn
cña tuyÕn tØnh 3. HuÊn luyÖn
gi¸m s¸t viªn cho tuyÕn huyÖn
- Sè ph¸c ®å
®iÒu trÞ ® −îc
xem xÐt l¹i C¸c héi th¶o
®· ® −îc tæ
chøc - Sè líp huÊn
luyÖn ® −îc tæ
chøc - Sè líp huÊn
luyÖn ® −îc tæ
chøc -C¸c b¸o c¸o
tiÕn ®é - C¸c b¸o c¸o
tiÕn ®é
- C¸c b¸o c¸o tiÕn ®é
-C¸n bé y tÕ ë tuyÕn tØnh s½n sµng thay
®æi. kh«ng b¶o thñ.
- Cã nh©n lùc tuyÕn tØnh ®Ó tham gia c¸c
líp häc - Cã nh©n lùc ë tuyÕn
huyÖn ®Ó tham gia c¸c líp häc
Ghi chó: B¶ng nµy ® −îc trÝch tõ tµi liÖu Project Design Monitoring in International
Health cña GS. Arie Rotem - §H y tÕ c«ng céng - NSW – Australia.
4. Nh÷ng néi dung quan träng kh¸c
