5.
Ph©n tÝch t×nh huèng
TS. Phan Thôc Anh
Môc tiªu
1.
X¸c ®Þnh ® −îc c¸c vÊn ®Ò søc khoÎ trªn c¬ së mét
t×nh huèng cho s½n.
2.
X©y dùng ® −îc mét c©y vÊn ®Ò tõ t×nh huèng trªn.
3.
Lùa chän ® −îc nh÷ng −u tiªn cÇn ®−îc gi¶i
quyÕt trong t×nh huèng trªn.
I. Më ®Çu
Ph©n tÝch t×nh huèng lµ mét b−íc quan träng trong viÖc thiÕt kÕ dù ¸n, b−íc nµy sÏ quyÕt ®Þnh ph−¬ng
h−íng vµ hiÖu qu¶ cña dù ¸n. Mçi t×nh huèng mét kh¸c, cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng cã thÓ ¶nh h−ëng tÝch cùc hoÆc
h¹n chÕ kÕt qu¶ mong muèn cña dù ¸n.
Ph©n tÝch t×nh huèng lµ mét qu¸ tr×nh lµm râ c¸c nhu cÇu, c¬ héi, nh÷ng thuËn lîi, khã kh¨n vµ tÝnh kh¶
thi cña viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®−îc nªu. Do ®ã viÖc ph©n tÝch t×nh huèng PTTH sÏ l«i cuèn c¸c bªn liªn quan ë
c¸c tuyÕn kh¸c nhau, tõ trung −¬ng ®Õn ®Þa ph−¬ng tØnh, huyÖn..... ë c¸c tuyÕn trªn viÖc ph©n tÝch tËp
trung vµo c¸c chÝnh s¸ch cña Quèc gia vµ nh÷ng n¨ng lùc, yÕu tè cã thÓ gãp phÇn ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu chung
cña dù ¸n ®ã lµ c¸c môc tiªu ph¸t triÓn. ViÖc ph©n tÝch ë c¸c tuyÕn d−íi tËp trung vµo c¸c yªu cÇu vµ t×nh h×nh cña
®Þa ph−¬ng.
II. Tãm t¾t vÒ ph©n tÝch t×nh huèng
Ph©n tÝch t×nh huèng th−êng bao gåm nh÷ng néi dung sau:
− M« t¶ nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t×nh h×nh ®Þa lý, kinh tÕ, x· héi cña ®Þa ph−¬ng cã dù ¸n nh− ®Æc ®iÓm
®Þa h×nh, khÝ hËu, d©n sè, d©n téc, t«n gi¸o, c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh, t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ
c¸c nguån thu nhËp chñ yÕu, thu nhËp b×nh qu©n, tiÒm n¨ng ph¸t triÓn..., lao ®éng vµ viÖc
lµm, c¬ së h¹ tÇng v.v. − Ph©n tÝch c¸c yÕu tè kinh tÕ, x· héi cã ¶nh h−ëng
®Õn søc khoÎ cña nh©n d©n ®Þa ph−¬ng, vÝ dô nh− tr×nh ®é v¨n ho¸ chung cña c¸c nhãm h−ëng lîi
Ých tû lÖ biÕt ch÷ ch¼ng h¹n, t×nh tr¹ng nhµ ë, ®−êng giao th«ng tèt hay xÊu, cã thuËn tiÖn ®Ó
®Õn c¸c c¬ së y tÕ kh«ng?, t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi, c¸c tËp qu¸n liªn quan ®Õn søc khoÎ, t×nh h×nh vÖ
sinh m«i tr−êng v.v. − Ph©n tÝch c¸c nhãm h−ëng lîi Ých cña dù ¸n, vÝ dô:
trong dù ¸n phßng chèng lao nhãm ®ã lµ nh÷ng ng−êi m¾c bÖnh lao, nhãm ng−êi cã nguy c¬ cao,
còng cã thÓ lµ ng−êi cung øng qua dù ¸n kiÕn thøc, kü n¨ng cña hä ®−îc n©ng cao h¬n.
71 72
− T×nh h×nh ch¨m sãc søc khoÎ chung cña ®Þa ph−¬ng. Tr−íc hÕt cÇn m« t¶ t×nh tr¹ng søc khoÎ
chung cña nh©n d©n, kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu ch¨m sãc søc khoÎ cña y tÕ ®Þa ph−¬ng m« t¶
nh÷ng nÐt chÝnh vÒ m¹ng l−íi kh¸m ch÷a bÖnh, t×nh h×nh c¬ së, trang thiÕt bÞ y tÕ, c¸c lo¹i h×nh
dÞch vô ch¨m sãc søc khoÎ, kh¶ n¨ng tiÕp cËn c¸c dÞch vô nµy, ng©n s¸ch y tÕ, nh©n lùc y tÕ...,
nh÷ng vÊn ®Ò søc khoÎ lín t¹i ®Þa ph−¬ng.TiÕp theo, nªu vÊn ®Ò ®−îc chän, lý do chän vÊn ®Ò ®ã.
CÇn l−u ý nh÷ng khÝa c¹nh liªn quan ®Æc biÖt ®Õn vÊn ®Ò. VÝ dô: còng víi dù ¸n phßng chèng lao nãi
trªn, cã nh÷ng khÝa c¹nh kh«ng nªn bá qua nh− t×nh h×nh phßng chèng HIVAIDS, t×nh h×nh cung
øng thuèc....
ViÖc ph©n tÝch t×nh huèng cña ®Þa ph−¬ng ph¶i n»m trong bèi c¶nh chung cña khu vùc, cña c¶ n−íc, vÝ dô:
H−ng Yªn n»m trong khu vùc ®ång b»ng s«ng Hång, Gia Lai thuéc khu vùc T©y Nguyªn.
Ph©n tÝch t×nh huèng ®ßi hái mét l−îng th«ng tin lín vµ nhiÒu lo¹i th«ng tin kh¸c nhau. V× vËy, cÇn liÖt kª
c¸c th«ng tin cÇn cã, cã thÓ ph©n lo¹i th«ng tin theo nhãm nh− néi dung cña ph©n tÝch t×nh huèng ®Ó tr¸nh
bá sãt nh÷ng ®iÒu quan träng. Nh÷ng ng−êi thiÕt kÕ dù ¸n cÇn quyÕt ®Þnh ph¶i thu thËp nh÷ng th«ng tin g× vµ
khi nµo thu thËp. Tr−íc khi thu thËp sè liÖu hä cÇn nªu c¸c c©u hái sau:
− Chóng ta ®· biÕt nh÷ng g×? − Cã cÇn thªm th«ng tin kh«ng, cÇn râ rµng ®Õn
møc nµo? − Nh÷ng d÷ liÖu c¬ b¶n cÇn cô thÓ ®Õn møc nµo ®Ó
cung cÊp cho viÖc ®¸nh gi¸ dù ¸n trong t−¬ng lai? Ngoµi c¸c d÷ liÖu c¬ b¶n vÒ t×nh h×nh søc khoÎ tû lÖ
bÖnh tËt, tö vong, dÞch vô y tÕ, trang thiÕt bÞ, c¸c vÊn ®Ò søc khoÎ lín..., cÇn thu thËp th«ng tin vÒ c¸c nguån cÇn
thiÕt ®Ó thùc hiÖn dù ¸n nh©n lùc, tµi chÝnh, thêi gian, kh¶ n¨ng ®ãng gãp cña c¸c bªn tham gia....
C¸c nguån cung cÊp th«ng tin bao gåm: − Sè liÖu ®· cã tõ c¸c b¸o c¸o sæ s¸ch, sè liÖu thèng
kª, tõ c¸c ®iÒu tra, nghiªn cøu tr−íc. − Pháng vÊn nh÷ng ng−êi cã kh¶ n¨ng cung cÊp
th«ng tin. − Quan s¸t mét mÉu ®¹i diÖn cho c¸c c¬ së y tÕ vµ
c¸c c¬ quan liªn quan. Th«ng tin vÒ c¸c vÊn ®Ò søc khoÎ cßn ®−îc thu thËp
tõ c¸c ngµnh kh¸c. ViÖc ph©n tÝch t×nh huèng cã thÓ ®−îc thùc hiÖn
trong c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau cña chu tr×nh qu¶n lý dù ¸n v× c¸c vÊn ®Ò cã thÓ xuÊt hiÖn bÊt cø khi nµo nh−
khi thiÕt kÕ, khi thùc hiÖn hoÆc khi ®¸nh gi¸
73 74
III. Giíi thiÖu c¸ch häc theo t×nh huèng scenario
