3. Môc tiªu thµnh phÇn
NhiÒu khi mét dù ¸n ®−îc x©y dùng gåm cã nhiÒu thµnh phÇn hoÆc nhiÒu tiÓu dù ¸n, hay néi dung dù
¸n, khi ®ã sÏ cã môc tiªu thµnh phÇn Component Objectives. Víi nh÷ng dù ¸n cã nhiÒu thµnh phÇn th×
mçi thµnh phÇn cÇn nªu ra Ýt nhÊt mét môc tiªu. Môc tiªu thµnh phÇn hoÆc cßn gäi lµ môc tiªu cña tiÓu dù ¸n.
VÝ dô nh− trong dù ¸n Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc y tÕ cña Bé Y tÕ vµ Tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi n¨m 2004 cã 3 môc
tiªu thµnh phÇn lµ:
a. N©ng cao chÊt l−îng c«ng t¸c ®µo t¹o nh©n lùc y tÕ th«ng qua viÖc tiªu chuÈn ho¸ vµ t¨ng c−êng c«ng t¸c
qu¶n lý ®µo t¹o b. N©ng cao kiÕn thøc kü n¨ng thùc hµnh l©m sµng,
tæ chøc vµ qu¶n lý dÞch vô ®iÒu d−ìng hé sinh ë tÊt c¶ c¸c cÊp
c. Ph¸t triÓn m« h×nh lËp kÕ ho¹ch nh©n lùc y tÕ cho trung t©m y tÕ huyÖn vµ tuyÕn y tÕ c¬ së
4. Môc tiªu cô thÓ
D−íi môc tiªu thµnh phÇn l¹i cßn cã môc tiªu cô thÓ ®Ó tõ ®ã x¸c ®Þnh c¸c ®Çu ra. VÝ dô nh− d−íi môc tiªu
thµnh phÇn a ë môc 3 nªu trªn cã thÓ cã môc tiªu cô thÓ nh−: x©y dùng bé tiªu chuÈn quèc gia vÒ c¬ së ®µo t¹o
trung häc y d−îc.
5. CÊp ®é môc tiªu
Nh− trªn chóng ta thÊy cã rÊt nhiÒu lo¹i môc tiªu nh−: môc tiªu tæng qu¸t, môc tiªu, môc tiªu thµnh
phÇn, môc tiªu cô thÓ. Tuy nhiªn tuú theo tõng tr−êng hîp cô thÓ vµ ®é lín cña ch−¬ng tr×nh, dù ¸n mµ chóng
ta cã nhiÒu cÊp ®é môc tiªu. Nh÷ng ch−¬ng tr×nh lín cã thÓ cã tíi 4, 5 cÊp ®é môc tiªu còng cã nh÷ng dù ¸n nhá
chØ cã 1 hoÆc 2 cÊp ®é môc tiªu. C¸c môc tiªu cô thÓ cïng nh»m gãp phÇn h−íng ®¹t tíi mét môc tiªu cña
thµnh phÇn, nhiÒu môc tiªu thµnh phÇn h−íng ®¹t tíi môc tiªu dù ¸n vµ nhiÒu môc tiªu dù ¸n h−íng ®¹t tíi
môc tiªu cña ch−¬ng tr×nh. Víi nh÷ng dù ¸n y tÕ cña chóng ta kh«ng nªn x©y dùng qu¸ nhiÒu môc tiªu v× sÏ
rÊt khã kh¨n trong viÖc qu¶n lý, triÓn khai thùc hiÖn. Th«ng th−êng chóng ta chØ nªn x©y dùng 2 cÊp môc tiªu
cho dù ¸n lo¹i trung b×nh lµ môc tiªu dù ¸n vµ môc tiªu cô thÓ.
II.VÞ trÝ cña môc tiªu trong dù ¸n
Nh×n s¬ ®å trªn cho thÊy vÞ trÝ cña môc tiªu trong mét ch−¬ng tr×nh. ë ®©y chóng ta thÊy cã 3 cÊp ®é môc
tiªu. Sè cÊp ®é môc tiªu tuú thuéc vµo ®é lín nhá cña ch−¬ng tr×nh, dù ¸n. Khi nªu môc tiªu tæng qu¸t, môc
tiªu cô thÓ tuú theo bèi c¶nh cô thÓ cña ch−¬ng tr×nh, dù ¸n mµ ng−êi ta nªu ë møc ®é réng hay hÑp.
83 84
Nh− vËy cïng mét tõ Môc tiªu cã khi hiÓu lµ môc
tiªu ch−¬ng tr×nh, cã khi l¹i lµ môc tiªu dù ¸n, lµ môc tiªu thµnh phÇn cña dù ¸n hay lµ môc tiªu cô thÓ. Tuy
nhiªn trong mét dù ¸n nhÊt ®Þnh kh«ng nªn ®−a ra qu¸ nhiÒu cÊp môc tiªu. §Ó tiÖn sö dông chóng ta sÏ gäi
môc tiªu lín nhÊt cña dù ¸n lµ môc tiªu tæng qu¸t vµ d−íi sÏ lµ môc tiªu thµnh phÇn råi ®Õn môc tiªu cô thÓ.
III. C¸ch viÕt môc tiªu dù ¸n
Ph©n tÝch, x¸c ®Þnh −u tiªn
1. C¸ch viÕt môc tiªu dùa vµo SMART
Khi viÕt môc tiªu dù ¸n cÇn cã chØ sè cô thÓ ®Ó kiÓm tra sù tiÕn triÓn cña dù ¸n vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ dù ¸n.
ChØ sè th−êng tr¶ lêi c©u hái v× sao ta biÕt? kÕ ho¹ch ®Æt ra cã thùc sù xÈy ra kh«ng? lµm sao ®o ®−îc sù ph¸t
triÓn?.... Kh«ng cã nguyªn t¾c nµo ®Æt chØ sè cho tèt, tuy nhiªn ng−êi ta th−êng dùa vµo 5 yÕu tè cÇn ®−îc xem
xÐt ®Ó viÕt môc tiªu. C¸c yÕu tè nµy ®−îc thÓ hiÖn b»ng ch÷ c¸i cña 5 tõ tiÕng anh lµ SMART ®Ó viÕt c¸c môc
tiªu. N¨m tõ tiÕng anh ®ã lµ:
Môc tiªu tæng qu¸t
Môc tiªu dù ¸n
Môc tiªu cô thÓ 2 Môc tiªu cô thÓ 1
− Specific cô thÓ: liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®iÒu kiÖn dù
¸n muèn ®¹t ®−îc, ®Ó mäi ng−êi cïng hiÓu nh− nhau
§Çu ra 2.2 §Çu ra 2.1
§Çu ra 1.1 §Çu ra 1.2
− Measuarable cã thÓ ®o l−êng ®−îc : ®Ó ®¸nh gi¸
®−îc, tuy nhiªn còng rÊt khã kh¨n ®Ó x¸c ®Þnh chÊt l−îng
Ho¹t ®éng 2.2.1
2.2.2 v.v…
Ho¹t ®éng 1.1.1
1.1.2 1.1.3,…
Ho¹t ®éng 2.1.1
2.1.2 v.v…
Ho¹t ®éng 1.2.1
1.2.2 1.2.3,…
− Appropriate phï hîp: phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô
thÓ, cã th¸ch thøc, kh«ng cao qu¸, kh«ng thÊp qu¸, víi chi phÝ hîp lý ch÷ A cã ng−êi cßn hiÓu lµ
hoÆc Attainable Affordable
− Relevant liªn quan liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña
dù ¸n vµ khu vùc dù ¸n trùc tiÕp h−íng tíi ch÷ R cßn cã thÓ lµ Realistic
− Timely Time limited thêi gian: ®Þnh râ thêi gian
®¹t ®−îc, ®Ó xem dù ¸n cã tiÕn hµnh ®óng tiÕn ®é kh«ng. NhiÒu khi kh«ng ®óng thêi gian sÏ lì thêi
c¬ hoÆc kh«ng ®¹t ®−îc nhu cÇu cña dù ¸n.
85 86
VÝ dô : tiªm chñng ®ñ 6 lo¹i v¾c xin theo quy ®Þnh
cña Bé Y tÕ cho trÎ em trong ®é tuæi cña huyÖn Mª-LÜnh ®¹t 97 vµo cuèi n¨m 2002.
2. C¸c yÕu tè liªn quan cÇn xem xÐt khi x©y dùng môc tiªu dù ¸n