departemen tidak merespon secara seksama persoalan kesenjangan kepentingan dan kelangkaan sumberdaya hutan dan seolah lepas dari politik
organisasinya. Keempat, departemen lebih suka memosisikan diri bahkan secara dominan pada proses pengambilan keputusan, yang dengan
karakteristik yang ada – misal kuatnya kesan resistensi, maka berbagai langkah pengambilan keputusan tak ubahnya sebagai arena aksi simbolik,
relatif terhadap hasil akhir dari putusan yang diambil. Salah seorang Menteri Kehutanan di era setelah 1998 ini kurang lebih berujar hal senada:
” Ya itu juga persoalan....bahwa semua yang muncul sekarang saya kira erat kaitannya dengan adanya kekeliruan cara pikir. Gejalanya, pembangunan
kehutanan tidak pernah fokus, ganti menteri ganti kebijakan.... ada anggapan kalau jadi menteri tidak merubah, tidak buat aturan, dia merasa tidak
melakukan apa-apa. Sehingga, istilahnya, tidak gatal pun digaruk. Padahal menurut saya tidak begitu.” Wawancara, Bogor, Mei 2011
Pandangan di atas memperoleh dukungan ”politis” dari Ketua Mahkamah Konstitusi Machfud MD yang jauh sebelumnya juga berpandangan kurang
lebih senada: Saya melihat munculnya UU yang kadang kala tumpang tindih itu karena
menteri-menteri genit. Artinya, kalau menjadi menteri harus membuat UU meski UU sudah ada, ingin diubah. Pokoknya biar ada tandanya dia jadi
menteri itu buat UU. Itu sebabnya Prolegnas Program Legislasi Nasional di DPR jadi menumpuk. Karena setiap menteri usulkan UU ini, tanpa jelas
urgensinya. Apa naskah akademiknya, bahwa itu perlu DetikNews, 23 Februari 2010: ”Ketua MK: UU Tumpang Tindih karena Para Menteri
Kegenitan”. Diakses 14 Mei 2010
23
2. Kuadran Alvesson-Karreman
Dengan menggunakan pendekatan Alvesson and Karreman 2000 kerangka pikir sebagaimana dibahas di atas memperlihatkan longgarnya hubungan
diskursus loosely coupled dengan makna usaha kehutanan, khususnya terkait representasi kelestarian. Hal ini dicirikan dari lebarnya kesenjangan antara
23
Masih dalam kesempatan dan berita yang sama, Ketua MK memberi contoh, UU yang tumpang tindih akibat ulah para menteri, seperti UU Kehutanan, yang sudah diatur oleh UU Sumber Daya Alam dan di UU
Agraria. UU Kehutanan itu dikeluarkan tanpa studi kelayakan yang jelas.
dep kep
org seca
kara la
la la
la la
a la
la la
la la
la la
a la
a a
la la
la la
la la
la la
a la
la la
la la
a a
la la
la la
la a
la la
a l
la la
a la
l l
a a
a a
a l
l a
a a
l a
ng ng
ng ng
ng ng
n ng
ng ng
ng ng
ng n
n n
n ng
n ng
n n
n ng
n ng
ng ng
ng n
n n
n ng
ng n
n n
n n
n ng
n n
n n
n n
n n
n n
n n
n ng
n ng
n n
g g
re re
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
re e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e la
la la
l l
l l
l l
l l
l l
l l
l l
l l
l l
l l
l l
l l
l l
l l
l l
l l
l l
l l
l l
l l
l l
l l
l l
l l
l l
Ke Ke
Ke Ke
Ke Ke
Ke Ke
Ke K
K K
K Ke
K K
Ke K
Ke K
Ke Ke
e K
Ke Ke
e Ke
Ke Ke
Ke Ke
K Ke
Ke Ke
Ke e
Ke Ke
K K
K K
K K
Ke Ke
K K
K K
K Ke
Ke Ke
Ke Ke
e e
Ke Ke
e K
K K
Ke K
Ke K
K K
K K
K e
K K
K K
e K
K e
h ”
” ”
Y Y
Y Y
Ya Y
Y Y
Y Y
Y Y
Y Y
Y Y
Y Y
Y Y
Y Y
Y Y
Y Y
Y Y
Y Y
Y Y
Y Y
Y Y
Y Y
Y Y
Y Y
Y Y
Y Y
Y Y
Y Y
Y Y
Y Y
Y Y
ka ka
ka ka
ka ka
k a
ka ka
ka a
a a
a a
ka a
a ka
ka ka
a ka
ka a
ka ka
ka ka
ka a
a ka
ka a
a a
ka a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
i i
it i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
i i
ke ke
k k
ke ke
ke ke
ke k
ke ke
ke ke
ke ke
ke ke
ke e
ke ke
k ke
e ke
e e
ke e
ke ke
ke e
ke e
ke e
ke ke
e e
ke e
e e
e e
e e
e ke
k ke
ke ke
e e
e k
k ke
e e
e k
k k
k k
k k
h h
h h
h h
h h
h h
h h
h h
h h
h h
h h
h h
h h
h h
h h
h h
h h
h h
h h
h h
h h
h h
h h
h h
h h
ka ka
ka ka
a a
a a
a a
a a
a ka
ka ka
a ka
a ka
ka ka
ka a
ka a
a ka
ka ka
a ka
a a
ka a
a a
ka ka
ka k
ka ka
a k
ka a
a k
a ka
k a
ka a
ka a
a a
a a
a a
a ka
a a
a a
a a
a a
ka ka
a ka
a a
a ka
a a
a a
a a
a a
a a
ka a
a a
a a
a a
a a
a a
a a
a la
l l
me me
me m
m me
m me
me me
me me
me me
e me
me m
m m
me me
me m
me e
e m
me me
m me
me e
e e
e e
me m
me e
me e
m m
m m
me e
e m
m m
m me
me e
e me
m m
e m
m m
me m
m e
e m
e m
m m
m m
m l
me e
me me
me me
me me
me m
me m
me me
e e
e me
m m
m me
me e
e e
me me
e me
me e
m e
e m
m m
m me
m m
e e
e m
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e me
e m
me e
e e
n Pa
Pa Pa
P Pa
a Pa
Pa Pa
a a
a Pa
Pa P
Pa P
a Pa
a P
Pa P
a a
Pa Pa
Pa Pa
a a
P P
Pa a
Pa P
P a
a Pa
P a
a a
Pa a
a a
a a
a a
a Pa
a a
a a
P a
a a
a a
P P
a a
a a
a a
P Pa
Pa a
a n
n n
n n
Ko Ko
K Ko
Ko Ko
Ko Ko
o Ko
Ko Ko
K Ko
Ko Ko
Ko Ko
K o
Ko Ko
K K
K K
K Ko
o Ko
Ko K
K K
Ko Ko
K o
K Ko
Ko o
o o
K o
o o
Ko Ko
Ko K
o o
K Ko
Ko o
o o
K Ko
K o
Ko o
o Ko
K Ko
o K
o o
o o
n le
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e e
e b
bi b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
b b
Say men
mes men
DPR urg
Feb Ke
Ke Ke
K Ke
K e
K Ke
K K
Ke Ke
K Ke
e Ke
K Ke
Ke Ke
e e
g g
g g
g g
g g
g g
2. 2.
2. 2
2 2.
2 2.
2. 2.
2. 2.
2. 2.
2 2.
2. 2.
2 2.
2. 2
2 2
2. 2.
2 .
2 2.
2 2
2 2.
2. 2.
2 2
2. 2.
2. 2.
2 2
2 2
2 2
2 2
2 2
2 2
. 2
2 2
2 2.
.
De De
D De
De De
D De
De D
De De
De De
De De
D De
De De
De De
D De
De D
De De
D De
D De
De De
De D
D D
De D
De De
D De
D D
D De
De De
D De
D D
D D
D De
De D
D D
D De
D D
D D
D e
D D
e e
n pi
pi pi
pi pi
pi p
pi pi
pi pi
pi p
pi i
p pi
pi pi
pi pi
pi pi
pi p
pi p
pi pi
pi pi
p pi
p pi
i pi
p p
pi pi
pi i
i pi
pi p
pi i
p p
p pi
pi pi
pi pi
p i
p p
p p
p ki
k k
k k
k k
k ki
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
di di
d d
di di
d d
d di
d d
d di
d di
d d
d di
d d
d d
d d
d d
d di
di d
d di
d d
d di
d d
d d
d di
d d
d d
d d
sk sk
sk s
s s
s s
sk sk
sk sk
s s
sk sk
sk sk
s s
s s
k k
k k
re r
re re
re re
re re
re re
re re
re r
re r
r e
e e
e e
e e
e re
e p
p p
p p
p pr
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
p p
23
M Mas
as as
a as
as a
a as
as as
a a
as as
a a
a as
as as
as a
as ih
ih ih
ih ih
ih ih
ih h
h ih
ih ih
h ih
ih ih
h ih
ih h
h ih
ih h
h h
ih h
h ih
ih i
h h
h i
i i
h h
ih h
i h
i h
h ih
akiba a
at at
t t
t t
t at
t t
t t
t t
t t
t t
t t
t t
t t
t u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u u
u la
la la
la la
a la
l la
a l
la l
la a
a l
l l
l a
l l
a a
l a
l la
l l
a Agra
a ari
ri ri
ri i
i i
i i
ri i
ri ri
ri i
ri ri
ri i
i ri
i i
i i
ri ri
i i
ri ri
i i
i i
i ri
ri i
i ri
i i
i i
i a
a. a.
a. a.
a a.
a. a.
a. a.
a a.
a a
a. a.
a. a.
a. a
a a
a a
a a
a a
a a.
a a
a a
a a
a a
a a
a a.
a a
a .
. a.
a U