− Cã kh¶ n¨ng phèi hîp c¸c ho¹t ®éng vµ g¶i quyÕt c¸c m©u thuÉn
T×nh tr¹ng phæ biÕn hiÖn nay lµ viÖc triÓn khai vµ ®iÒu hµnh c¸c dù ¸n cßn lóng tóng, chËm trÔ. C¸c dù ¸n
th−êng ph¶i kÐo dµi, thËm chÝ ph¶i c¾t bít môc tiªu do hÕt thêi gian. ViÖc gi¶i ng©n, mua s¾m ®Êu thÇu... cßn
nhiÒu phøc t¹p, thiÕu nhÊt qu¸n g©y nhiÒu khã kh¨n cho qu¸ tr×nh thùc hiÖn.
v. KÕt luËn
Dù ¸n lµ mét bé phËn trong kÕ ho¹ch nhµ n−íc, diÔn ra ë mäi lÜnh vùc kinh tÕ x· héi, trong ®ã cã lÜnh vùc y tÕ.
C«ng t¸c dù ¸n ®ßi hái ph¶i cã ®éi ngò c¸n bé n¾m v÷ng nhiÖm vô chiÕn l−îc cña ngµnh vµ giái vÒ nghiÖp
vô ®iÒu hµnh qu¶n lý dù ¸n ®Ó thùc hiÖn c«ng t¸c dù ¸n phôc vô c¸c nhiÖm vô chiÕn l−îc cña ngµnh.
Trong ngµnh y tÕ, qua c¸c sè liÖu ®iÒu tra vµ b¸o c¸o, sè c¸n bé dù ¸n ®¹t ®−îc c¸c phÈm chÊt nãi trªn
ch−a nhiÒu; c«ng t¸c dù ¸n l¹i hÕt søc phøc t¹p vµ míi mÎ víi nhiÒu ng−êi. V× vËy cÇn cã nh÷ng líp ®µo t¹o c¸n
bé dù ¸n mét c¸ch bµi b¶n ®Ó dÇn dÇn h×nh thµnh ®éi ngò c¸n bé dù ¸n ®ñ søc lËp kÕ ho¹ch, triÓn khai vµ
®iÒu hµnh c¸c dù ¸n lín tr−íc m¾t còng nh− trong t−¬ng lai mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt.
2.
Tæng quan vÒ x©y dùng vµ triÓn khai dù ¸n y tÕ
ThS. PhÝ V¨n Th©m
Môc tiªu
1.
HiÓu ® −îc thÕ nµo lµ ch−¬ng tr×nh, dù ¸n.
2.
Tr×nh bµy ® −îc c¸c néi dung chñ yÕu vµ c¸c
b −íc chÝnh trong viÖc thiÕt kÕ, lËp kÕ ho¹ch vµ
triÓn khai dù ¸n y tÕ.
3.
Ph©n tÝch ® −îc mèi quan hÖ trong viÖc thiÕt kÕ
vµ triÓn khai dù ¸n.
I. Më ®Çu
HiÖn nay chóng ta ®ang chuyÓn ®æi tõ c¸c ho¹t ®éng th−¬ng xuyªn sang c¸c ho¹t ®éng dù ¸n, coi ®ã lµ
ph−¬ng thøc hiÖu qu¶ ®Ó ®¹t ®−îc nh÷ng ®iÒu chóng ta mong muèn. Dù ¸n thµnh c«ng khi nã ®¹t ®−îc ®iÒu
chóng ta mong mái. Mét dù ¸n quèc tÕ ®−îc coi lµ thµnh c«ng khi ®¸p øng ®−îc nh÷ng ®ßi hái cña c¶ hai phÝa: c¬
quan tµi trî vµ bªn ®−îc tµi trî quèc gia, ngµnh, ®Þa ph−¬ng.... Mét trong nh÷ng mèi quan t©m hµng ®Çu
cña c¬ quan tµi trî vµ nh÷ng ng−êi qu¶n lý dù ¸n lµ vÊn ®Ò chi phÝ - hiÖu qu¶ cña dù ¸n, cô thÓ lµ sö dông
25 26
ng©n s¸ch sao cho cã hiÖu qu¶ cao nhÊt. Cã nhiÒu c¸ch ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, tr−íc hÕt nh÷ng bªn liªn quan
chñ yÕu ®Õn dù ¸n cÇn biÕt râ kÕ ho¹ch dù ¸n. Nh÷ng ng−êi nµy hoÆc tæ chøc cÇn tr¶ lêi râ nh÷ng c©u hái
sau: Môc tiªu dù ¸n lµ g×? Lµm thÕ nµo ®Ó ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu? Lµm g× vµ khi nµo lµm viÖc ®ã? Nh÷ng ®iÒu
kiÖn nµo lµ cÇn vµ ®ñ ®Ó hoµn thµnh c¸c môc tiªu ë nh÷ng cÊp ®é kh¸c nhau?...
Trong viÖc x©y dùng vµ triÓn khai dù ¸n, nh÷ng ng−êi thiÕt kÕ dù ¸n cÇn hiÓu rÊt râ hä ph¶i g× ®Ó ®−a
nh÷ng néi dung quan träng nµy vµo v¨n b¶n dù ¸n ®Ó gi¶i quyÕt ®−îc vÊn ®Ò y tÕ ®ang næi cém vµ ®¸p øng sù
mong muèn cña c¸c bªn liªn quan. Trong tµi liÖu nµy sÏ cung cÊp nh÷ng h−íng dÉn chung nhÊt c¸c b−íc chñ
yÕu trong viÖc thiÕt kÕ x©y dùng dù ¸n, ®ång thêi còng nªu nªn mét sè néi dung chñ yÕu trong viÖc triÓn khai
ho¹t ®éng dù ¸n nh»m hiÖn thùc ho¸ nh÷ng ®iÒu chóng ta mong muèn trong kÕ ho¹ch dù ¸n. Tµi liÖu còng cung
cÊp mét sè néi dung vÒ gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ dù ¸n ®Ó phôc vô cho viÖc qu¶n lý vµ triÓn khai c¸c dù ¸n y tÕ.
II. ThÕ nµo lµ ch−¬ng tr×nh, Dù ¸n
Th«ng th−êng chóng ta ho¹t ®éng theo kÕ ho¹ch hµng n¨m hay nhiÒu n¨m, quy tr×nh nµy th−êng lÆp ®i,
lÆp l¹i vµ kh«ng cã nh÷ng thay ®æi ®ét biÕn. §Ó cã nh÷ng thay ®æi lín chóng ta lËp ra c¸c ch−¬ng tr×nh, dù
¸n ®Ó t¹o ra c¸c thay ®æi kh«ng th−êng xuyªn. Thay ®æi nµy cã thÓ lµ thay ®æi vÒ c¬ cÊu tæ chøc, vÒ nguån lùc
hoÆc v¨n ho¸ x· héi. Còng cã thÓ lµ thay ®æi vÒ sè l−îng, chÊt l−îng s¶n phÈm hay thay ®æi hµnh vi, mèi
quan hÖ, øng xö. Ho¹t ®éng dù ¸n lµ theo m« h×nh míi ®©y lµ qu¸ tr×nh thay ®æi ®i lªn cña x· héi hiÖn ®¹i.
Ch−¬ng tr×nh, dù ¸n th−êng g¾n víi mét sù thay ®æi ®ét ph¸, nh− s¬ ®å sau:
Dù ¸n
HiÖn t¹i Thay ®æi
T −¬ng
lai
Ch −¬ng tr×nh lµ tËp hîp nhiÒu dù ¸n nh»m ®¹t ®−îc
môc tiªu chung ®· ®−îc x¸c ®Þnh. Nh− vËy ch−¬ng tr×nh lµ tËp hîp c¸c ho¹t ®éng cã môc tiªu, hoÆc tËp hîp c¸c
dù ¸n ®Ó h−íng ®Õn môc tiªu ®Þnh tr−íc. Ch−¬ng tr×nh ®«i khi cßn gäi lµ ®Ò ¸n.
Dù ¸n lµ mét chuçi c¸c ho¹t ®éng liªn kÕt ®−îc t¹o
ra nh»m ®¹t ®−îc mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh trong ph¹m vi ng©n s¸ch vµ thêi gian x¸c ®Þnh dù ¸n ®éc lËp. Dù
¸n cßn lµ mét chuçi c¸c ho¹t ®éng ®−îc liªn kÕt mËt thiÕt víi nhau ®¹t ®−îc môc tiªu nhÊt ®Þnh ®Ó cïng
h−íng ®¹t tíi môc tiªu chung trong mét ch−¬ng tr×nh c¸c dù ¸n trong ch−¬ng tr×nh.
Trong thùc tÕ c¸c kh¸i niÖm vÒ ch−¬ng tr×nh, ®Ò ¸n vµ dù ¸n kh«ng ph¶i lóc nµo còng ph©n biÖt r¹ch rßi,
nhiÒu khi ng−êi ta dïng tõ dù ¸n ®Ó chØ chung cho c¶ ba kh¸i niÖm ch−¬ng tr×nh, ®Ò ¸n vµ dù ¸n; nh− vËy sÏ
nh÷ng dù ¸n rÊt lín vµ còng cã dù ¸n nhá.
27 28
VÝ dô 1: Ch−¬ng tr×nh phßng chèng mét sè bÖnh x·
héi, bÖnh dÞch nguy hiÓm vµ HIV AIDS cña Bé Y tÕ, n¨m 2003 gåm c¸c 10 dù ¸n, vÝ dô nh−:
− Dù ¸n phßng, chèng bÖnh sèt rÐt, − Dù ¸n phßng chèng lao,
− Dù ¸n tiªm chñng më réng, − Dù ¸n b¶o vÖ søc khoÎ t©m thÇn céng ®ång
− Dù ¸n phßng chèng HIVAIDS,... VÝ dô 2:
Ch−¬ng tr×nh hîp t¸c y tÕ ViÖt Nam - Thuþ §iÓn cã 16 dù ¸n thµnh phÇn nh−: dù ¸n hç trî vïng
khã kh¨n, dù ¸n t¨ng c−êng n¨ng lùc qu¶n lý thuèc. Trong tËp tµi liÖu nµy chóng t«i dïng tõ ch−¬ng
tr×nh, dù ¸n ®−îc hiÓu thèng nhÊt theo kh¸i niÖm ®· nªu ë trªn, ®Ó tiÖn sö dông nhiÒu khi chØ nãi ®Õn dù ¸n
mµ kh«ng nãi tíi ch−¬ng tr×nh hay ®Ò ¸n.
III. §Æc tr−ng cña Dù ¸n