ix
Uji Kompetensi 288
Bab 11 Mengenang Peristiwa 293
A. Mendengarkan Pembacaan Puisi Terjemahan 294 B.
Membahas Drama Indonesia Berwarna Lokal 296
C. Menentukan Isi Naskah Sebelum Pementasan 303
D. Menulis Esai 308
E. Menyusun Dialog dalam Drama 316
Uji Kompetensi 319
323 Bab 12 Kisah-kisah Kehidupan Manusia
A. Menganalisis Sikap Penyair Puisi Terjemahan 324 B. Membahas Novel Indonesia dan Terjemahan 326
C. Menilai Isi Naskah Drama Terjemahana 328
D. Menulis Kritik Karya Sastra dan Esai 333
E. Pementasan Drama 339 Uji Kompetensi
342
Evaluasi Semester Genap 347
Glosarium 356 Daftar Pustaka 360
Indeks 363 Kunci 369
3HGXOLLQJNXQJDQ6HNLWDU
ŗ
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678
ŗ
ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
ȱ
Ȭ
ȱ ǰ ǰȱȱ
ȱ ȱ
ȱȱȱȱǰȱȱȱȱǷ ǯ
ǯ ȱ
ǯ ȱ ȱ ǯ ȱ ȱ ȱ
ǯ Ȭȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰ ȱȱȱǷ
ȱ
Ř
DKDVD,QGRQHVLD;,,3URJUDPDKDVD
ȱȱȬǰȱȱ¢ȱ ȱǯȱȱȱ¢ȱȱȱǰ
ȱ¢ȱȱ¢ȱȱȱȱǻȱ ȱȱȱ ȱǼǰȱ¢ȱ
ȱȱ¢ȱȱȱǰȱ¢ȱȱȱȱǰ ¢ȱǰȱȱ¢ȱȱ¢ȱȱ
ǯȱ
ȱ¢ȱȱȱȱȱȱȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱǯ
ȱ ȱ ȱ ¢ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ¢ȱȱȱȱȱȱǰȱǵȱ¢
ȱȱȱ¢ȱȱȱȱȱȱȱ ǯȱȱȱǰȱȱȱȱȱǰ
ǰȱǰȱȬ¢ǰȱȱ¢ǯ ȱȱ¢ȱȱǰȱȱȱȱȱȬ
ȱȱǰȱȱȬȱǰȱȱ¢ȱȱȱ ȱ ¢ȱ ȱ ǯȱ ¢ǰȱ ȱ ȱ
ȱȱȱȱȱǯ ȱȱȱȱ ȱȱ¢ȱǰȱ
¢ǰȱȱȱȱȱ ȱȱǰȱȱ ȱǰȱȱȱȱ¢ǯȱ
Ȭȱȱ¢ȱ
ȱȱśȱȱǻ ȱȃȄǰȱ ȱȃȄǰȱ ȱȃȄǰȱ ȱȃ Ȅǰȱȱ ¢ȱȃȄǰȱȱŗȱ
ȱǻ ȱȃȄǼǯ
ŗǯ ȱȬȱȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱ
ǯȱȱȱȱȱ ȱȱȱ¢ȱ¢ǰ ȱȱȱȱ¢ȱȱȱȱ¢ǯȱȱǰ
ȱȱȱȱȱ ȱȱȱ¢ǰȱȱ
0HQGHQJDUNDQHULWDGDUL0HGLDHWDN
ȱȱȱȱȱȱ DZ
ŗǯ ȱȱȱǰ Řǯ ȱȬȱȱǰ
řǯ ȱȱȱȱȱǰ Śǯ ȱȱǯ
3HGXOLLQJNXQJDQ6HNLWDU
ř ȱȱȱȱȱ ȱȱǯȱȱǰ
ȱȱȱȱȱȱȱȱ ȱȱȱȱȱǰȱȱȱȱ¢ȱ
ȱǯ ȱȱȱȱȱȱȱȱ
ǯȱȱȱȱȱȱȱȬȱ¢Ƿ ȱȱȱȱǷ
ȱȱȱȱ¢ ȱ
ȱǰȱǰȱȱ ȱȱȱ
ȱȱȱŘȱȱŘŖŖŞȱ¢ȱ ¢ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ
ǯȱȱȱ¢ǰȱȱȱ¢ȱ ȱȱǰȱ¢ȱȱȱȱǰȱ
ȱ¢ȱȱȱ¢ȱȱȱǯ ȃ
ȱȱȱȱȱȱ
ȱȱ ȱȱǰȄȱȱ ȱ
ȱǻ
Ǽȱ¢ȱȱȱǯ
ȱȱ
ȱ
ȱȱȱǰ ȱȱȱȱȱ¢ȱ
£ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ¢ȱ ȱ ȱǯ
ȱ
ȱ ȱȱȱ ȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ
ȱȱȱȱȱ ȱ ȱ¢ȱȱȱȱ¢ǯ
ȱȱȱȱǰȱ
ȱ ǻ
Ǽǰȱ ȱ ȱ¢ȱȱȱȱ
ȱȱ¢ȱǯȱȃ¢ǰȱȱȱȱǰȄȱ¢ǯ ǰȱȱ ǰȱ
ȱȱȱ
ȱȱȱȱȱ¢ȱŝŖȱȱ ȱ¢ȱȱȱǯ
ȱ
ȱǰȱ
ǰȱȱȱ
ȱǰ ¢ȱȱȱȱȱȱȱ
ȱȱǯȱȱǰȱȱ ȱȱȱȱȱȱ¢ȱǰ
ȱ
ǰȱȱ
ȱȱȱ
ǯ
Ś
DKDVD,QGRQHVLD;,,3URJUDPDKDVD
ȱȱ ȱȱȱȱȱȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȃ
ȱ ȱ Ȭȱ Ȭ
¢ȱȱȱȱǰȱȱ¢ȱȱ ¢ȱȱǰȄȱȱǯ
ȱDZȱ
ǰȱŘŘȱȱŘŖŖŞ
Řǯ ȱȱȱȱȱ ȱȱȱǻǼȱȱȱ ȱ¢
ȱ ǯȱȱȱȱȱȱȱ ȱǯȱȱȱǰȱ ȱ¢ȱȱ¢
ȱ ȱ ¢ȱ Ȭȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱȱȱȱȱǯ
ȱȱȱȱ¢ȱȱȱȱȱǷ ȱȱȱȱǯ
ŗǯ ȱȱŘȱȱŘŖŖŞȱȱ
¢ ȱȱǯ
Řǯ ȱȱȱ
ȱȱȱȱȱ ȱȱȱȱȱǯ
řǯ ǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯ
ǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯ Śǯ
ǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯ ǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯ
śǯ ǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯ
ǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯ řǯ ȱȱ
ȱȱ¢ȱǰȱȱȱȱȬ ȱ¢ǯȱ
ȱȱȱȱȱȱȱ¢
ȱȱȱȱȱȱ¢ȱȱǯȱǰ ȱȱȱȱȬȱȱǷȱȱ¢
ȱȱȱ¢ȱȱȱǯ ȱȱȱ¢ȱȱǰȱȱ¢ȱ
ȱȱǯȱ
ȱȱȱȱȱȱ ȱȱǯȱȱ¢ȱȱ ȱ¢ȱ
ȱȱȱǯ
3HUQ\DWDDQ 1R
.HWHUDQJDQ
3HGXOLLQJNXQJDQ6HNLWDU
ś ȱȱȱǰȱȱȱȱȱȬ
ȱȱȱ¢ȱȱȱȱǯȱȱ ȱȱȱȱȱ ȱ¢ȱ¢ȱȱ
ǯ ŗǯ ȱȬȱ
ȱȱȱ¢ȱȱȱȱȱ ȱȱȬȱ¢ǯ
0HQ\DPSDLNDQ 7RSLN HULWD \DQJ LGHQJDU
ȱȱȱȱȱȱ DZ
ŗǯ ȱȬȱǰ Řǯ ¢ȱȱȱǰ
řǯ ȱȱǰ Śǯ ¢ȱǯ
ȱȱȱ
ȱ¢ȱȱ¢ȱ
ǯȱ¢ȱȱȱ ȱ¢ȱȱǰȱȱȬ
ȱȱǰȱ¢ȱȱȬ Ȭȱ ¢ȱ ȱ
¢ȱ ȱ ǰȱ Ȉ ȱȱȱȱǯȈȱ
ȱ ¢ȱ Ȭ ǰȱ ȱ ȱ
ȱȱǯȱ
ȱȱǰȱȱȱȱȱȱ
ȱȱȱȱDZȱ
ȱ
ȱ ȱ¢ȱ
ȱ ǯȱȱȱȱȱ
ǰȱȱȱ¢ȱǯȱȱ ¢ȱ ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ¢ȱ
¢ȱȱ ȱ
ȱ
ȱ ǰȱ ȱȱȱȱ¢ȱȱȱ¢ȱ
ǯ
6XPEHUZZZIRWRIRWRFRP
DPEDU.L+DMDU HZDQWDUD
Ŝ
DKDVD,QGRQHVLD;,,3URJUDPDKDVD
ȱȱȱȱȱȱ ȱ ȱ
ȱ ȱ ȱ ¢ȱ
ȱǰȱȱǯȱ¢ȱŘşȱȱ¢ȱǯ ȱȱȱǯȱ¢ȱȱǰȱȈ
ȱ
ǰȱȱȱȱ ȱǰȱ
ȱ
ȱ ȱȱ
ȱ
ȱȱȱȱȱǯȱ ¢ǰȱ
ȱ
ȱȱ¢ȱȬ
ǰȱȱȱ
ȬDzȱ ȱ ȱ ¢ȱ ȱ ¢ȱ
Ȉǯ
ȱ¢ȱȱȱȱȱȱȱ¢ ȱȱǵȱǷȱȱȱȱǷȱ
ȱȱȱȱȱȱȱȱ ȱǰȱȱ¢ȬȱȱȬȱȱ¢
ȱȱǯȱȱȱȱȱȱ ȱȱ¢ȱȱȱȱǯȱ
ȱȱȱȱȱȱ¢ȱǯ ȱǰȱȱȱȱȱ
ȱȱȱȱ¢ǰȱȈȱȬ ȱ¢ȱȱȱ¢ȱȱȱȱǰ
ȱȱȱȱȬ¢ȱȈǯ Ȉȱȱȱ¢ȱȱȬǯȱ
ȱȱȱȱȱ ȱȱ¢ȱȬ ¢ȱȱǰȱȱȱȱȱDz
ȱȱȱȱǯȱȱȱ ǰȱ ȱȱȱȱȱ
ȱȱȱ¢ȱȱȱ ȱȱȱȱ¢ǰȈȱȱǯ
¢ȱȱ¢ȱȱȱȱǰȱ ¢¢ȱȱȱǰȱ ȱȱ¢ǰȱ
ȱ
ȱ
ȱ ȱȱȱȱ ǯ ȱ¢ȱȱȱ¢ȱȱ
ȱ ǯǯȱ ȱ ¢ȱ ǻŗşřŖǼȱ ¢ȱ ȱ ¢ȱȈȱȱ
ȱȈȱȱ
ȱȱȱȱȱȱȱȱǻŗŞŜŚǼǰȱ ȱȱȱȱȱ¢ȱ ǻ
Ǽǰȱȱȱȱȱ¢ȱȱǯȱǻ ¢ȱȱ¢ȱǯǯȱ Ȧ
ȱ
ȱ Ǽǯ
3HGXOLLQJNXQJDQ6HNLWDU
ŝ ȱ
ȱ¢ȱ¢ȱȱȱ
¢ȱ
ȱ
ȱ ȱȱǯȱȱ ǰȱ
ǯ
ǯǯȱȱȱȱ¢ȱǰȱȱ
ȈȱȈǯȱȱ ȱȱ¢ȱ ȱȱȱȱ¢ȱȱȱȱ
¢ȱȱDZȱȱȈȱ£Ȉǯ ǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯǯ
DZȱŗŖŖȱȱ
ȱ
ȱ ǰȱȱȱǯȱ ȱǻŗşŞşDZŞȬŗŘǼǯ
Řǯ ¢ȱȱȱȱȱȱ ȱȱȱȱ¢ȱȱȱȱ
ȱȱȬȱȱȱǯȱǰȱȱȬ ȱȱǰȱȱȱȱȱȱȱȬ
ȱǷ řǯ ȱ¢
ȱȱȱ¢ȱȱȱ¢ȱ ȱȱȱȱǰȱȱȱ¢Ƿȱ¢
ȱȱȱȱǰȱǰȱ ǰȱȱǰȱȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱ
ȱȱǯ Śǯ ȱ¢
ȱ ¢ȱ ǰȱ ȱ ¢Ȭ¢ȱ ¢ ȱȱȱȱǷ
śǯ ȱȱ ȱȱȱȱȱȱ¢
ȱȱ¢ȱǰȱȱȱȱȱȱ ǯȱȱȱȱȱȱȱȱ¢ȱ
ȱȱǰȱȱȱǰȱȱ¢ȱǰȱ ¢ǯȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¢ȱ ȱ
ǷȱȱȱȱǷ Ŝǯ ¢ȱȱ¢ȱȱȱ
ȱȱȱȱ¢ȱȱȱ¢ȱ ȱȱȱȱȱȱȱȬȱǯ
ȱȱ¢ȱȱȱǷ
Ş
DKDVD,QGRQHVLD;,,3URJUDPDKDVD
0HPEDFD,QWHQVLI7HNV,QGXNWLI
ȱȱȱȱȱȱ DZ
ŗǯ ȱȬȱȱȱǰ Řǯ ȱȱȱȱǰȱǰȱȱȬ
ǯ ȱȱȱȱȱȱȱ¢
ȱȱȱȱȱȱȱ ȱ¢ȱȱȱȱȱǯȱȱ
ȱȱȱȱȱȱȱȱȱȬ ȱȱȱȱȱȱȱȱȱǯ
ŗǯ ȱȬȱȱȱ ȱȱȱȱȬȱ¢ȱǰȱ¢Ȭ
¢ǰȱȱȬȱ¢ȱȬǯȱ ȱȱȱȱȱȱȱ¢ȱȱ
ǰȱȱ¢ȱȱȱ¢ȱǯȱȱ¢ȱ ȱ Ȭȱ ¢ȱ ȱ ȱ
ȱǯȱȱȱȱȱȱȬȱ¢ ȱȱȱ¢ȱȱǯ
DZ
ȱǰȱȱȱ
Ȭȱǻ
Ǽȱȱȱ ȱǻǼȱȱȱȱȱȱȱǯȱ
ȱȱȱ¢ȱȱȱȱȱ ǰȱ¢ ȱȱǰȱȱȱȱŖŝǯŖŖȱȱŗřǯřŖǰ
¢ȱǰȱȱȬǯȱ ȱȱȱȱ¢ ȱȱȱǰȱȱǰȱ
ȱȱǰȱȱȱǰȱȱȬǯȱȱȱ ȱȱȱȱȱ¢ȱǯȱ
Ȭȱȱ
¢ȱǰȱ¢ȱ¢ȱȱ¢ ǯȱȱȱǰȱȱǰȱȱȱ
ȱȱǯ
3HGXOLLQJNXQJDQ6HNLWDU
ş
DWLKDQ
ŗǯ
ȱȬȱȱȱȱ¢ȱ ȱȱȱȱȱȱȱ ȱ
ȱȱȱǷ Řǯ ȱȱ¢ȱȱǷȱȱȱ
ȱȱȱȱȱȱȱȱǰȱǰȱ ȱȬǷȱ ȱȱȱȱȱ
ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¢ȱ ȱ ȱȱǯ
Řǯ ȱ
ȱ ȱ ȱ ǰȱ ǰȱ Ȭ
ȱȱȱȱȱȱȱȱ ȱȱȱȱȱȱȱǯȱȱȱ
ȱȱȱȱȱǰȱǰȱȱȬ ǯ
ǯ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ¢ȱ ȱ
ȱȱȱȱȱȱȱ¢ ȱȱ¢ȱȱȱȱǯ
ǯ ȱȱȱȱȱ¢ȱȱȱȱ
ȱ¢ȱȱȱȱǰȱȱ¢ȱ ȱ ¢ȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ¢ȱǯ
ǯ Ȭ Ȭȱȱȱ¢ȱȱȱȱ ȱ¢
ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱȱȱȱȱ¢ȱǯ
ȱ ȱȱȱȱȱȱǰȱ¢ȱȬ ȱȱȱǰȱȱǰȱȱȱȬ
ǯȱȱȱǷ ȱŗ
¢ȱȱȱȱȱȱȱȱ ¢ȱȱȱȱȱȱȱ
ȱ
ȱȱȱŜǯȱȱȱȱȱȱ
ŗŖ
DKDVD,QGRQHVLD;,,3URJUDPDKDVD
DWLKDQ
ȱǰȱȱȱȱȱǯȱȱ ȱȱȱ ȱȱǰȱȱȱȱ
ȱȱŚǯȱȱȱȱȱȱ ȱ¢ȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱȱȬ
ȱ ȱǰȱȱȱŘǯȱȱȱȱȱ ǯȱȬȱȱǰȱ
ȱǰȱȱ
ǰȱ
ǰȱȱǰȱȱȱȱ¢ȱȱ ȱȱȱȱȱȱȱǰȱ¢ȱȱȱ
ǰȱȱȱȱȱ ȱȱȱȱȱ¢ ǯȱȱȱȱȱȱ¢ȱȱȱȱȬ
Ȭȱȱȱȱǯ ȱŘ
ȱȱȱȱ¢ȱǰȱȱȱȱ¢ǯȱȱ ¢ȱǰȱȱȱȱǯȱȱȱ
ǰȱȱȱȱȱǯȱȱȱ¢ȱǰ ȱȱȱȱ¢ǯȱȱȱȱȬǰȱ
ȱȱȱǯȱȱȱȱȱȱǰȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ǰȱ ȱ
ȱȱǰȱȱȱȱȬȱ¢ȱǯ
DZȱȱȱ¢ȱ¢ȱȱǰȱŘŖŖŘǰȱȱŜřǯ
ȱř ȱȱȱȱȱǰȱȱȱȱ¢
ȱȬȱȱȱȱȱȱǻǼǯ ¢ȱȱȱ¢ȱȱȱȱ
¢ȱǯȱȱȱȱǰȱȱǰȱ ȱǰȱȱȱȱȱȱȱ
ǯȱȱȱȱǰȱȱǰȱȱǰ ¢¢ǰȱȱ¢ǯȱȱȱȱ Ȭ ¢ǯ
ȱȱȱȱȱȱȱ¢ ȱ Ȭ ȱ¢ȱȱȱȱȱȱ
ǰȱǰȱǰȱȱǯȱȱǰȱȱ ¢ȱȱȱȱǻǼȱȱȱȱǯȱȬ
ȱȱȱȬȱȱǯ
ȱȱȱȬȱȱȱǷ
3HGXOLLQJNXQJDQ6HNLWDU
ŗŗ
0HQXOLV 3DUDJUDI 3HUVXDVL GDQ UJXPHQWDVL
ȱȱȱȱȱȱ DZ
ŗǯ ȱȱǰ Řǯ ȱȱǰ
řǯ ¢ȱȱȱȱȱȱǯ ŗǯ ȱ
ȱ¢ȱȱȱǵȱȱȱ ȱȱ¢ȱȱȱȱȱȱȱ
ȱȱǯȱȱȱȱȱȱǯ ȱŗDZ
ȱȱ¢ȱȱȱȱ ǯȱȱ ǯȱ ȱ¢ȱȱȱȱƸ ȱȱȱ¢
¢ȱ¢ȱǯȱȱȱȱȱ ȱȱȱȱȱȱȱ¢ȱ
ȱ ǯȱ
¢ȱ ȱ ¢ȱ ȱ ȱȬȱȱȱȱȱ¢ǯ
¢ȱȱȱȱȱȬȱ¢ȱȱǯ ȱŘDZ
ȱȱȱȱȱ ǰȱȱȱ¢ȱǯ ȱȱȱȱȱȱȱȱ
¢ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰ ȱǰȱǰȱȱȱǯȱ¢ȱȱǰȱ
ȱȱȱȱȱ¢ȱȱǯȱ
ȱȱ ȱȱȱǰȱȱȱȱ ǰȱ¢ǯ
ȱȱȱȱȱȱ ȱȱȬȱ ¢ȱȱȱȱȱȱȱ¢
ȱǯȱ¢ȱȱȱ¢ȱȱȱȱȱ¢ ȱȱ¢ǯ
DWLKDQ
ŗǯ
ȱȱȱȱȱȱȬȱ ȱȱǷ
ŗŘ
DKDVD,QGRQHVLD;,,3URJUDPDKDVD
DWLKDQ
Řǯ ȱȬȱȱȱǰȱȱȬ ȱǷ
řǯ ȱȱȱ¢ȱȱȱȱ ¢ȱȱȱȱȱȱǷ
Śǯ ȱȱȱȱ¢ȱȱȱȱȱ ȱ¢Ƿ
śǯ ȱȱȱȱȱȱ¢ ȱȱǷ
Řǯ ȱ ȱ¢ȱȱȱǵȱȱ
ȱȱ¢ȱȱȱȱȱǯȱ ȱȱȱ¢ȱǯ
DZ ȱȱȱȱȱȱǰȱ
ȱȱ¢ǯȱȱ¢ȱȱȱ ǰȱ¢ȱȱŗŞśǯŖŖŖȱȱǰȱȱǰȱ
ȱŗśŖȱǯȱȱȱȱǰȱȱǰ ȱȱ ȱȱ¢ȱǯȱȱȱȱ
ȱȱǯȱȱȱȱȱ¢ǯȱȱ ǰȱȱ¢ȱȱȱȱȱȱ
ȱ¢ȱȱ¢ǰȱ¢ȱȱ ȱȱȱǰȱȱȱȱȱǯ
ŗǯ ȱȱȱȱǰȱȱȬȱ Ƿ
Řǯ ȱȱȱȱȱȱ Ƿ
řǯ ȱȱȱ ȱȱȱȱȱȱ ȱ
ȱȱȱȬȱȱȱȱȱ ¢ȱǯȱǰȱȱȱȱȱ
ȱȱȱȱȱȱǯȱȱ ȱȱȱȱǷ
3HGXOLLQJNXQJDQ6HNLWDU
ŗř
DWLKDQ
ȱȱȱȱȱȱȱǰȱ ¢ȱȱǯ
ŗǯ ȱ ȱȱȱȱȱ¢ȱȱȱ ȱǰ
ȱȱ¢ȱȱȱȱȱȱǯ Řǯ ȱ
ȱȱȱȱȱȱǯȱȱ ȱȱ¢ȱȱȱȱȱǯ
řǯ ȱ ȱȱȱȱ ȱȱȱȱǯȱ
ȱ
¢ȱȱȱȱȱȱȱǰȱ¢ȱ ȱȱ¢ȱȱǯ
Śǯ ȱ ȱȱȱȱȱȱȱǯȱ
ȱȱȱȱ¢ȱȱȱȱ ȱǯ
śǯ ȱ ȱȱȱȱȱ¢ȱȱȱ
ȱ¢ȱȱȱȱȱȱ¢ȱǯ
0HQJNODVLILNDVL -HQLV 3DUDJUDI
ȱȱȱȱȱȱ ȱȱȱȱǯ
ŗǯ ȱȱȱǷ Řǯ ȱȱȱǷ
řǯ ȱȱȱǷ
ŗŚ
DKDVD,QGRQHVLD;,,3URJUDPDKDVD
5 DQJNXPDQ
ŗǯ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ¢ȱ¢ȱȱȱǰȱ
śȱƸȱŗ
ȱǻ ǰȱ ǰȱ ǰȱ ǰȱ ¢ǰȱȱ Ǽǯ Řǯ
ȱ¢ȱȱȱ¢ȱȱ
ȱȱȱȱȱȱȱǰ ȱ¢ȱȱ ¢ǰȱȱȱǰȱ
¢ȱȱȱǯ řǯ ȱȱȱȱȱȱȱ
ȱȱȱǯȱȱȱȱȱȬ ¢ȱȱȱȱȱȱǯ
Śǯ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǰȱ ¢ȱ ȱ ȱ
ȱȱȱ¢ȱǯ śǯ ȱȱȱȱ¢ȱȱ
ȱǰȱȱǰȱǰȱǰȱ ȱǯ
5HIOHNVL
ȱȱȱȱ¢ȱȱȱȱ ȱǵȱȱȱ¢ȱǵȱȱ
ȱȱȱȱ¢ȱȱȱȱȱǯ ¢ȱȱȱ¢Ȭ¢ȱȱ¢ȱȱ
ȱȱȱ¢ȱȱȱȱ¢ȱǰȱ¢ ȱȱȱȱ¢ǯȱȱ
ȱȱȱȱȱȱ¢ȱȱȱ ȱȱȱ¢ȱȱȱȱȱ
ȱǯȱȱȱȱ¢ȱȱȱ ȱȱȱ¢ȱȱǯȱȱȱǰ
ȱ¢ǰȱȱ¢ȱȱȱȱǯȱȱ ¢Ƿ
3HGXOLLQJNXQJDQ6HNLWDU
ŗś
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123
8ML.RPSHWHQVL
ǯ ȱ ȱ ȱ ǻǼȱ ȱ ȱ ǰȱ ǰȱ ǰȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ¢ȱȱǷ
ŗǯ ȱ¢ȱȱ¢ȱȱȱǯ ȱȱǰȱȱȱȱǰȱȱȱ
ǰȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ¢¢ȱ ¢ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ
¢ȱȱȱ¢ǯȱ
ȱȱ ȱȱȱȱȱȱȱȱ ¢ȱȱ
¢ȱȱǯȱ ȱȱȱȱȬȱ ¢ȱȱǯȱ
ȱ¢¢ȱȱ
ȱ¢ȱȱȬȱȱȱ ȱ¢ȱ¢¢ǯ
ȱ ȱȱǰȱ¢ȱȱȱȱȱǯǯǯǯ ǯ ȱȱ
ǯ ȱȱ ǯ ȱȱ
ǯ ȱȱ ǯ ȱȱ
Řǯ ȱȱȱŗȱȱȱǯǯǯǯ ǯ
ǯ ǯ
ǯ ǯ
řǯ
ȱȱȱȱŗȱȱȱǯǯǯǯ ǯ
ǯ ǯ ȱȱ
ǯ ǯ ȱ
ŗŜ
DKDVD,QGRQHVLD;,,3URJUDPDKDVD
Śǯ ȱ¢ǰȱȱȱŗȱȱǯǯǯǯ ǯ
ǯ ǯ
ǯ ǯ Ȭ
śǯ ȱȱȱȱǯǯǯǯ ǯ
ǯ ǯ
ǯ ǯ ȱȱ
Ŝǯ ȱȱǰȱȱȱȱȱǯǯǯǯ ǯ
ǯ ǯ
ǯ ǯ
ŝǯ ¢ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ŘŖŖŝ ȱȱȱȱȱȱȱȱŘŖŖŞǯȱ
ȱȱȱ¢ȱ¢ȱȱ¢ȱȱȱŗşşŞ ǯȱȱȱȱȱȱ¢ȱǯ
ȱ ȱ ȱ ȱ ¢ȱ ȱ ¢ȱ ȱȱȱȱȱ¢ȱȱǯȱ
ȱ¢ȱȱȱȱȱȱǯ ȱȱȱȬȱȱȱȱǰȱȱǯǯǯǯ
ǯ ȱȱȱȱȱŘŖŖŝȱȱǯ ǯ ȱȱ¢ȱȱȱǯ
ǯ
ȱȱȱȱȱǯ ǯ ¢ȱȱȱ¢ȱȱǯ
ǯ ȱȱȱȱȱȱŗşşŞǯ
3HGXOLLQJNXQJDQ6HNLWDU
ŗŝ Şǯ ȱȱȱǰȱȱǯǯǯǯ
ǯ ¢ȱȱȱȱȱȱȱ ȱǯ ǯ ȱ ¢ȱ ȱ ȱ
ȱȱȱŗşŞŖǯ ǯ ¢ȱȱȱȱȱȱȱȱǯ
ǯ ȱ¢ȱȱȱȱȱȱ ȱȱȱȱȱǯ
ǯ ¢ȱȱȱȱȱȱȱ¢ȱ ǯ
şǯ ȱȱȱ¢ȱȬȱǯȱ ȱȱ ȱȱȱǯȱȱȱ¢ȱ
ȱȱ¢ȱ ǯȱȱȱȱ¢ȱ ȱȱȱ¢ȱȱȱȱȱ
ǰȱȱǰȱȱǰȱȱ¢ǯ ȱȱȱȱȱȱȱȱǯǯǯǯ
ǯ Ȭ ǯ
ǯ ǯ
ǯ
ŗŖǯ ȱȱȱȬȱ¢ȱ ǯȱȱȱȬǰ ȱȱȱȱǯȱȱȱȱȱȬ
ȱ¢ȱ¢ǯȱȱȱȱȱȱȱǯ ȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱǯǯǯǯ
ǯ ȱȱȱȱ¢ȱǯ ǯ Ȭȱȱȱȱ¢ȱǰȱȱ
ȱȱ¢ȱȱǯ ǯ ȱȱȱȬȱȱ ǯȱȱȱ
ȱȱȱȱȱ¢ȱ¢ǯ ǯ ȱȱȱȱǯȱȱȱǰȱ
ȱȱȱ¢ǯ ǯ ȱȱȱȱȱ¢ȱȱ
ȱǯ
ŗŞ
DKDVD,QGRQHVLD;,,3URJUDPDKDVD
ǯ ȱ¢ȱȱ ȱȱȱǷ ŗǯ ȱȱȱȱȱ¢ȱȱǵ
ȱȱȱȱȱȱȱ ¢ȱǷ
Řǯ ȱȱȱȱ¢ȱȱȱȱ ȱȱǷ
řǯ ȱȱȱȱȱȱȱȬ Ƿ
Śǯ ȱȱȱȱȱȱǷ śǯ ȱȱȱȱ¢ȱȱ¢
ȱ ȱȱ¢ȱȱȱȱȱ ȱǷ
Pentingnya Menjaga Kesehatan
19
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567
Bab
2
Pentingnya Menjaga Kesehatan
Pentingnya Menjaga Kesehatan
Memahami Laporan
Menilai isi pembicaraan
diskusi Mengungkapkan
informasi Membaca
intensif artikel
Komponen kebahasaan
Isi Laporan Laporan
Isi pembicaraan
diskusi Diskusi
Gagasan dan pikiran
penulis Menulis
laporan
Artikel Laporan
diskusi Kohesi dan
koherensi pada tingkat
paragraf Paragraf
Rangkuman dan Refleksi Untuk mempermudah kalian mempelajari dan memahami materi dalam bab ini,
pahamilah peta konsep berikut
Untuk mempermudah mengingat bab ini, perhatikanlah kata kunci berikut
A. Laporan
B. Diskusi
C. Artikel
D. Paragraf
fokus fokus
fokus fokus
fokus materi
materi materi
materi materi
pembahasan diperoleh dibahas
20
Bahasa Indonesia XII Program Bahasa
Orang yang menyampaikan laporan secara langsung terkadang melakukan kesalahan. Kesalahan tersebut misalnya materi yang
disampaikan tidak sepenuhnya benar, suara kurang jelas didengar, penyampaian laporan terlalu monoton, dan sebagainya. Mungkin saja,
kesalahan itu tidak mereka sengaja. Oleh karena itu, kalian diharapkan mampu memberikan evaluasi demi perbaikan laporan.
Perhatikan contoh evaluasi isi laporan berikut
Saya memahami sepenuhnya laporan yang telah Saudara buat. Namun, alangkah lebih baik jika laporan tersebut disertai lampiran berupa
perincian anggaran dan foto-foto mengenai kegiatan tersebut. Dengan adanya lampiran, akan membuat laporan lebih akurat dan lengkap.
Teman kalian akan membacakan kutipan contoh laporan berikut ini dan dengarkan dengan saksama
A. Mendengarkan Berita dari Media Cetak
Setelah mempelajari materi pembelajaran ini kalian diharapkan mampu mengevaluasi isi laporan.
Laporan Kegiatan
Jenis Kegiatan : Sosial Kemasyarakatan
Tema Kegiatan : Pelayanan medis dan pengobatan gratis
Tanggal : Senin, 11 September 2006
Lokasi : Desa Sukawana, Kecamatan Parongpong, Lembang.
Kabupaten Bandung. Target Peserta
: 300 orang
Latar Belakang Tim Jawa Barat Peduli memiliki stok obat yang hampir mendekati masa
kedaluwarsa dan melakukan pembelajaran mengenai pendirian dan operasional pos pelayanan kesehatan.
Pemilihan Lokasi Desa Sukawana merupakan daerah yang mayoritas penduduknya bekerja
di perkebunan PTPN VIII kebun Pangheotan dan tani ternak; laporan survei menyatakan masyarakat mengalami gangguan saluran pernapasan, batuk,
dan pilek; dan lokasi yang tidak jauh dari sekretariat Jawa Barat Peduli. Dukungan
Pemerintah Provinsi Jawa Barat, Resimen Mahawarman, Regu Dinas
Pentingnya Menjaga Kesehatan
21
Sosial, Dinas Kesehatan Prov. Jabar, dan Personil Jawa Barat Peduli. Kronologis Kegiatan
1. Tim berangkat pukul 08:00 WIB dan tiba di lokasi pukul 09:00 WIB.
Disambut Sinder Kepala Kebun Pangheotan, Bpk. Ir. Budi A Mulyana, aparat RW, dan bidan perkebunan.
2. Pukul 10:00 WIB, tenda pelayanan kesehatan berdiri dan mulai
melakukan pelayanan kesehatan sesi pertama terhadap masyarakat sekitar. Rekan-rekan dari psikologi melakukan berbagai permainan
yang melibatkan anak-anak.
3. Pukul 12:00 WIB istirahat makan siang. Sesi pertama melayani
sebanyak 142 orang. Dilanjutkan sesi kedua pukul 13.00 WIB hingga pukul 16.00 WIB. Sesi ini melayanai pemeriksaan kesehatan dan
pengobatan 178 orang sehingga total pasien mencapai 320 orang.
4. Pukul 16:45 WIB Tim berpamitan pada warga.
Evaluasi dan Catatan Pada hari Jumat tanggal 15 September 2006 telah diadakan evaluasi
kegiatan bertempat di sekretariat Jawa Barat Peduli, hasilnya: 1.
Kegiatan pengobatan 6 jam untuk 2 sesi pelayanan 09:00 - 16:00, dipotong istirahat 1 jam.
3. Perlu dibuatkan program isian bagi pasien dan anak-anak di sekitar
lokasi, baik yang sedang menunggu ataupun hanya menonton kegiatan agar tidak menganggu jalannya kegiatan pelayanan medis.
4. Anak-anak Desa Sukawana dinilai cukup aktif dan berani dalam
mengikuti permainan yang diadakan.
Foto-Foto Kegiatan
Penutup Terima kasih kepada semua pihak yang telah mendukung
berlangsungnya acara ini.
Sumber: poskojabar.blogsome.comsk-001-pelayanan-kesehatan-di-sukawana
Diakses 13 April 2008