Kritik Teks Kajian Filologi
7-3-1 parani
purani 7-17-4
nasa nusa
8-16-3 ka
kang 9-11-3
ngo ngong
9-15-2 dya
dyah 11-12-4
ityas ing tyas
12-1-3 janmaku
janmèku 12-17-4
wrini wrin ing
15-7-4 ngêpang
ngêpung 15-10-3
sadèrènya sadèrèngnya
18-6-4 tyasiwang
tyasingwang 19-1-2
wipala wipula
20-3-2 agupu
agupuh 21-9-2
Badad Bahdad
21-17-2 kerinira
keringira 22-7-3
wowèhan wowohan
23-9-1 kwèhni
kwèhning 23-15-4
tangginas trêngginas
26-6-4 ata
kata 26-7-1
makana mangkana
27-5-3 gêgisi
gêgisik 27-11-2
alis lalis
38-16-2 natè
natèng 40-15-4
yan dyan
43-1-4 pinagyèng
pinanggyèng 43-5-2
ingki ingkang
45-17-3 wanudyèkang
wanudyèngkang 51-17-3
ngarsè ngarsèng
52-8-4 pamêtaki
pamêtaking
54-12-4 wru
wruh 55-8-4
Balsora Balsorah
62-16-1 praje
prajèng 63-6-1
ulu ulun
70-2-3 danira
dènira 70-16-3
at awit
72-8-2 arsyè
arsyèng 72-11-3
samyarsè samyarsèng
73-16-2 atar
êtar 78-1-2
ipèn impèn
2. Hiperkorek, yaitu perubahan ejaan karena pergeseran lafal.
Tabel 4. Daftar kesalahan penulisan kata yang tergolong hiperkorek.
Pupuh-Bait-Baris Transliterasi
Suntingan
1-3-2 mintara
mentara 1-13-2
parankaranya paranparanya
2- - Sêkarini
Sikarini 2-4-1
wustaningsun wastaningsun
3-3-1 duskaryanira
duskartanira 4-14-1
babud babut
6-17-3 puyika
punika 10-11-3
anlingnya anglingnya
10-16-4 pacêhning
pacuhing 11-2-4
niyai ni nyai
19-4-1 anturira
aturira 19-6-4
kawurywan kawuryan
20-6-3 anturnya
aturnya 21-14-4
jêladri jaladri
22-18-1 rasaksa
rasêksa 24-14-2
sakuwasèngwong sakuwasèngwang
25-14-2 têksaka
taksaka 26-11-2
pulwèku palwèku
27-11-4 mirudha
miruda 31-11-4
anlingira anglingira
31-12-4 jaladdha
jalada 32-3-4
sawanguman sawangunan
36-3-4 sanajan
sanadyan 36-16-4
kayêktin kayêktèn
37-10-2 one
ane 38-5-1
kaupamèkna kaupamakna
41-13-2 nêbih
têbih 46-2-3
duskarya duskarta
54-5-4 turpaksi
tupiksa 54-18-1
wuwang uwang
57-12-2 wustani
wastani 61-4-2
sêntanggèn sêtagèn
65-11-1 carikanira
caritanira 68-15-4
sadê-sadêan sade-sadean
70-15-3 wirusnira
wrêsninira 72-14-4
itar êtar
73-2-1 baud
baut 74-12-4
parankaranira paranparanira
76-12-4 pinacêhan
pinacuhan 78-11-2
gêsangi gêsange
3. Adisi, yaitu bagian yang kelebihan terjadi penambahan, baik suku kata,
kata dan kelompok kata. Tabel 5. Daftar kesalahan penulisan kata yang tergolong adisi
Pupuh-Bait-Baris Transliterasi
Suntingan
2-1-2 deng
de 17-15-4
jangnma janma
22-5-3 sintruk
sintru 32-18-3
dongnkiwa don kiwa
36-12-3 mangdêg
madêg 41-6-2
turpiksa tupiksa
43-13-3 singtangsu
sitangsu 45-15-4
mungdha mudha
57-13-4 malapang
malapa 62-16-3
angne ane
69-12-3 karsaningrèku
karsanirèku b.
Kesalahan pemenuhan metrum tembang. 1.
Adisi penambahan kelebihan yang mendapat pengaruh ataupun tergolong dittografi, yaitu penulisan ganda padahal seharusnya hanya
ditulis satu kali. a
Pupuh 2 bait 11 baris 4, tembang Sikarini. Metrum tembang : lampah 17 pêdhotan 6-6-5
Teks :
awarni awarni srênggala, wanita kêkalih, kang nunggil wisma,
Suntingan :
awarni srênggala , wanita kêkalih, kang nunggil wisma, b
Pupuh 15 bait 6 baris 3, tembang Wêgang Sulanjani. Metrum tembang : lampah 23 pêdhotan 5-6-6-6
Teks :
rikakala dèn jak, tumamèng jro panti, wingwrinirèng driya, wit sampun kawijil,
Suntingan :
rikala dèn jak, tumamèng jro panti, wingwrinirèng driya, wit sampun kawijil,
c Pupuh 54 bait 18 baris 3, tembang Nagabanda.
Metrum tembang : lampah 18 pêdhotan 5-6-7 Teks
: aataling sira, sigra umijilkên, kuji gêng sing kandhutan,
Suntingan :
ataling sira, sigra umijilkên, kuji gêng sing kandhutan, 2.
Adisi, yaitu bagian yang kelebihan terjadi penambahan, baik suku kata, kata dan kelompok kata.
a Pupuh 21 bait 6, tembang Nagabanda.
Metrum tembang : lampah 18 pêdhotan 5-6-7, dan setiap bait terdiri dari 4 baris, namun pada bait ini terdiri dari 5 baris.
Teks :
dhêkok sing ngandhap, tumêka ing tungtung, dhorèng pingul ciri wong,
ingsun sakanca, anon warak siki, panca bakah lan liman, gajah kasrudug, ring cula wêtêngnya, watgata dyan jinunjung,
ananging dupi, rudira lan lamak, ari kanang matênggya, marawayani, netranirèng warak, têmah wuta dyan ambruk,