Ringkasan KONSEP, TEORI DAN METODOLOGI A. Pendahuluan

penentuan itu sulit dihindari. Relatif sulit pula untuk memastikan bagaimana gambaran proses interaksi dan transaksi para pihak dalam mengkonstruksi aturan main ini. Sampai disini, relatif sulit untuk dapat menjawab secara gamblang tiga pertanyaan yang diusung IDS 2006. Fenomena tidak teridentifikasinya proses interaksi dan transaksi di atas memperlihatkan situasi bahwa rumusan akhir kebijakan tidak berangkat dari debat para pihak. Pemerintah hanya melakukan dan mengakumulasi klaim, tidak tampak adanya proses komunikasi dan kontestasi ide, beradu info, fakta dan idelologi – atau bahkan teori – antar para pihak pemangku kepentingan. Tidak tampak pula seberapa jauh ilmuwan kehutanan diberi peran dalam proses. Maka, macam kebenaran yang dominan dibalik narasi kebijakan ini baru sebatas kebenaran hukum, bunyi pasal-pasal, dan yang dipenuhi baru sebatas kebutuhan untuk membuat dan menjalankan aturan, belum menyentuh kebutuhan dan masalah pihak lain terutama para pemegang konsesi dan kebutuhan dan masalah objektif usaha kehutanan di lapangan. Reflek para pihak pemangku kepentingan yang berpartisipasi dalam penelitian ini atas hutan alam, mencerminkan kerangka pikir yang kurang lebih sama. Hampir keseluruhan dari mereka menempatkan hutan alam sebagai isu sentral dengan beragam alasan, termasuk yang senada dengan fenomena di atas. Lebih dari itu diskusrus yang berkembang memosisikan juga hutan alam produksi “layak” untuk terus diusahakan. Reflek para pemangku kepentingan tersebut di atas menguat, bersamaan dengan kesadaran mereka juga bahwa hutan alam produksi saat ini telah rusak dengan beragam ilustrasi kualitatif. Bukan itu saja, hampir keseluruhan para pihak juga menyadari bahwa usaha kehutanan di hutan alam produksi sejauh ini disadari tidak berhasil, hutannya tidak lestari. Para pihak juga mengakui bahwa tidak ada perubahan kebijakan dalam dua kurun sebelum dan sesudah 1998 kearah yang lebih baik. Mereka berpandangan, kebijakan kehutanan dalam periode itu dinilai sama saja, tidak ada perubahan atau perbaikan berarti. pen gam atur gam me me me me me me me me me me me me me me me me me me me me me me me me me me me me me me me me me me m m me m e m m me me me me me e m me me e m me me m me me me m e m m m e me me e e m m e m m e e me m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m de de de d de e d d e e e e d de e e e e e e de d de d de e d d e e e e e e e e e e e e de e e e de e e e de de e e e e d d e e e e e e e e d d d e e e e b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b ti i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i da d d d d da d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d da da da da da da a a da a da da a da da a a a da da d a da da a da da a da da d da a a da a a a a a d da a d a da a a a a a a a a a a d a a d a d d a a a a d a a n n Ti Ti Ti Ti Ti T Ti Ti i T Ti Ti Ti Ti Ti Ti Ti Ti Ti Ti Ti T Ti Ti Ti i i i Ti i T Ti Ti i Ti i Ti i T Ti T T T Ti T T Ti Ti T i i i i i Ti i i i i Ti i Ti Ti d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d pr pr pr r r pr pr r r p r r r r r r pr r r r r r r r r r r r r r r r r pr r r r r pr r r r r p r r p r r r r pr p r r r r pr r r r r r r r r r r r r r r r r pr r r r r r r p r p r o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o ba ba ba ba a a a a a a a a a ba ba ba a a a ba ba ba a a ba a a a a a a a a a a a a a ba ba ba a ba a b a a a b a ba b a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a ba a a a a a ba a a a a a a a a a a b a a a a a a a a a a a a a a ru r r r se se e e e e se e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e s e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b ke ke ke ke ke e ke e ke e ke ke k ke ke ke e ke e ke e e ke e k e ke ke e e ke e e e k ke ke ke ke k e e e ke ke ke e ke ke e e ke e ke k ke k k ke e e ke ke e e e e e e ke e e e e e k k k e b b b b b b b b b b b b b b b b b b b ke ke k ke ke ke ke e ke e e ke k k e e ke ke e ke ke ke ke e ke k ke ke e k e e ke e ke k ke ke ke k ke ke e e e e e e ke e e e ke k e e ke ke k e e e e e ke e e e ke e e e e e e e e k e e k k e e e e ke e e e e e e k e e e e e e b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b pen lebi seb feno juga de de de de de de de de d de de d de d de de de de de de de de de de de d de de de e de d de de de de d de de de de de de de d de d de de d e e de e d e d d de d d e e d e e d de d e e e de e d d e d e n n n n n de de de de de de de de de de d d de de de de de de de de de de d de de de de de e de de d de e e d d de d d de e d d de d de de de de de de d d e e e e e e e e e e e e e e e e e e e d n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n pi pi pi pi i i i pi pi pi pi i pi pi pi i p pi pi p pi p pi pi pi p i p i i pi pi i pi i i i i i i pi pi p p p p p p p p p p p h h h h h h h ha h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h in in in i in in n n in in in in n in in n in in in in n n n n in in n n n in in in in in i in in n in i in n n n in n in n n in n n in n n in n n n i n n n n i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i ba ba b b ba ba ba ba b b b b ba ba b b b ba ba ba ba ba ba ba ba b b ba b b b b ba b a b b ba a a ba b b a a b b b b b b b b b b b b b b ba b b b b b b a a a b h h h h 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 9 19

19 9

9 1

19 9

9 19 19 19 19 19

19 1

19 19 9 19 19 19 19 19

19 9

9 19

19 9

19 19 9 19 1 19 9 19 9 1

19 1

19 1

19 19 9 9 19 19 9 9 9 1

1 9

9 1 1 19

19 1

1 1

1 1

1 1

1 1

1 1

9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 da d d da da da d d da da d da d d d da d da d d da d da d d da d d d d da d da d d d d d d d da d d d d d d d d d d a a a a a d d d d d d d a la la la l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l be be be be b be be be be be e be be be be be be be be be be be e be e b be b e e e be be e e be e be e be be be e be e be b be b e e be b b be e be be e b e be b b b e b b ra r r r